Anna Pustowójtówna, urodziła się dnia 26 lipca 1838 roku w Wierzchowiskach koło Lublina. Zmarła ona natomiast dnia 2 maja 1881 roku w Paryżu. Była powstańcem styczniowym, używając wówczas pseudonimu Michał Smok. Była sanitariuszką podczas Komuny Paryskiej. .
Pochodzenie
Anna była córką polskiej arystokratki, Marianny z Kossakowskich, pieczętującej się herbem Ślepowron i rosyjskiego oficera Trofima Pawłowicza Pustowojtowa. Trofim, był dowódcą koporskiego pułku piechoty w mieście Żytomierz. Anna, miała starsze rodzeństwo: siostrę Julię i brata, będącego kapitanem w armii rosyjskiej. W roku wybuchu powstania styczniowego brat Anny, służył w twierdzy kijowskiej, był on surowym przełożonym dla podwładnych, był wrogiem dla więźniów i nadgorliwym w prześladowaniu Polaków. Wychowaniem Anny zajmowała się babka, Brygida Kossakowska wpajając dziewczynie wartości patriotyczne i duchowe.
Edukacja Anny
Pierwszą edukację, Anna odebrała w Lublinie, w Szkole Wyższej Płci Żeńskiej Zgromadzenia Panien Wizytek. Następnie wraz z siostrą Julią, Anna Pustowójtówna kształciła się w renomowanym Instytucie Wychowania Panien w Puławach. Po ukończeniu szkoły przebywała dalej w Lublinie, gdzie ochoczo angażowała się w działalność religijno-patriotyczną. Brała udział w wielu demonstracjach, śpiewała pieśni narodowe w miejscach publicznych, składała kwiaty pod pomnikiem unii lubelskiej, jak również organizowała procesje z okazji rocznic narodowych.
Na karę więzienia
W roku 1861, Pustowójtówna została skazana za organizację i udział w manifestacjach patriotycznych na karę pozbawienia wolności, którą miała odsiedzieć w klasztorze prawosławnym w głębi Rosji. Przed wykonaniem kary, wyratowała się ucieczką. Przystała do organizujących się w Mołdawii oddziałów polskich wojenników.
Udział w powstaniu styczniowym
Po wybuchu powstania styczniowego, Anna przyłączyła się do niego, walcząc w oddziałach generała Mariana Langiewicza. Brała udział w bitwach w Szydłowcu i pod Staszowem, będąc adiutantem Langiewicza. Na to stanowisko mianował ją Dionizy Czachowski. Nosiła pseudonim Michał Smok, a przyjaciele zwali ją potocznie Panem Michałem. Aresztowana została razem z dyktatorem powstania generałem Marianem Langiewiczem, przez Austriaków po przeprawieniu się przez Wisłę do Galicji.
Powstanie styczniowe – przywódcy: Marcin Borelowski “Lelewel” (1829-1863), Dionizy Czachowski (1810-1863), Marian Langiewicz (1827-1887), Anna Henryka Pustowójtówna (1838-1881), François Rochebrune (1830-1870) (fot. muzeum.krakow.pl)
http://www.24ikp.pl/
Emigracja
Zwolniona z aresztu, po klęsce powstania styczniowego, nie powróciła do kraju, przebywała na emigracji, w Pradze, Szwajcarii, a potem w Paryżu. Zarabiała na życie układaniem kompozycji z kwiatów. Wzięła udział w wojnie francusko- pruskiej, a także w Komunie Paryskiej. Za niesienie pomocy rannym podczas służby w ambulansach, została odznaczona Krzyżem Zasługi i dyplomem dziękczynnym przez Towarzystwo Niesienia Pomocy Morskiej i Lądowej. W Paryżu, odnowiła znajomość ze Stanisławem Loewenhardtem lekarzem, poznanym w czasie powstania styczniowego w oddziale Mariana Langiewicza. Wyszła za niego za mąż, mając z nim czworo dzieci.
Anna Pustowówjtówna, zmarła nagle podczas snu na atak serca, w Paryżu w nocy z 1 na 2 maja 1881 roku w domu przy ulicy Montparnasse 44. Dziś tak mało Polaków pamięta o tej wielkiej patriotce, która do ostatniej kropli krwi chciała Polakom nieść wolność, walcząc w powstaniu styczniowym.
Ewa Michałowska – Walkiewicz
Zdjęcie z zimy 1863 roku, w pełnym rynsztunku bojowym.
Insurrectionary adjutant to Marian Langiewicz
http://myplace.frontier.com/~dunn87/Pustowojtowna.htm
