Trzeba pamiętać, że niestety nawet po uzyskaniu wizy, nie wszyscy podróżni mogą wjechać do Stanów Zjednoczonych, o czym dowiadują się dopiero na granicy amerykańskiej.
Przedstawiciele Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku, który często jest zawiadamiany o tego typu przypadkach, spotkali się z oficerami amerykańskiej straży granicznej i służb imigracyjnych. Odwiedzili także pomieszczenia kontroli granicznej na lotnisku JFK oraz Elizabeth Detention Center w Elizabeth, New Jersey, gdzie osoby niewpuszczone do USA oczekują na lot powrotny do kraju. W czasie wizyt i rozmów, w których brała udział Konsul Generalna RP Urszula Gacek, omówiono obowiązujące procedury i upewniono się, że obywatele polscy są traktowani z poszanowaniem przysługujących im praw i nie dochodzi do przypadków ich dyskryminowania.
O czym zatem trzeba wiedzieć przed wylotem do USA, aby przekroczyć granicę amerykańską i co dzieje się w przypadku odmowy wjazdu do Stanów Zjednoczonych?
Uzyskanie odpowiedniej wizy
Przed wyjazdem do USA osoby nieposiadające wizy amerykańskiej muszą przejść procedurę zmierzającą do jej uzyskania. Czeka je wypełnienie elektronicznego wniosku i wizyta w jednym z konsulatów amerykańskich w Polsce. Podczas rozmowy z konsulem należy przekazać mu aktualne i zgodne z prawdą informacje dotyczące zarówno celu planowanego wyjazdu, jak i historii poprzednich pobytów w USA. Dane wpisane we wniosku wizowym, informacje udzielone konsulowi oraz inne szczegóły dotyczące procesu ubiegania się o wizę będą dostępne także dla oficerów straży granicznej przeprowadzających kontrolę graniczną już po wylądowaniu w Stanach Zjednoczonych. Osoby, które posiadają już ważną wizę muszą upewnić się, że jest ona odpowiednia do celu planowanego pobytu. Nielegalne jest podejmowanie pracy w USA przez posiadaczy wiz turystycznych. Znane są również przypadki osób, które przyjeżdżają do USA na komercyjne występy artystyczne na podstawie wiz turystycznych, a nie kategorii wiz specjalnie do tego celu przeznaczonych. To często kończy się odmową wjazdu, jest także bardzo uciążliwe i kosztowne, zarówno dla samych artystów, jak i organizatorów wydarzeń. Trzeba pamiętać, że zatajenie przed konsulem lub urzędnikiem imigracyjnym informacji o poprzednim przedłużonym pobycie lub deklarowanie innego niż rzeczywisty celu podróży, uważane jest za świadome wprowadzenie w błąd i prowadzi do każdorazowej odmowy wydania wizy w przyszłości. Wszystkie informacje na temat rodzajów wiz imigracyjnych i nieemigracyjnych oraz procedury ubiegania się o wizę są dostępne na stronach internetowych ambasady i konsulatu amerykańskiego w Polsce.
Otrzymanie wizy amerykańskiej nie gwarantuje wjazdu do USA
Tak jak w większości krajów, ostateczną decyzję dotyczącą wjazdu na teren państwa podejmuje dopiero oficer straży granicznej, a nie konsul czy urzędnik wydający wizę. Konsul wydaje wizę w oparciu o dane wpisane przez wnioskującego we wniosku wizowym oraz informacje przekazane w trakcie rozmowy. Wszelkie wcześniejsze naruszenia prawa imigracyjnego czy niezgodność deklarowanego celu podróży z rzeczywistym mogą skutkować odmową wjazdu. Wprowadzanie konsula amerykańskiego w błąd czy zatajanie przed nim pewnych informacji może narazić na niepotrzebne koszty, stres związany z odesłaniem do kraju czy nawet kilkuletni zakaz wjazdu do USA. Pamiętajmy więc, że przekroczymy granicę amerykańską dopiero wtedy, gdy pozytywnie przejdziemy kontrolę graniczną. Nawet jeśli poprzednim razem udało nam się wjechać do Stanów Zjednoczonych, mimo wcześniejszego przekroczenia dozwolonego czasu pobytu w USA, nie oznacza to, że automatycznie zostaniemy wpuszczeni ponownie.
