Kategoria: Wigilia
Składniki: Kilogram buraków, dwie marchewki, dwie pietruszki, pół średniej wielkości selera, por średniej wielkości, sól, pieprz, przyprawa maggi, kromka chleba razowego na zakwasie, 5 ząbków czosnku, łyżeczka cukru, 2 kuleczki ziela angielskiego, liść laurowy.
Przygotowanie: Najpierw na co najmniej 3 dni przed Wigilią przyrządzamy zakwas
Buraki dokładnie myjemy , obieramy, kroimy w dość cienkie plastry. Upychamy w szklanym wielkim słoju, wrzucamy całe, nie obrane ząbki czosnku, zalewamy letnią, przegotowaną wodą i na wierzch kładziemy kromkę chleba. Słój przykrywamy ściereczką, obwiązujemy ją dookoła sznurkiem i słój odstawiamy w ciemne, przewiewne miejsce.
W dzień Wigilii z włoszczyzny gotujemy bardzo esencjonalny wywar – warzywa zalewamy dwiema szklankami wody, dodajemy liść laurowy i ziele angielskie i gotujemy na wolnym ogniu około pół godziny – wywaru powinno być około szklanki. Warzywa wyrzucamy i do wywaru dodajemy kwas bez buraków. Barszcz doprowadzamy do wrzenia i doprawiamy wszystkimi przyprawami. Musi być bardzo aromatyczny, o zdecydowanym burakowo-pieprznym smaku. Doprawiamy pieprzem i gotujemy jeszcze kilka minut.
Podajemy na początku kolacji z uszkami z grzybami i z kapustą.
Źródło: Grzegorz Ostrowski – „Gotowanie to sztuka”
Barszczu kiszenie
Barszcz wigilijny można przyrządzamy dodając do wywaru z warzyw kwas buraczany. Kwas ten robi się bardzo prosto, trzeba tylko zabrać się do tego dostatecznie wcześnie, by zdążył się zakisić. Surowe, obrane i umyte buraki kroimy w cieniutkie plastry lub ucieramy na tarce do mizerii albo małej szatkownicy do kapusty. Przekładamy je do dużego słoja lub -lepiej – kamiennego garnka i zalewamy przegotowaną wodą. Aby szybciej się zakwasiły dodajemy kawałek razowego chleba, odrobinę cukru lub płatków jęczmiennych i mieszamy. Naczynie przykrywamy gazą lub rzadkim płótnem i obwiązujemy sznurkiem albo szczelnie osłaniamy folią aluminiową, nakłuwając ją dość gęsto szpilką. Gdy płyn jest wystarczająco kwaśny, wstawiamy go do lodówki. Po dolaniu kwasu buraczanego do wywaru z warzyw barszcz podgrzewamy, nie dopuszczając do zagotowania, aby nie stracił swego pięknego koloru. Jeśli połączymy kwas buraczany z mocnym wywarem z mięsa lub kości, otrzymamy luksusową, świąteczną wersję tego dania. Na Wigilię podajemy czysty postny barszcz w bulionówkach. Można też podawać go z uszkami – w głębokich talerzach.
Źródło: Poradnik Domowy
Barszcz czerwony z uszkami
Ilość porcji: 6
Gotowanie: 1 godzina.
Składniki: 4 głowy karpia, 2-3 szklanki kiszonego barszczu, włoszczyzna (bez kapusty), cebula, 2-3 suszone grzyby, sól, pieprz, cukier.
Przygotowanie: Głowy ryb płuczemy. Zalewamy 2,51 wody. Dodajemy sól, pieprz. Gotujemy 30 minut. W trakcie gotowania dodajemy obraną włoszczyznę i podpieczonącebulę.
Wywar przecedzamy. Dodajemy opłukane grzyby. Gotujemy następne 30 minut.
Wywar przecedzamy. Łączymy z kiszonym barszczem. Doprawiamy cukrem. Mocno podgrzewamy (nie dopuścić do zagotowania). Podajemy z uszkami.
