Powstanie warszawskie, to zbrojne wystąpienie wymierzone przeciwko okupującym stolicę Polski, wojskom niemieckim. Było ono zorganizowane przez Armię Krajową, w ramach tak zwanej Akcji Burza. Połączone było ono z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Trwało ono od dnia 1 sierpnia do 3 października 1944 roku.
Zbrojny sprzeciw narodu
Powstanie warszawskie, było skierowane przeciw Niemcom, a politycznie także i przeciw ZSRR. Dowództwo AK, planowało samodzielnie wyzwolić stolicę jeszcze przed wkroczeniem do niej Armii Czerwonej. Uważali bowiem oni, że uda się w ten sposób wzmocnić międzynarodową pozycję polskiego rządu w Londynie oraz powstrzymać realizowany przez Józefa Stalina proces sowietyzacji narodu polskiego. Po wybuchu powstania warszawskiego, Armia Czerwona wstrzymała ofensywę na Warszawę, a Stalin kategorycznie odmawiał udzielenia powstaniu pomocy. Wsparcie udzielone powstańcom przez Stany Zjednoczone oraz Wielką Brytanię, miało natomiast ograniczony charakter i nie wpłynęło w sposób istotny na sytuację w walczącej Warszawie. W efekcie, słabo uzbrojone oddziały powstańcze przez 63 dni prowadziły samotną walkę z ogromnymi siłami niemieckimi, zakończoną kapitulacją dnia 3 października 1944 roku.
Dwa miesiące morderczych walk
W trakcie dwumiesięcznych walk, straty wojsk polskich wyniosły około 16 tysięcy zabitych i wziętych do niewoli. W wyniku sukcesywnych nalotów, a także ostrzału artyleryjskiego, ciężkich warunków bytowych ludności Warszawy jak też i regularnych masakr prowadzonych przez Niemców, zginęło około 200 tysięcy cywilów. Na skutek systematycznego wyburzania budowli warszawskich, uległa zniszczeniu większość lewobrzeżnej Warszawy, w tym setki bezcennych zabytków oraz obiektów o dużej wartości kulturalnej i duchowej.
Znaczenie powstania
Powstanie warszawskie, przez historyków uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejowości Polski. Ze względu na jego tragiczne skutki, kwestia zasadności decyzji o jego rozpoczęciu pozostaje nadal przedmiotem polemik. Doszło do jego wybuchu, gdy rozprzestrzeniła się wśród Akowców wieść, że w lipcu 1944 roku, III Rzesza znajduje się na krawędzi upadku. Wojska niemieckie ponosiły regularne porażki na wszystkich frontach, a dnia 20 lipca w Wilczym Szańcu miał miejsce nieudany zamach na Hitlera. Oznaki niemieckiej klęski były widoczne również w samej Warszawie. W związku z nadciąganiem Armii Czerwonej wśród Niemców w mieście szerzyła się panika, która osiągnęła apogeum właśnie w lipcu 1944 roku. Ulicami stolicy wycofywały się na zachód resztki niemieckich oddziałów, które poniosły dotkliwą klęskę na Białorusi. Z miasta stołecznego Polaków, masowo uciekali cywilni Niemcy; ewakuowano zakłady przemysłowe, urzędy i więzienia. Miasto przejściowo opuściły także cywilne władze okupacyjne, a wśród nich gubernator Fischer i jego zastępca Leist.
Liczono jednak na zwycięstwo
Powyższe sytuacje, aż korciły zarząd AK do podjęcia decyzji o powstaniu. Po wybuchu tego historycznego zrywu, do walki włączyli się również członkowie pozostałych organizacji podziemnych, a były to: Narodowe Siły Zbrojne, AL oraz Związek Walki Młodych. Niejednokrotnie miały miejsce wypadki, gdy zaskoczeni wybuchem powstania żołnierze NSZ, a także żołnierze innych organizacji, przyłączali się do najbliższych walczących jednostek AK. Walczyła jak widać cała Warszawa, starsi i młodsi. Do usypywania barykad, potrzebne były każde ręce. Lecz niestety, powstanie to zakończyło się klęską, gdyż potężnie uzbrojony wróg, nie oparł się gorącym sercom i kilku granatom, jakie posiadali warszawiacy.
Mimo, że powstanie warszawskie zakończyło się klęską, świadczy ono o niezwykłym wprost heroizmie i patriotyzmie ludzi, których zaskoczyła niemiecka okupacja.
Polish News, dziękuje za możliwość zrobienia zdjęć w Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie.
Ewa Michałowska – Walkiewicz