Kontrola graniczna
Przed wejściem na teren USA podróżnych czeka kontrola graniczna przeprowadzana przez urzędników imigracyjnych Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego (U.S. Department of Homeland Security). W czasie kontroli sprawdzany jest m. in. paszport i wiza, pobierane są także odciski palców. Urzędnik przeprowadza krótką rozmowę, podczas której weryfikuje informacje udzielone w trakcie ubiegania się o wizę. Sprawdza także, czy w systemie nie znajduje się adnotacja o przekroczeniu czasu poprzednich pobytów w USA oraz czy z rozmowy nie wynika odmienny niż zadeklarowany cel pobytu. Trzeba pamiętać, że dane służb granicznych nie ograniczają się do kilku ostatnich lat. Sprawdza się całą dostępną historię pobytową danej osoby i dlatego wykrywane są naruszenia przepisów imigracyjnych sięgające wielu lat wstecz, które mogą uniemożliwić wjazd do Stanów Zjednoczonych. Jeżeli w trakcie rutynowej kontroli granicznej urzędnik wykryje jakiekolwiek nieścisłości związane z wjazdem osoby na teren USA, to wtedy taka osoba przechodzi kontrolę szczegółową.
Szczegółowa kontrola graniczna
Czyli indywidualna rozmowa podróżnego z oficerem imigracyjnym odbywająca się w wyznaczonych do tego biurach służb imigracyjnych ma na celu wyjaśnienie wątpliwości i nieścisłości, które pojawiły się w czasie rutynowej kontroli granicznej. Rozmowa odbywa się wg ustalonego scenariusza i spisuje się z niej protokół, który na zakończenie przedstawiany jest do podpisu osobie przesłuchiwanej. W przypadku braku znajomości języka angielskiego, rozmowa odbywa się z udziałem tłumacza. Zadawane są standardowe pytania mające na celu ustalenie czy podczas poprzednich pobytów osoba nie przekroczyła dozwolonego czasu pobytu lub czy np. posiadacz wizy turystycznej nie pracował w USA zarobkowo. W przypadku pierwszego pobytu weryfikuje się dane związane ze zgłoszonym celem pobytu. Porównuje się także uzyskane informacje z tymi, których przyjezdny udzielił we wniosku wizowym czy w rozmowie z konsulem. Służby graniczne mogą też weryfikować przekazywane przez podróżnych informacje z innymi instytucjami czy wskazanymi osobami, np. ewentualnym pracodawcą
Odmowa wjazdu do USA
Jeżeli w trakcie szczegółowej kontroli zebrane informacje będą wskazywały na to, że doszło do naruszenia przepisów imigracyjnych w przeszłości lub, że deklarowany cel podróży do USA odbiega od rzeczywistego, oficer imigracyjny wyda decyzję o odmowie wjazdu na teren USA.
W takiej sytuacji podróżni są odsyłani do krajów swojego pochodzenia. Nie ma możliwości odwołania się od takiej decyzji lub skonsultowania się z adwokatem. Osoba, której odmówiono wjazdu powinna uzyskać kopię podpisanego przez siebie protokołu. W zależności od skali naruszenia przepisów imigracyjnych, mogą zostać wydane: decyzja o przyspieszonym wyjeździe z USA (tzw. expedited removal), której konsekwencją jest pięcioletni zakaz wjazdu do USA lub decyzja o umożliwieniu podróżnemu wycofania swojego wniosku o wjazd do USA, która nie łączy się z zakazem wjazdu. Dopiero po powrocie do Polski, osoby, które uważają, że bezpodstawnie odmówiono im prawa wjazdu na terytorium Stanów Zjednoczonych z powodu niedokładnych lub niewłaściwych informacji na ich temat w amerykańskich bazach danych, mogą zwrócić się z zapytaniem w swojej sprawie do U.S. Department of Homeland Security (www.dhs.gov/trip). Możliwe jest również uzyskanie informacji o powodach, dla których doszło do odmówienia wjazdu na terytorium USA (Customs and Border Protection Customer Service Center, www.help.cbp.gov/app/home).
Oczekiwanie na powrót do Polski
W przypadku przylotu do Nowego Jorku, jeżeli czas oczekiwania na lot powrotny do kraju wynosi 12 godzin lub mniej, podróżni oczekują na powrót w wyznaczonym do tego na lotnisku pomieszczeniu. Każda osoba, której odmówiono wjazdu do USA ma prawo do kontaktu z właściwym konsulatem polskim oraz z oczekującą na nią rodziną. Oficerom amerykańskim należy zgłaszać konieczność przyjmowania leków lub ewentualne problemy zdrowotne. Osoby oczekujące na powrót nie mogą poruszać się po terenie lotniska, ale mają oczywiście zapewnione posiłki i wodę. Jeżeli na lot powrotny do kraju trzeba czekać dłużej niż 12 godzin, podróżnych przewozi się do zakładu karnego Elizabeth Detention Center w New Jersey, w którym oczekują na lot w osobnych, przeznaczonych odpowiednio dla kobiet i dla mężczyzn celach. Ze względów bezpieczeństwa podróżni nie mają dostępu do swoich rzeczy, muszą też przebrać się w specjalne uniformy. W każdej celi jest natomiast telefon i możliwość wykonania bezpłatnego telefonu do polskiego konsulatu i rodziny. W ośrodku panują dobre warunki i chociaż przebywające w nim osoby są całkowicie odseparowane od więźniów oraz mają zapewnione wszystkie podstawowe potrzeby (posiłki, opieka medyczna, sanitariaty), pobyt w placówce o więziennym charakterze jest szokujący dla osób, które nie miały wcześniej do czynienia z tego typu miejscami. Warto wiedzieć i pamiętać, że wcześniejsze naruszenia amerykańskiego prawa imigracyjnego czy wprowadzenie urzędników w błąd w trakcie procesu ubiegania się o wizę mogą skutkować odmową wjazdu na teren USA, a w konsekwencji pobytem w Elizabeth Detention Center.
