Sprawiedliwość emerytur w USA
Klauzula WEP zniesiona!
W dniu 5 Stycznia 2025 roku prezydent Joe Biden złożył podpis, nadając bieg nowej regulacji prawnej! Warto zaznaczyć, że uchylenie klauzul GPO i WEP oznacza koszt 195.7 miliarda dolarów, rozłożony w ciągu 10 lat.
Jak działali amerykańscy ustawodawcy
W sobotę 21 grudnia Amerykański Senat uchwalił ustawę Social Security Fairness Act (H.R. 82) stosunkiem głosów 76 do 20. Ustawa została wcześniej w listopadzie zatwierdzona przez Izbę Reprezentantów i uchyla przepisy zwane Windfall Elimination Provision (WEP) i Government Pension Offset (GPO). Zniesienie WEP oznacza, że wysokość emerytury lub renty będzie wyższa. O którą emeryturę chodzi, tę amerykańską czy część emerytury polskiej (świadczenia uzyskanego z pracy w Polsce) w przypadku emerytur łączonych? Jak zostanie wypłacony zwrot potrąceń za 2024 rok? Pytań jest więcej. Warto poznać tekst przepisów Ustawy.
Windfall Elimination Provision (WEP) był klauzulą eliminującą nadmierną wysokość świadczeń. Klauzula ta powodowała stosowanie mniej korzystnej formuły obliczania świadczeń Social Security dla odbiorców 2 emerytur lub rent. Dotyczyło to świadczeń tych osób, które wypracowały emeryturę czy rentę w systemie Social Security oraz drugą emeryturę czy rentę inwalidzką w innym systemie ubezpieczeń społecznych, takim jak polski ZUS czy KRUS albo stanowe czy federalne programy emerytalne.
Z kolei Government Pension Offset (GPO) to klauzula dotycząca rekompensaty rządowych emerytur, zmniejszająca renty małżeńskie z tytułu Social Security dla małżonków, pobierających emeryturę spoza systemu Social Security. GPO i WEP zostały pierwotnie utworzone odpowiednio w 1977 i 1983 r. w celu ograniczenia wydatków systemu Social Security. Od tej pory trwała batalia o ich uchylenie.
Jak WEP obniżał emeryturę
Reguła obliczania WEP jest skomplikowana. W 2024 r. WEP zmniejsza udział pierwszych 1,174 dol. średnich indeksowanych miesięcznych zarobków objętych Social Security, z 90% do zaledwie 40%. Ta korekta zmniejsza emeryturę czy rentę inwalidzką Social Security z 1056,60 dol. do zaledwie 469,60 dol. miesięcznie, przy maksymalnej redukcji w wysokości 587,00 dol. Administracja Social Security zapewnia, że limitem redukcji WEP jest połowa polskiej emerytury, albo połowa średnich indeksowanych miesięcznych zarobków albo 587 dol., w zależności od tego, co jest najmniejsze. Redukcja stopniowo maleje przy wielu latach pracy i jest eliminowana dla osób mających 30 lat pracy ze znaczącymi zarobkami.
Czy zapewnienia o wskazanych limitach są prawdziwe? Trudno to stwierdzić, skoro stopień redukcji ma być powiększany o stopę inflacji (Cost of Living Adjustment) za lata począwszy od roku, w którym wnioskodawca osiągnął 62 lata. Sprawia to wyjątkowo wysokie obciążenia dla osób, które opóźniały przejście na odpoczynek. Nie brakuje 70-latków, dla których redukcja WEP zmniejszyła emeryturę Social Security nawet o 75 proc. emerytury polskiej. Para małżonków, bywało, że traciła jeszcze więcej, bo pomniejszona przez WEP emerytura męża powodowała zmniejszenie renty małżeńskiej żony.
Czy WEP dotyczy tylko imigrantów
WEP dotyka nie tylko imigrantów, lecz ponad 2 milionów Amerykanów, którzy pracowali w zawodach nie objętych ubezpieczeniem Social Security. To pracownicy administracji stanowych i municypalnych objętych stanowymi programami emerytalnymi oraz pracownicy rządowi ubezpieczeni przez Civil Service Retirement System (CSRS), czy Federal Employees Retirement System (FERS). Innymi słowy, WEP godzi przede wszystkim w nauczycieli, policjantów, strażaków, pocztowców oraz imigrantów pobierających zagraniczne pensje, takie jak nasz ZUS czy KRUS.
Ile zyskamy po wejściu w życie ustawy
Odzyskamy to, co nam zabrano, licząc od końca 2023 roku. W tekście ustawy czytamy: „Zmiany wprowadzone tą ustawą mają zastosowanie w odniesieniu do miesięcznych świadczeń ubezpieczeniowych opłacanych na podstawie tytułu II ustawy Social Security Act za miesiące po grudniu 2023 r.” Czy Ustawa o Sprawiedliwym Social Security zadziała na rok wstecz? Tekst ustawy można przeczytać tu: https://www.congress.gov/118/bills/hr82/BILLS-118hr82pcs.pdf.
Czy uprawnieni powinni składać wnioski?
Osoby pobierające już emerytury czy renty inwalidzkie obciążone WEP nie muszą składać żadnych wniosków, bo Administracja Social Security ma obowiązek ich świadczenia przeliczyć i zwrócić kwoty obliczone od początku 2024 roku.
Ustawa zaleca: „Niezależnie od sekcji 215(f) Social Security Act, Komisarz ds. Social Security dostosuje kwoty ubezpieczenia podstawowego w zakresie niezbędnym do uwzględnienia zmian wprowadzonych w sekcji 3.” Wyjaśnienie: sekcja 215(f) Ustawy o Social Security reguluje renty wdowie, które nie podlegają WEP.