Źródło: Claudia
Barszcz wigilijny I
Barszcz wigilijny, postny, przyrządzamy na esencjonalnym wywarze z jarzyn bez kapusty (seler, pietruszka, marchew, pory, i cebula). Jarzyny gotujemy wraz z 4 obranymi i pokrajanymi na cienkie plastry czerwonymi buraczkami, dodając 10 ziarenek pieprzu czarnego, 2 ziarnka ziela angielskiego i malutki kawałeczek listka laurowego. W oddzielnym garnuszku gotujemy w dwóch szklankach wody 5-8 dag suszonych grzybów prawdziwych. Oba wywary, – jarzynowy i grzybowy – przelewamy przez sitko i łączymy. Teraz dodajemy odpowiednią ilość kwasu buraczanego (na ok. l 1/2 l wywaru – 1/2 l kwasu). Barszcz podgrzewamy do momentu wrzenia, lecz nie gotujemy więcej. Gdy kolor barszczu nas nie zadowala – poprawiamy go sokiem z surowego, utartego na miazgę czerwonego buraka. Barszcz doprawiamy bardzo troskliwie. Jego ostateczny „szlif” smakowy zależny jest od indywidualnych upodobań.
Niezależnie od soli wyrównujemy smak barszczu odrobiną cukru. Kwaskowatość możemy wzmocnić kieliszkiem czerwonego wytrawnego wina lub sokiem cytrynowym, nigdy octem.
Utarty ząbek czosnku, dodany do barszczu na kilkanaście minut przed podaniem, nada mu interesującą i pełną charakteru nutę smakowo-aromatyczną.
Tradycyjnym dodatkiem do barszczu wigilijnego są uszka. Na osobę liczymy 6-8 uszek. Ugotowane uszka wkładamy do wazy i zalewamy gorącym barszczem. Jeżeli barszcz podamy w filiżankach, odpowiedniejszym dodatkiem będą malutkie kruche pierożki z farszem grzybowym, podane oddzielnie.
Barszcz wigilijny II
Ilość porcji: 4-5
Składniki: Kilogram buraków , 40-50 dag kwaśnych jabłek, cztery cebule, kawałek selera, 4-5 grzybów suszonych, 3-4 ząbki czosnku, listek laurowy, kilka ziaren ziela angielskiego, kilka ziaren jałowca, 2-3 goździki, sól, cukier, pieprz.
Przygotowanie: Buraki myjemy, wkładamy do wrzącej wody, umyć do miękkości. Grzybki myjemy, zalewamy zimną wodą, solimy, nastawiamy do gotowania. Po upływie około pół godziny dodajemy pokrojony seler i cebulę. Ugotowane grzybki odcedzamy z wywaru, drobno siekamy.
Ostudzone buraki obieramy, ucieramy na tarce, solimy, zalewamy wrzącą wodą, zagotowujemy. Jabłka myjemy, obieramy, ucieramy na tarce z małymi otworami, dodajemy do wrzących buraków z przyprawami. Gdy zawrze – odstawiamy. Wlewamy wywar z grzybów i warzyw. Czosnek siekamy i rozcieramy z solą, dodajemy do zupy. Pozostawiamy na około 1/2-1 godziny. Przed podaniem barszcz cedzimy przez gęste sito. Podajemy w filiżankach z dodatkiem knyszów albo na talerzach – z uszkami nadziewanymi grzybami. Barszcz powinien być bardzo gorący.
Zofia Zawistowska – “Potrawy wigilijne”. Wyd. specjalne “Zwierciadła” 1985
Barszcz z uszkami grzybowymi
Składniki:
Barszcz: 8 suszonych grzybów, 1 marchew, 1 pietruszka, 1 cebulka, 2 łyżki masła, 8 ziarenek pieprzu, 1 listek, 1 łyżeczka cukru, 1 łyżka octu, 1 burak ćwikłowy, 1/2 łyżki krochmalu, 2 łyżki wody, sól do smaku.
Uszka: 1 i 1/2 szklanki mąki, 1/2 szklanki wody, 2 łyżki masła lub margaryny, sól do smaku.
Farsz: 6 ugotowanych suszonych grzybów, 1 jajko, 2 łyżki masła, ½ szklanki kaszy gryczanej, 1 cebulka, sól do smaku.
Przygotowanie: Gotujemy suszone grzyby. Smak grzybowy przelewamy do innego naczynia. Kroimy marchew, pietruszkę, cebulę i gotujemy osobno do czasu aż warzywa zmiękną, następnie przecedzamy.
Gotujemy buraki i łączymy ze smakiem grzybowym. Ponownie przecedzamy, dodając cukier i krochmal, rozprowadzamy ostygłym smakiem i podgrzewamy.
