Stara pocztówka dzielnicy Katowic – Szopienic – z 1938 r. przedstawiająca kompleks HMN Szopienice. Dawniej huta cynku „Wilhelmina” – https://pl.wikipedia.org
Pierwsza wzmianka o Katowicach pojawiła się w zapisach księdza Kazimierskiego, który był wizytatorem parafii boguckiej na Górnym Śląsku w roku 1598. Historię miasta wyznaczają jednak losy kilku znacznie wcześniejszych słowiańskich osad rolniczych z XIV i XVI stulecia. Z tego też okresu pochodzą wielkopiecowe kuźnice żelaza, w których osadnicy śląscy znajdowali zatrudnienie. Usytuowana nad brzegiem rzeki Rawy Kuźnica Bogucka, jako jedna z późniejszych dzielnic miasta Katowice, została wspomniana po raz pierwszy w roku 1397. Jednak najstarszą katowicką dzielnicą jest Dąb, o którym dokumenty wspominają już w 1299 roku. Należał on przez kilkaset lat do klasztoru Bożogrobców w Miechowie, potem zaś stał się dzielnicą Katowic.
Celtowie na Górnym Śląsku
Jak nie trudno się domyśleć, historia Górnego Śląska zaczyna się od historii Celtów. Przeciętnemu człowiekowi kojarzą się oni z Irlandią, ale mało kto wie, że właśnie tutaj były jedne z pierwszych osad celtyckich. Starożytni celtyccy Bojowie, przybyli z Czech na Śląsk w IV wieku p.n.e. A zatem są oni pierwszym znanym z nazwy plemieniem osiadłym nad górną Odrą. W okresie rzymskim, Śląsk zamieszkiwali Lugiowie, stanowiący konglomerat ludów celtycko-germańskich. Właśnie to oni byli twórcami kultury przeworskiej, a równocześnie strażnikami dwóch najważniejszych wówczas w Europie Środkowej szlaków handlowych: Solnego i Bursztynowego. Pierwszą postacią historyczną dla Ślązaków, a zarazem pierwszym władcą Śląska jest król Markomanów Marbod (celtycki Maroboduus – Wielki Kruk), żyjący w latach 30 p.n.e. – 37 n.e. Dzieje starożytnego, a jednocześnie celtyckiego Śląska, to bardzo ciekawa tematyka, oparta na magii Druidów i ich obrzędach. Na Śląsku zachowały się ślady po celtyckich Ślązakach, o czym mówią liczne toponimy, jak na przykład nazwa rzeki Odra, nazwy gór Sudety, Karkonosze i Góry Iłowe, nazwy grodów Legnica, Niemcza, a także Brenna. Warto zatem zauważyć, że duch celtyckich Druidów unosił się nad górą Ślężą do późnego średniowiecza, a nawet dzisiaj odczuwamy go w śląskiej muzyce i regionalnych strojach kobiecych.
Wiek szesnasty
W połowie XVI wieku, na obszarze nadanym kuźnikom, czyli robotnikom kuźni pojawiło się osadnictwo rolnicze o charakterze zagrodowym. W około 1580 roku, znany w tamtym czasie kuźnik bogucki Andrzej, założył na swoim gruncie wieś zagrodniczą o nazwie Katowice, wzmiankowaną w protokole wizytacji parafii boguckiej z 1598 roku, jako villa nova czyli inaczej mówiąc nowa wieś.
Huta w miejscu dawnej Kuźnicy Boguckiej w Katowicach.
https://katowice.fotopolska.eu/Katowice/b2101,Kuznica_Bogucka.html
Wiek XVII
W XVII i XVIII stuleciu, Katowice często zmieniały swoich właścicieli. Ważny w historii tego m miasta był rok 1838, kiedy to Franz von Winkler kupił dobra rycerskie Katowice, a już w roku 1841 przeniósł do Katowic zarząd swoich dóbr. Podobno był to wielce hulaszczy człowiek. Toteż wiele ze swojego majątku musiał Wikler zastawiać za długi karciane i jako opłatę za usługi metres. Rozwój wsi Katowice rozpoczął się wraz z uruchomieniem tutaj w dniu 3 października 1846 roku przez Towarzystwo Kolei Górnośląskiej, połączenia Wrocławia z Mysłowicami. Dnia 6 sierpnia roku 1847 wjechał z Katowic pierwszy pociąg osobowy. W latach 1847–1848 Katowice za pośrednictwem OSE uzyskały połączenie z siecią kolei europejskich miast takich jak Berlin, Wiedeń oraz Warszawa.