Konsul polski nie ma wpływu na decyzje władz imigracyjnych odmawiające obywatelom polskim wjazdu na terytorium Stanów Zjednoczonych.
Może jedynie przekazać informacje rodzinie, ustalić jakim lotem dana osoba wróci do Polski i czy na lot powrotny oczekuje na lotnisku, czy też została przewieziona do aresztu w Elizabeth.
O czym należy pamiętać po wjeździe do USA
Po wjeździe na teren USA przyjezdni muszą pamiętać o dozwolonym czasie pobytu, który nie może być mylony z okresem ważności wizy. Długość pobytu określa urzędnik imigracyjny w czasie kontroli granicznej na formularzu I-94 rejestrującym wjazd i wyjazd. Pozostanie na terenie Stanów Zjednoczonych nawet jeden dzień dłużej powoduje unieważnienie wizy mimo, że termin ważności podany na wizie nie upłynął. Posiadacz takiej wizy nie będzie ponownie wpuszczony do USA na jej podstawie. Osoby, które poprzednio przedłużyły pobyt na terenie Stanów Zjednoczonych muszą starać się o nową wizę. Jeżeli podróż do USA związana jest z określonym programem, np. podjęcie pracy jako opiekunka do dziecka (au pair) czy w ramach programu work&travel, możliwe jest pozostanie w USA 30 dni od daty zakończenia programu, wskazanej w dokumentach wizowych. Aby przedłużyć pobyt, należy ubiegać się zmianę statusu w USA lub przedłużenie prawa pobytu. Trzeba więc zawsze kontrolować wyznaczone terminy i upewnić się, że wyjazd z USA nastąpi przed ich upływem.
Podróż z dziećmi
Okres wakacyjny to wzmożony czas podróży dzieci. Poza posiadaniem odpowiedniej wizy, muszą one mieć pozwolenie na podróż zagraniczną wydane przez rodziców lub opiekunów. Dzieci nie zawsze lecą do USA z rodzicami, a czasem towarzyszy im tylko ktoś z rodziny. Jeżeli dziecko podróżuje tylko z jednym rodzicem, powinien on posiadać pisemną zgodę drugiego rodzica, a w przypadku podróży bez rodziców, opiekun dziecka musi mieć przy sobie zgodę obojga rodziców. Amerykańskie władze eliminują w ten sposób przypadki uprowadzenia dzieci. Wg informacji przedstawionych na stronie internetowej Ambasady USA w Warszawie, zgoda powinna być wyrażona w pisemnym oświadczeniu napisanym w języku angielskim i poświadczonym notarialnie. Powinno się w nim znaleźć następujące stwierdzenie: „Potwierdzam, że moja żona/ mój mąż/ inna osoba podróżuje poza granice kraju z moim synem/córką i wyrażam na to zgodę” (“I acknowledge that my husband/wife/other person is travelling with my son/daughter out of the country and has my permission to do so”). Przygotowanie tego typu oświadczenia nie jest czasochłonne, a pozwoli zaoszczędzić wiele niepotrzebnego stresu na granicy amerykańskiej zarówno dzieciom, jak i ich opiekunom.
Z pracownikami Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku często kontaktują się oczekujące na lotniskach rodziny osób, którym odmówiono wjazdu na teren USA lub sami podróżni oczekujący na lot powrotny do kraju. Wielokrotnie są to sytuacje, w których rodziny z Polski przylatują do swoich bliskich w odwiedziny lub z okazji uroczystości rodzinnych. Aby uniknąć stresu i problemów związanych z poniesieniem wysokich kosztów przelotu, odmową wjazdu i pobytem w placówce więziennej Konsulat Generalny rekomenduje rozważne działanie i podejmowanie decyzji.
Department of Public Diplomacy
Consulate General of the Republic of Poland in New York
233 Madison Avenue (Jan Karski Corner)
New York, NY 10016
tel: (646) 237-2114
fax: (646) 237-2105
www.nowyjork.msz.gov.pl
www.polska.pl