Historia makatek
W każdej dawnej kuchni
Podobno ten sposób dekorowania kuchni, przywędrował do Polski ze wschodu. Był on popularny z biegiem czasu na całym Starym Kontynencie, ale też i w Ameryce. Zawieszanie bawełnianej białej tkaniny w kuchni lub łazience, zyskało sobie szczególną popularność w latach 60. ubiegłego wieku.
Wyzywały je panie domu
Rękodziełem tym, trudniły się gospodynie domowe nie koniecznie mieszkające na wsi. Najpierw powstawał na kawałku płótna narysowany projekt mającego się pojawić wzoru, który następnie wyszywany był muliną. Przy pomocy kolorowych nici haftowano ludzi, zwierzęta, kwiaty oraz różne miłe przepełnione życzliwością przesłania. Na przykład…mąż tę żonę szanuje, która mu same przysmaki gotuje…
W pomieszczeniach
Gospodynie ozdabiały w ten pomieszczenia swoich domów. Trend tworzenia lnianych makatek rozwinął się dobrze zarówno w mieście jak też i na wsiach. Makatkami takimi najczęściej przyozdabiano kuchnie, wieszając je obok szafek kredensowych, nad stołem czy też blatem do krojenia. Zdarzało się też i tak, że wieszano makatki takowe nad miedniczką z wodą do codziennej toalety. Motyw makatki był dobierany adekwatnie do każdego wnętrza, a szczególnie do jego wyposażenia.
Proverbia
Sentencje i różne ciekawe proverbia, odnosiły się do codzienności życia mieszkańców danego domu. Często też takowe ozdoby wieszano nad kołyską z maleńkim dzieckiem, na której było wyhaftowane na przykład imię tego dziecka i anioł stróż. Ale najczęściej spotykano makatki z hasłami typowo edukacyjnymi na przykład „Zimna woda, zdrowia doda”.
O Matko Boska wspomagaj nas nieustannie
Makatki o charakterze religijnym, najczęściej pojawiały się w wiejskich chatach. Hafty typu „Szczęść Boże” „ Boże błogosław”, wyrażały modlitewną prośbę o Bożą opiekę nad całym domem. Nieraz na takowych makatkach, widniały wyszyte postacie biblijne, na których najczęściej był król Dawid rozrywający lwa.
A przy stołach
Tuż przy stołach, widniały makatki z napisami takimi jak dla przykładu. „Smacznego!” lub „dobrego apetytu”. Modne też były makatki nad drzwiami, gdzie był napis „Dzień dobry” lub „Szczęść Boże”.
Wyszywane różne bajki
Haftowano także makatki nawiązujące do różnych znanych bajek. Na przykład był to „Czerwony kapturek”, lub „Marcinowa bieda”. Musiały być wówczas wyszyte na nich czerwone muchomorki, krasnoludki i moc kwiatów.
Często też makatki wieszane były tuż przy szafkach zwanych bieliźniarkach, gdzie przechowywano prasowaną bieliznę.
Ewa Michałowska- Walkiewicz