Cystersi z Doberanu
W roku 1258 książę Mszczuj II, sprowadził z Doberanu braci Cystersów do pobliskich Pogódek. W roku 1276, konwent zakonny został przeniesiony do Pelplina. Znajdował się tam początkowo niewielki kompleks budynków. Budowa opactwa rozpoczęła się w I połowie XIV wieku. Oprócz zabudowań skupionych wokół wirydarza, wzniesiono tu zabudowania gospodarcze z zespołem browarniczym. Cały zespół został gruntownie odnowiony i regotycyzowany w latach 1894-1899, kiedy to Polska, była pod zaborami.
Ceglana budowla
Wybudowana z cegły katedra, jest trójnawową bazyliką, opracowaną na planie krzyża, z pięcioprzęsłowym korpusem nawowym, dwuprzęsłowym transeptem i czteroprzęsłowym, z zamkniętym prostokątnie prezbiterium, które flankują nawy boczne. Usytuowanie ołtarza głównego, między drugą parą filarów tworzy iluzję ambitu. Transept ma układ halowy, składa się on z dwóch naw, sieciowych sklepień i prezbiterium, czteroramiennym w nawach bocznych. Sklepienia wspierają ośmioboczne filary międzynawowe, które na wysokości ścian nawy głównej są częściowo wtopione w lico budowli, tworząc ostrołukowe arkady.
Wejście do katedry
Do katedry prowadzą aż trzy wejścia, od strony zachodniej, północnej i południowej. Ostatnie dwa wejścia frontałowe, zachowały gotyckie portale. Portal południowy zachował część dekoracji rzeźbiarskiej z motywami roślinnymi.
23 ołtarze
W katedrze pelplińskiej, znajdują się aż 23 ołtarze rozmieszczone przy filarach międzynawowych, a także w nawach bocznych. Dwadzieścia z nich pochodzi z XVII i XVIII stulecia, dwa zaś są neogotyckie. Dziewiętnaście kolejnych ołtarzy, wykonano z drewna, dwa z marmuru i dwa ze stiuku. Wszystkie skonstruowane są w sposób klasyczny, czyli w oparciu na mensie spoczywa predella, na niej z kolei nastawa i zwieńczenie.
Stalle
W katedrze w Pelplinie, zachował się zespół późnogotyckich stalli z bogatą dekoracją snycerską, ornamentalną, roślinną i figuralną. Zespół późnogotycki tworzą dwie pary stalli chórowych, tron celebransa, stalla przeora i stalla opacka.
Pozostałe dzieła
W narożniku nawy głównej, znajduje się barokowa ambona, której podstawa przedstawia Samsona rozdzierającego paszczę lwa. Dalej, na emporze organowej w południowym ramieniu transeptu, umieszczono prospekt organowy z 1678 roku. Instrument ten, jest dziełem gdańskiego organomistrza Jana Jerzego Wulffa.
Zabudowania klasztorne
Przylegający od strony południowej zespół zabudowań klasztornych, jest połączony krużgankiem otaczającym czworoboczny wirydarz. Skrzydło wschodnie krużganków, nakryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym, a pozostałe zaś sklepieniem gwiaździstym. W krużgankach zachowały się manierystyczne ławy z ozdobnymi zapleckami, pochodzące z 1609 roku. W górnej strefie ścian zawieszono obrazy, z których 17 jest dziełami Andrzeja Stecha gdańskiego mistrza.
Portal Polish News, dziękuje za zaproszenie to tej niezwykłej, gotyckiej budowli sakralnej, w której dziś znajduje się Seminarium Duchowne.
Ewa Michałowska – Walkiewicz
[email protected]