Czy WEP całkowicie przechodzi w niebyt?
Tak, dla tych, których WEP zaczął obowiązywać po 31 grudnia 2023 roku. W stosunku do pozostałych ustawa milczy o dawnych zaległościach. Nie brakuje emerytów obarczonych długami w wysokości kilkunastu, nawet parudziesięciu tysięcy dolarów, które akumulowały się wiele lat. Dla nich bieżący WEP zostanie zniesiony i emerytura zostanie podwyższona, ale stare długi będą zmniejszone tylko o WEP z roku 2024. Reszta zaległości nadal pozostaje do spłaty.
Od kiedy obowiązuje redukcja WEP? Od miesiąca, w którym zaczynamy dostawać dwie emerytury/renty inwalidzkie: Social Security i tę wypracowaną poza Social Security (np. ZUS, KRUS albo emeryturę rządową).
Wygląda więc na to, że klauzula WEP ciągle będzie obejmować świadczenia wypłacane przed 1 stycznia 2024 roku. Chciałoby się wierzyć, że skoro zapis WEP został wykreślony z Social Security Act, pracownicy SSA będą mniej aktywnie tropić seniorów z dwiema emeryturami. Ale na przebaczenie zaległych nadpłat (overpayment)sprzed 2024 roku nie warto liczyć.
Ile to będzie kosztować społeczeństwo
Według raportu Congressional Research Service z listopada, około 2.5 miliona beneficjentów Social Security, czyli prawie 4 proc. wszystkich, miało w grudniu 2023 r. obniżone świadczenia przez WEP, GPO lub z obydwu tytułów. Raport Kongresu (Congressional Budget Office) szacuje, że uchylenie GPO i WEP będzie kosztować 195.7 miliarda dolarów w ciągu 10 lat. Przesunęłoby to również datę niewypłacalności Social Security, obecnie szacowaną na 2033 r., o sześć miesięcy do przodu. Czy ten amerykański system emerytalny będzie oszczędzać?
Jak Polonii udało się wypracować zmianę przepisów?
Niektóre polonijne organizacje od lat pracowały ciężko nad zniesieniem WEP-u. Należy tu przede wszystkim wymienić PASI (Polish American Strategic Initiative) pod przewodnictwem Edwarda Jeśmiana. Należało wywierać naciski na polityków w Washingtonie, żeby stali się sponsorami propozycji ustawy, żeby przegłosowała ją najpierw komisja House Ways and Means Committee, następnie Izba Reprezentantów, a potem Senat. Wolontariusze PASI opracowywali petycje, instruowali jak, gdzie i komu je słać. Opracowali system na swojej stronie internetowej (www.joinpasi.org), który w tym pomagał, organizowali wyjazdy do Washingtonu. Niestrudzenie pracowali Gene Sokołowski, Edward Jeśman, a przede wszystkim Małgorzata Ciuraszkiewicz, która była duszą projektu.
Na zdjęciu: Od lewej do prawej: Pam Aleksandroff( Krajowa Grupa Zadaniowa ds. Uchylenia WEP/GPO i członek PASI) , Susan Dixon ( Krajowa Grupa Zadaniowa ds. Uchylenia WEP/GPO i członek PASI) , Abbie Holland( Rep. Spanberger’s staffer), Gene Sokolowski Ph. D. ( Prezydent PASI EDU) – 12 listopada 2024 r. nasi członkowie wraz z członkami Krajowej Grupy Zadaniowej ds. Uchylenia WEP/GPO odwiedzili budynek Izby Reprezentantów w Waszyngtonie, aby zabezpieczyć głosy w sprawie ustawy H.R. 82. Foto: Polish American Strategic Initiative – Polish American Strategic Initiative
Czyje to osiągnięcie?
Polonia sama niewiele by wskórała. Wiodącą siłą napędową w walce przeciw WEP i GPO były amerykańskie związki zawodowe: Międzynarodowe Stowarzyszenie Strażaków, AFL-CIO, Communications Workers of America, Amerykański Związek Pracowników Poczty, Amerykańska Federacja Nauczycieli, Amerykańska Federacja Pracowników Rządowych, Fraternal Order of Police, Krajowa Asocjacja Edukatorów i wielu innych. Gdy kadencja Kongresu się kończyła, to 11 grudnia 2024 r. związki zawodowe zorganizowały wielki wiec przed Kapitolem, aby zaapelować do Senatu o uchwalenie ustawy. Przybyli związkowcy z całego kraju. Nie chcąc się narażać milionom wyborców, na wiecu pojawił się sam lider większości w Senacie, Chuck Schumer. „Jestem tutaj, aby powiedzieć wam, że Senat podejmie działania w sprawie Fair Social Security Act”. „Dowiecie się, którzy senatorowie są z wami, a którzy przeciwko wam. Mam wszystkich moich Demokratów ustawionych, aby to poprzeć. To, co się z wami dzieje, jest niesprawiedliwe, jest nie-amerykańskie i będę z tym walczył do końca”. Dotrzymał słowa. W dn.21.XII.2024 r. Senat Stanów Zjednoczonych uchwalił ustawę bez poprawek.
Podpis prezydenta J.Bidena w dniu 5 Stycznia 2025 roku dopełnił formalności.
Tak działa amerykańska demokracja, podaje: Elżbieta Baumgartner/Poradnik Sukces/https://poradniksukces.com/
Opracowanie: BMZ/USA