Farsz przygotujemy następująco: Część grzybów drobno siekamy, dodając do nich ugotowane na twardo i drobno posiekane jajka, gęstą gryczaną kaszę, sól, drobno posiekana zieleninę, surowe jajko i dobrze mieszamy,
Z mąki, wody i soli z dodatkiem roztopionego masła wyrabiamy ciasto i lepimy uszka z grzybowym farszem.
Uszka gotujemy w wodzie, następnie zalewamy wrzącym smakiem grzybowym i wkładamy pozostałe grzyby.
Źródło: „Kalendarz Ludowy”
Bulion rybny z kapuśniaczkami
Kategoria: Wigilia
Wartość kaloryczna: 100 g – 105 kcal
Składniki: Kawałek lub głowa i kręgosłup ryby, włoszczyzna, natka pietruszki, vegeta; 50 dag mąki, pół kostki margaryny, 2-3 dag świeżych drożdży lub opakowanie suszonych, 2 jaja, ćwierć szklanki mleka, pół główki kapusty, 5-6 grzybków suszonych, 2 cebule, olej, cukier, pieprz, sól.
Przygotowanie: Rybę i włoszczyznę zalewamy dwoma litrami wody, gotujemy, przyprawiamy vegetą, solą, pieprzem, przecedzamy. Umyte grzybki moczymy i gotujemy. Osobno gotujemy kapustę, odcedzamy, łączymy z grzybami i wszystko drobno siekamy.
Cebulę kroimy w kostkę, podsmażamy na oleju, dodajemy do kapusty z grzybami, przyprawiamy. Mąkę siekamy z margaryną i jajami, dodajemy drożdże rozmieszane kilkanaście minut wcześniej w ciepłym mleku, szczyptę soli, zagniatamy ciasto, a następnie rozwałkowujemy. Szklanką wycinamy z ciasta krążki, nakładamy na nie farsz i zlepiamy paszteciki. Wierzch każdego smarujemy białkiem jaja. Układamy kapuśniaczki na lekko posmarowanej olejem lub margaryną blaszce, pieczemy około 20 min w średnio nagrzanym piekarniku. Podajemy do gorącego bulionu.
Źródło: Poradnik Domowy
Fasolowa ze śliwkami
Kategoria: Wigilia
Ilość porcji: 4
Składniki: 1,5 szklanki drobnej fasoli, 20 dag suszonych śliwek (bez pestek), 2 marchewki, łyżeczka jarzynki w proszku, gałka muszkatodowa, łyżka oleju, łyżka mąki, natka, sól, pieprz, cukier lub miód.
Przygotowanie: Fasolę myjemy i moczymy na kilka godzin. Odcedzamy. Zalewamy zimną wodą. Wsypujemy jarzynkę. Gotujemy do miękkości. Dodajemy pokrojoną w krążki marchewkę.
Śliwki myjemy, moczymy przez godzinę. Gotujemy. Ewentualnie kroimy. Łączymy z fasolą i wywarem z fasoli.
Mąkę podsmażamy na oleju, nie rumieniąc. Łączymy z zupą. Zagotowujemy. Zupę doprawiamy solą, pieprzem, gałką i miodem (ma być pikantna i lekko słodkawa). Posypujemy posiekaną natką.
Zupa grzybowa I
Kategoria: Wigilia
Ilość porcji: 4-5
Składniki: Pół kg warzyw mieszanych (marchew, pietruszka, seler, por), 3 cebule, 4-5 dag suszonych grzybów, półtorej łyżki masła, sól, pieprz, 4 łyżki posiekanej zielonej pietruszki.
Przygotowanie: Grzyby myjemy, zalewamy zimną przegotowaną wodą i pozostawiamy na kilka godzin, gotujemy w tej samej wodzie, w której się moczyły. Warzywa obieramy, płuczemy, kroimy na kawałki i lekko pokrajać z dodatkiem połowy łyżki masła. Cebulę dodajemy do duszących się warzyw. Podduszone warzywa zalewamy litrem wrzącej wody, solimy, gotujemy do miękkości. Grzyby odcedzamy z wywaru i drobniutko siekamy. Wywar z warzyw cedzimy, połączyć z wywarem z grzybów, dodajemy grzybki i masło, przyprawiamy do smaku solą i pieprzem. Przygotowaną zupę można podajemy na wigilię tak jak bulion -w filiżankach, z dodatkiem pasztecików z kapustą lub grzybami, z knyszami, lub na talerzach z dodatkiem oddzielnie ugotowanych łazanek i posiekanej zielonej pietruszki. Zupę grzybową podawaną z łazankami można wzbogacić dodatkiem śmietany.
