Wrześniowe wspomnienie polskiego skautingu
Gdy już tyle lat upłynęło od momentu odzyskania przez nasz kraj niepodległości, warto jest wspomnieć o czasach, w których droga wszystkim ojczyzna była na pierwszym miejscu w sercach gorliwych Polaków. Dla naszych rodaków z Chicago, chcę przybliżyć parę Olgi i Andrzeja Małkowskich, naszych prekursorów w tworzeniu pierwszych drużyn harcerskich – mówi Henryk Lechowicz.
Olga Drahonowska-Małkowska, urodziła się w Krzeszowicach, dnia 1 września 1888 roku. Była ona drugą córką Zofii i Karola Drahonowskich. Jej ojciec, był zarządcą dóbr hrabiego Potockiego w Małopolsce. Mimo morawskich korzeni rodziców, Olga od dziecka podkreślała swą polskość. Szkołę podstawową, a następnie gimnazjum ukończyła eksternistycznie, zdając egzaminy w Krakowie, zdobywając bardzo dobre wyniki.
Po maturze, wstąpiła ona do lwowskiego Konserwatorium Muzycznego, gdzie ujawniła swe talenty jako poetka i rzeźbiarka. Była również instruktorką wychowania fizycznego, a także przejawiała pasje sportowe w jeździectwie konnym oraz w sportach zimowych. Przypadkowo poznany przez nią Andrzej Makowski, pozyskał ją do niepodległościowego Stowarzyszenia Zarzewie, gdzie szybko poznała tajniki służby wojskowej, zdobywając stopień porucznika POLSKICH DRUŻYN STRZELECKICH.
Wszystko dla ojczyzny miłej
Andrzej Juliusz Małkowski, urodził się dnia 31 października 1888 roku, w Trębkach, zmarł on natomiast dnia 16 stycznia 1919 roku w katastrofie morskiej, zasłynąwszy jako twórca polskiego skautingu, instruktor oraz teoretyk harcerstwa polskiego. Urodził się on w rodzinie, o dobrze zakorzenionych tradycjach patriotycznych i żołnierskich. Uczył się on w Warszawie, Tarnowie oraz Lwowie, gdzie w Szkole Realnej, otrzymał w 1906 roku świadectwo dojrzałości.
Był współzałożycielem abstynenckiej organizacji uczniów krakowskich Młodzież. Dwa lata po zdaniu matury, rozpoczął on studia na Wydziale Budowy Maszyn w Politechnice Lwowskiej, ale z czasem przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza. W listopadzie 1909 roku, otrzymał on do przetłumaczenia, podręcznik twórcy skautingu Roberta Baden Powella. Po zapoznaniu się z jego treścią, Małkowski stał się entuzjastą i propagatorem harcerstwa na ziemiach polskich.
Małkowski wszedł w skład pierwszej Komendy Skautowej, a następnie Naczelnej Komendy Skautowej Lwowa. W październiku 1911 roku, rozpoczął on wydawanie Podręcznika Skautowskiego, który wkrótce zdobył niezwykłą poczytność. Małkowski traktował skauting jako nowy styl życia i metodę odrodzenia się młodzieży, w latach zaborów. We wrześniu 1913 roku, zorganizował on wycieczkę skautową na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów, na Wyspach Brytyjskich, gdzie nad polskim obozem powiewała flaga z białym orłem na amarantowym tle i używano wówczas nazwy kraju wymazanego w tym czasie, z mapy politycznej świata. Za wybitne zasługi, Andrzej Małkowski otrzymał od Roberta Baden Powella skautowy medal „Za zasługi”.
Służba w Legionach
Tego samego roku, Andrzej Małkowski wziął ślub z wcześniej poznaną Olgą. Rozwijał ożywioną działalność, tworząc niezależny ośrodek harcerski. Po wybuchu I wojny światowej, wstąpił do Legionów Polskich. Brał on udział w pierwszych walkach, lecz zależność tych formacji od zaborcy austriackiego spowodowała jego wystąpienie. Udał się do Anglii a potem do USA, gdzie zakładał polskie drużyny skautowe wśród tam osiadłych Polaków.
Ponieważ ukończył on Wojskową Szkołę Piechoty, służył przez pewien czas w armii kanadyjskiej i walczył na froncie we Francji. W listopadzie 1918 roku, został przeniesiony do armii generała Józefa Hallera. Wysłany on został w misji wojskowej do polskich oddziałów stacjonujących w Odessie, do generała Lucjana Żeligowskiego, zginął w nocy z 15 na 16 stycznia 1919 roku w wyniku zatonięcia statku, którym płynął.
Od 2 maja 2006 roku Gimnazjum Nr 1 w Zakopanem nosi imię twórców harcerstwa polskiego – Olgi i Andrzeja Małkowskich.
Życie w USA
Olga Małkowska prowadziła Polish Childrens Home w Hawson Court, posiadłości w Buckfastleigh, w Devon. Była do końca swoich dni wdową po Andrzeju, ale żyła jego tradycjami i stylem skautowskim. W 1959 roku, zorganizowała ona wycieczkę polskich dzieci do naszego kraju. Zobaczywszy kolejny raz Polskę, postanowiła osiąść tu na stałe. Z wielkim wzruszeniem, przyjęła zaproszenie do Krakowa na nabożeństwo w rocznicę śmierci jej męża Andrzeja, które złożył jej kardynał Wojtyła. Dnia 15 stycznia 1979 roku, Olga Małkowska zmarła, jej ciało spoczęło w Zakopanem przy ulicy Nowatorskiej.
EWA MICHAŁOWSKA Walkiewicz