Kopia Konstytucji 3 maja. Sala Senatorska Zamku Królewskiego w Warszawie
Polskie święto wczoraj i dziś
Konstytucja 3 maja, a właściwie Ustawa Rządowa, uchwalona została w roku 1791, jako ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie ustawą ówczesnego rządu polskiego.
Ratunek dla kraju
Konstytucja 3 maja została uznana za nowoczesną ustawę rządową przyjętą przez sejm, pragnący ratować nasz kraj po pierwszym rozbiorze. Została ona zaprojektowana w celu zlikwidowania wad systemu politycznego Rzeczpospolitej. Konstytucja ta, wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty polskiej oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób niwelując nadużycia systemu pańszczyźnianego wobec nich. Konstytucja zniosła zgubne instytucje, takie jak na przykład liberum veto, które przed jej przyjęciem pozostawiało sejm na łasce każdego posła.
Z dnia 3 maja….
Ustawa Rządowa z dnia 3 maja, miała też definitywnie wyprzeć istniejącą anarchię, popieraną przez część krajowych magnatów. Przyjęcie przez polski sejm Konstytucji 3 maja, zaogniło wrogość sąsiadów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Podczas toczonej wojny w obronie przyjętej konstytucji, Polska została zdradzona przez swojego dotychczasowego sprzymierzeńca z Prus, Fryderyka Wilhelma, a także została pokonana przez Imperium Rosyjskie rządzone przez Katarzynę II, popierającą konfederację targowicką, zwaną potocznie spiskiem magnatów. Pomimo tej klęski i późniejszego II rozbioru Polski mającego miejsce w 1793 roku, Konstytucja 3 maja wpłynęła na późniejsze ruchy demokratyczne w całym świecie. Po utracie niepodległości w 1795 roku, przez 123 lata trwających na ziemiach polskich zaborów, ustawa z 1791 roku przypominała wszystkim patriotom o walce o niepodległość ukochanego kraju. Zdaniem dwóch współautorów wspomnianej konstytucji, Ignacego Potockiego i Hugona Kołlątaja, ustawa ta była ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny.
Ewa Michałowska -Walkiewicz