Zofia Zawistowska – “Potrawy wigilijne”. Wyd. specjalne “Zwierciadła” 1985
Zupa grzybowa wigilijna
Kategoria: Wigilia
Przygotowanie: 5-7 dag suszonych prawdziwych grzybów (szybko umytych w zimnej wodzie) zalewamy 2 l letniej wody i gotujemy na małym ogniu pod przykryciem. Gdy grzyby zmiękną, dodajemy sporo włoszczyzny bez kapusty oraz 10 ziarenek czarnego pieprzu. Po dodaniu włoszczyzny zupę gotujemy przez 25-30 minut. Do klarownej, przelanej przez gęste sitko zupy, posolonej do smaku i ewentualnie nieco „zaostrzonej” odrobiną soku cytrynowego, dodajemy ugotowane i pokrajane w cieniutkie paseczki czapeczki grzybów oraz oddzielnie ugotowane łazanki
Zupa makowa z kluseczkami
Kategoria: Wigilia
Składniki: 25 dag maku, 1 litr mleka, 3 dag obranych migdałów, 3 goździki, szczypta cynamonu, 2 jajka, łyżka masła, 3-4 łyżki mąki, sól, cukier.
Przygotowanie: Mak przesiewamy. Mielimy w młynku do kawy. Zalewamy wrzątkiem i odstawiamy na 2-3 godziny. Migdały siekamy.
Mleko zagotowujemy z goździkami, cynamonem i migdałami. Goździki wyjmujemy. Mleko doprawiamy cukrem i szczyptą soli. Dodajemy mak. Zagotowujemy.
Masło ucieramy ze szczyptą soli i jajkami. Dodajemy tyle mąki, by powstało dość gęste ciasto. Łyżką formujemy z niego kluski i wrzucać je do gotującej się zupy. Gotujemy 2-3 min na wolnym ogniu.
Źródło: Claudia
Zupa migdałowa
Kategoria: Wigilia
Składniki: 20 dag migdałów, litr mleka, 2 jaja, 2 łyżki cukru, kawałek cynamonu, 4 goździki.
Przygotowanie: Migdały zalewamy wrzątkiem, obieramy ze skórki i dokładnie mielimy lub rozgniatamy w moździerzu. Mleko zagotowujemy z cynamonem i goździkami. Z białek ubijamy pianę i, dalej ubijając, wsypujemy łyżkę cukru. Nabieramy łyżką małe porcje piany i kładziemy na gotujące się mleko. Po chwili wyjmujemy pianki i rozkładamy na talerzach. Utarte z resztą cukru żółtka i mielone migdały rozprowadzamy przecedzonym gorącym mlekiem (mleko wlewamy powoli, cały czas mieszając). Zalewamy pianki zupą.
Źródło: Poradnik Domowy
Zupa rybna z ziemniakami
Kategoria: Wigilia
Ilość porcji: 4
Składniki: Kilka rybich głów lub resztek karpia, włoszczyzna (bez kapusty), cebula, 5 ziemniaków, sól, pieprz, ziele angielskie, 2 liście laurowe, przecier pomidorowy.
Przygotowanie: Rybie głowy i pozostałe części myjemy. Zalewamy zimną wodą, solimy, dodajemy kilka ziaren pieprzu i pozostałe przyprawy.
Włoszczyznę obieramy, myjemy. Cebulę podpiekamy. Razem z pozostałą włoszczyzną wrzucamy do zupy. Gotujemy, aż warzywa będą miękkie. Przecedzamy.
Ziemniaki obieramy, myjemy i kroimy w kostkę. Wrzucamy do zupy. Gotujemy, aż ziemniaki będą miękkie. Zupę doprawiamy przecierem pomidorowym i pieprzem.
Źródło: Claudia
Gołąbki z grzybami
Kategoria: Wigilia
Składniki: Główka kapusty, szklanka ryżu, 2 cebule, łyżka masła, 7 dag suszonych grzybów, łyżka posiekanej natki pietruszki, sól, pieprz.