Powstania śląskie
W trakcie I powstania śląskiego, mającego miejsce w roku 1919, w wielu dzielnicach Katowic doszło do kilkudniowych walk powstańców śląskich z SSOS. W dniach 17–18 sierpnia roku 1920, kiedy to wybuchło II powstanie śląskie doszło w mieście do zamieszek, w trakcie których niemieckie bojówki zaatakowały rezydujące na Śląsku oddziały francuskie i polskich mieszkańców wielu miast. Wydarzenia te były jedną z przyczyn wybuchu 20 sierpnia w Katowicach strajku. Kiedy to niemieccy niedawni zaborcy nie chcieli wypuścić z łap bogatego Śląska, a Polacy ciągle upominali się o swoją ziemię, w dniu 20 marca 1921 roku, odbył się plebiscyt, który miał rozstrzygnąć losy tej ziemi. Ponad 80 procent ludności opowiedziało się za tym, aby Polacy mieszkali na Górnym Śląsku, zaś reszta optowała za Niemcami. Wtedy to wybuchło III powstanie śląskie, w dniu 3 maja 1921 roku, Po trwającej całą noc walce, miasto zostało opanowane przez osiem batalionów powstańców śląskich pod dowództwem Walentego Fojkisa i Adama Kocura. Po powstaniach śląskich Katowice wraz z okolicznymi gminami przyłączono do Polski.
Okres międzywojnia
Lata międzywojenne były okresem ogromnego rozwoju miasta. Liczba ludności Katowic znacznie wzrosła z 56 tysięcy w 1922 do 135 w ciągu kilku lat. Przed II wojną światową miasto było siedzibą aż 53 banków, 9 międzynarodowych koncernów zatrudniało wielu Polaków, 4 spółek akcyjnych, 9 biur sprzedaży oraz 7 związków gospodarczych było podstawą tutejszej gospodarki. Powstały w Katowicach także liczne obiekty użyteczności publicznej, Muzeum Śląskie i Banki.
Wybuch II wojny światowej
W trakcie wojny obronnej, z Katowic w nocy z 2 na 3 września 1939 roku, wycofały się większe jednostki Wojska Polskiego. Już dnia 4 września do miasta wkroczył Wehrmacht, witany entuzjastycznie przez część ludności niemieckiej osiadłej tu w czasie zaborów Polski. W bardzo krótkim czasie, rozpoczęły się prześladowania obrońców miasta, powstańców i osób znajdujących się na listach proskrypcyjnych gestapo. Włączone bezpośrednio do III Rzeszy Katowice, stały się siedzibą władz rejencji górnośląskiej. Do kwietnia 1941 roku, z Katowic wysiedlono wszystkich Żydów, których przed wojną mieszkało tu ponad 8 300. W trakcie okupacji Niemcy wysiedlili z Katowic wielu Polaków, dla których utworzono obóz przejściowy w Ligocie. Nadprezydentem rejencji i Gauleiterem został mianowany Fritz Bracht. W tym okresie Katowice stały się również siedzibą okręgowych władz partii nazistowskiej, a także centrum gestapo. Mimo szeregu prześladowań, pani Irena Olszewska znana piosenkarka śląska, organizowała u siebie na Nikiszowcu Katowickim wieczory polskie, przesiąknięte polską poezją i patriotycznymi pieśniami. Została ona szybko zadenuncjowana do władz niemieckich. Zginęła w Oświęcimiu, ale pamięć o niej trwa do dzisiejszego dnia. Znan jest wszystki Polakom w jej wykonaniu pieśń patriotyczna. „O zięciu mój, wróć z frontowej pożogi….
W roku 1945, gdy dotarła tutaj Armia Czerwona, Katowice były doszczętnie przez nią spalone. Ale zaraz po odzyskaniu niepodległości, nastąpił sukcesywny rozwój miasta. Łatwo tutaj się dostać z każdego zakątka Polski, a bogate miasto hojnie potrafi gościć swoich turystów.
Ewa Michałowska – Walkiewicz
