W kolejnych rozdziałach Czytelnik zapoznaje się z poszczególnymi aspektami myśli ekonomicznej Ludwiga von Misesa. Najciekawsza część tych rozważań jest poświęcona kluczowemu założeniu von Misesa, według którego „aby zrozumieć należycie ekonomię trzeba odnosić ją do motywacji i działań ludzi, którzy wybierają, sprzedają i kupują”. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli Szkoły Austriackiej twierdził, że nie można opierać ekonomii na sztywnych regułach, tak jak ma to miejsce w naukach przyrodniczych, ze względu na nieprzeniknioność ludzkiej natury i ludzkich motywacji. Von Mises postrzegał ekonomię jako część prakseologii, czyli nauki o ludzkim działaniu. Jak słusznie zauważa Butler (za von Misesem) „decyzja zależy od indywidualnych ludzi” a ich preferencje zmieniają się w czasie (który jest jedną z kluczowych zmiennych w ekonomii). Dlatego też, konstruowanie niepodważalnych „twierdzeń” czy wskazywanie ogólnych „trendów” jest skazane na niepowodzenie. Na przestrzeni wieków spora grupa ekonomistów, przedstawicieli tzw. ekonomii głównego nurtu, zakładała, że gospodarką rządzą abstrakcyjne „siły”, które decydują o jej kształcie i rozwoju bądź regresie. Zdaniem von Misesa, rynkiem nie rządzą żadne tajemnicze „siły”, lecz zwykli ludzie podejmujący różne w swych skutkach decyzje. Zapoznanie się z takim podejściem do ekonomii niezaprzeczalnie wzbogaca horyzont myślowy Czytelnika pozwalając mu lepiej zrozumieć gospodarcze mechanizmy.
Książka Butlera jest także ważna i wartościowa, ponieważ pokazuje, że spostrzeżenia von Misesa, które poczynił w latach 30. czy 40. XX wieku są nadal aktualne. Autor zauważa, że „zainteresowanie teorią Misesa – Hayeka wzrosło ponownie w 2007 roku. Bowiem wydarzenia, które nastąpiły były zbieżne z ich analizą”. Chodzi o teorię cyklu koniunkturalnego, która zakłada, że powszechny dostęp do tanich kredytów prowadzi nieuchronnie do finansowej katastrofy. Butler kontynuuje: „W końcu , tak jak przewidywali to Mises i Hayek, nastąpił krach a znaczna część rozwiniętego świata pogrążyła się w kryzysie kiedy błędy inwestycyjne z poprzednich lat zaczęły się mścić.” Analiza Butlera jest też cenna, ponieważ pokazuje niedostatki współczesnej polityki gospodarczej największych państw świata: „Mises z pewnością podszedłby krytycznie do wysiłków rządów USA i Wielkiej Brytanii (…), które w istocie opóźniają uzdrowienie sytuacji”.
Ważną częścią dziedzictwa jakie pozostawił nam Ludwig von Mises, a zarazem jest to istotna składowa książki Butlera, jest jego podejście do państwa liberalnego i wpływu handlu na stosunki międzynarodowe. W swych pracach austriacki ekonomista udowadniał, że liberalne państwo lepiej służy rozwojowi jednostki oraz, że wolny handel sprzyja szybszemu i efektywniejszemu wzbogacaniu się społeczeństwa, jak również łagodzi ewentualne spory międzynarodowe i staje się przyczyną łagodząca konfliktogenne sytuacje, które mogłyby eskalować w stronę wybuchu wojny. Dziś wiemy, że teoria mówiąca o tym, że „państwa, które ze sobą handlują nie walczą przeciwko sobie” jest trudna do udowodnienia. Potwierdziło się natomiast stwierdzenie von Misesa, iż w warunkach liberalnej demokracji i wolnorynkowej gospodarki społeczeństwo bogaci się szybciej i skuteczniej – dobrobytu doświadcza więcej ludzi.
Książka „Ludwig von Mises. Kompendium wiedzy ekonomicznej” z pewnością spełnia zadanie jakie przyświecało Eamonn’owi Butlerowi, gdy ją pisał – jest dobrą podstawą dla poszerzania wiedzy Czytelnika w zakresie ekonomii, ale także historii społecznej. Myśl polityczno – ekonomiczna jednego z najwybitniejszych przedstawicieli Szkoły Austriackiej jest przedstawiona w sposób klarowny, zwięzły i przystępny. Śmiało można ją polecić studentom ekonomii, politologii czy stosunków międzynarodowych, ale także każdemu, kto chce lepiej zrozumieć otaczający nas świat liberalnej demokracji i wolnorynkowego kapitalizmu.
Źródło:
Stosunki Międzynarodowe. Miesięcznik poświęcony polityce zagranicznej i sytuacji międzynarodowej/ www.stosunki.pl