Historia śpiewania pastorałek

Polish News na koncercie RZAWP w Skarżysku- Kamiennej

Święta Bożego Narodzenia oraz czas zaraz po nich, to magiczny okres wspólnego śpiewania kolęd i pastorałek. Redakcja Polish News, została zaproszona do parafii Świętego Józefa Oblubieńca w Skarżysku- Kamiennej, której proboszczem jest ksiądz Andrzej Niewczas, przez członka Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego pana Romana Figarskiego, na cudowny koncert, na którym wykonywane były wspomniane utwory.

W mundurach polskich legionistów

Pastorałka oczywiście ma charakter pieśni katolickiej. Swoim tekstem i brzmieniem ma na celu szczególną adorację, nowo narodzonego Dzieciątka Jezus. Najpiękniej jednak zawsze wykonywało pastorałki Polskie Wojsko. Na początku wspomnianego koncertu, zagrała orkiestra RZAWP ubrana w mundury legionowe polskich oddziałów Henryka Dąbrowskiego. Wygląd członków tego zespołu nadał temu wydarzeniu kulturalnemu, szczególnej wagi i nastroju. Grając utwór „Festival fanfare for Christmas”, orkiestra RZAWP wprowadziła zebranych gości nie tylko w zachwyt, ale nadała temu wydarzeniu podniosłego wyrazu. Każdy zatem zrozumiał jak ważnym dla serca Polaka, jest mudur polskiego żołnierza.

Szczególny obyczaj

Obyczaj wspólnego kolędowania, pojawił się we wczesnym średniowieczu. Posiadał on charakter łacińskich pieśni uwielbiających małego Jezusa, już jako Króla Królów. W XIII stuleciu, za sprawą braci Franciszkanów, pojawił się zwyczaj adoracji żłóbka z Dzieciątkiem Jezus. Pieśni te, z biegiem czasu połączono z obrzędem lulania i kołysania Dzieciątka Jezus, co ze szczególnym pietyzmem artystycznym uskutecznili członkowie RZAWP. W „Kancjonale Jana z Przeworska” z 1435 roku, zachował się tekst kolędy: zatytułowanej „Chrystus się nam narodził, jenż dawno powieszczon był, w Betlejem, żydowskim mieście, z Panny Maryjej czyście. Alleluja…”. Melodii do tekstów ówczesnych pastorałek, przetrwało do czasów nam współczesnych niewiele. Na ich ślad natrafiamy w tabulaturze Jana z Lublina, w tak zwanym „Kancjonale staniąteckim” z 1586 roku. Tam w zapisach o anonimowym pochodzeniu jest uwzględniona linia melodyczna o pogodnej i radosnej formie, stosownej do śpiewanej pastorałki.

Z pokolenia na pokolenie

Przekazywane z pokolenia na pokolenie melodie utworów Bożonarodzeniowych, ulegały sukcesywnym modyfikacjom i rozbudowie. Jedne zmieniały swoją wartość muzyczną inne nabierały innego wydźwięku słownego. Jednak najwcześniejszym utworem dotyczącym świąt grudniowych jest utwór zatytułowany „Anioł pasterzom mówił”, którego mogliśmy posłuchać w wykonaniu Natalii Winnik, z Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego.

Swojski styl kolędowania

Wiek XVI przyniósł w tradycji ludowej zwyczaj kolędowania bardziej swojski. Jak wspominały ówczesne kroniki: pastorałki to „nie są to pieśni do użycia kościelnego… ale są to piosnki wesołe”. Jeśli chodzi o wydźwięk śpiewanych utworów na wspomnianą okoliczność świąt grudniowych, posłuchać możemy też ich w bardziej nostalgicznej formie. Mowa tu jest oczywiście o utworze noszącym tytuł „Kołysanka” , który na skarżyskim koncercie wykonywali Natalia Winnik oraz Jan Kierdelewicz. Kołysanka, to utwór muzyczny skomponowany właśnie w bardzo spokojnej formie, przez niemieckiego kompozytora Johannesa Brahmsa. Opublikowany on został w roku 1868, a z języka niemieckiego przetłumaczony był na rodzimy język wielu krajów Starego Kontynentu.

Najpiękniejsze utwory

Najpiękniejsze oraz najbardziej znane kolędy i pastorałki, powstały w dobie XVIII stulecia. Polska zmagała się wówczas z trzema zaborcami i politycznym niebytem na mapach politycznych świata. Zatem utwory Bożonarodzeniowe, dodawały swoją melodyjnością wszystkim je śpiewającym osobom wiary w lepsze jutro. Tu warto wspomnieć motyw melodyczny kolędy „Lulajże Jezuniu”, który wykorzystał między innymi Fryderyk Chopin w swoim „Scherzo h-moll”. Utwór ten był przepięknie wykonany przez panią Natalię Winnik z RZAWP. Mówiąc o najpiękniejszych kolędach, nie można nie wspomnieć o utworze zatytułowanym „Bracia patrzcie jeno”, który w iście mistrzowski sposób został wykonany przez Jana Kierdelewicza również z RZAWP. Autorem tekstu jest Franciszek Karpiński, a w różnych częściach Polski śpiewany był on na różne melodie. W dobie zaborów śpiewano go również tak…”Bracia patrzcie jeno… jak tam car szaleje…

Delektując się tym wspaniałym koncertem, ze szczególną narracją pani Katarzyny Soji, dziękujemy Artystom RZAWP oraz panu Romanowi Figarskiemu za zaproszenie Redakcji Polish News na to cudowne wydarzenie, na którym mogliśmy posłuchać:

Festival fanfare for Christmas, w wykonaniu orkiestry RZAWP

„Kolęda żołnierska” w wykonaniu N. Winnik
“Pójdźmy wszyscy do stajenki” w wykonaniu J. Kierdelewicza
„Anioł pasterzom mówił” w wykonaniu N. Winnik
„Dzisiaj w Betlejem” w wykonaniu J. Kierdelewicza
„Gdy śliczna Panna” w wykonaniu N. Winnik
„W żłobie leży” w wykonaniu J. Kierdelewicza
„Where’s to line to see Jesus” w wykonaniu J. Labuń

„Lulaj Synku, lulaj” w wykonaniu N. Winnik

„Kołysanka”, którą wykonali N. Winnik oraz J. Kierdelewicz

„Przybieżeli do Betlejem” w wykonaniu J. Labuń
„Bracia patrzcie jeno” w wykonaniu J. Kierdelewicza
„Lulajże Jezuniu” w wykonaniu N. Winnik
„Gdy się Chrystus Rodzi” w wykonaniu J. Labuń

“You raise me up” w wykonaniu J. Labuń

“Kto wie czy za rogiem” w wykonaniu J. Labuń oraz –
„Bóg się rodzi” w wykonaniu wszystkich solistów i chóru

Dyrygentami byli ppłk Marcin ŚLĄZAK oraz mjr Dariusz KACZMARSKI, a solistami Natalia WINNIK, Judyta NOWAK-LABUŃ oraz Jan KIERDELEWICZ.

Ewa Michałowska- Walkiewicz