Sos: łyżka masła, łyżeczka mąki, wywar grzybowy, pół szklanki śmietany.
Przygotowanie: Umyte grzyby zalewamy zimną wodą i pozostawiamy na noc, po czym gotujemy, odcedzamy i siekamy. Drobno pokrojoną cebulę dusimy na maśle. Gotujemy ryż na sypko i mieszamy z grzybami, cebulą, natką, doprawiamy solą i pieprzem. Kapustę sparzamy we wrzącej wodzie, rozdzielamy liście, po czym napełniamy je farszem grzybowym i formujemy gołąbki. Na dno rondla wkładamy pół łyżeczki masła i 2 liście kapusty, układamy gołąbki, zalewamy połową wywaru z grzybów i dusimy około godziny pod przykryciem. Robimy zasmażkę z masła i mąki, rozprowadzamy resztą wywaru z grzybów, zabielamy śmietaną. Wlewamy sos do gołąbków, chwilę trzymamy na małym ogniu. Podajemy z ziemniakami lub chlebem, polanę sosem i posypane natką pietruszki.
Źródło: Poradnik Domowy
Grzyby suszone duszone
Kategoria: Wigilia
Ilość porcji: 4-5
Składniki: 20-25 dag grzybów suszonych, trzy szklanki mleka, dwie cebule średniej wielkości, cztery łyżki oliwy, łyżka mąki, pół szklanki gęstej śmietany, sól, pieprz, posiekana zielona pietruszka.
Przygotowanie: Grzyby suszone myjemy, wkładamy do miski, zalewamy chłodnym przegotowanym mlekiem, przycisnąć talerzykiem, uważając, żeby wszystkie grzyby były równomiernie namoczone. Pozostawiamy na noc. Gotujemy w tym samym płynie, w którym się grzyby moczyły do miękkości. W miarę potrzeby, podczas gotowania dolewamy nieco gorącej wody. Miękkie grzyby odcedzamy, kroimy w paski. Cebulę obieramy, płuczemy, kroimy w piórka, solimy, ogrzać na suchej patelni, mieszając. Gdy zmięknie, dodajemy oliwę i lekko zarumieniamy. Oprószamy przesianą mąką, mieszamy ze śmietaną, mieszając doprowadzić do zawrzenia. Do przygotowanego sosu wkładamy pokrajane grzyby, zagotowujemy, przyprawiamy do smaku solą i pieprzem, wykładamy na salaterkę, posypujemy posiekaną zieloną pietruszką. Podajemy na wigilię w postaci przystawki lub jako dodatek do ryb pieczonych lub smażonych.
Zofia Zawistowska – “Potrawy wigilijne”. Wyd. specjalne “Zwierciadła” 1985
Grzyby suszone smażone
Kategoria: Wigilia
Ilość porcji: 4-5
Składniki: 15-20 dag kapeluszy suszonych grzybów, dwa jaja, trzy łyżki mąki, pół szklanki tartej bułki, dwie szklanki mleka, olej do smażenia, sól.
Przygotowanie: Kapelusze suszonych grzybków myjemy starannie, wkładamy do miski, zalewamy ostudzonym przegotowanym mlekiem lub wodą, przyciskamy talerzykiem, żeby byty równomiernie zanurzone w płynie. Pozostawiamy na 5-6 godzin, a najlepiej na noc. Następnie gotujemy w tym samym płynie, w którym się moczyły. Miękkie grzyby odcedzamy, pozostawiając na kilkanaście minut na sicie. Jaja myjemy, kolejno wylewamy ze skorupek, wlewamy na talerz, podbijamy widelcem. Grzyby otaczamy kolejno w przesianej mące, jajach i tartej bułce, od razu smażymy, wkładając na patelnię z rozgrzaną oliwą lub olejem. Rumienimy kapelusze po obu stronach. Obsmażone grzyby solimy, układamy na ogrzanym półmisku, ozdabiamy listkami jarmużu. Podajemy na wigilię jako dodatek do ryb lub jako samodzielną potrawę z dodatkiem świeżej bułki.
Zofia Zawistowska – “Potrawy wigilijne”. Wyd. specjalne “Zwierciadła” 1985
Kapusta wigilijna z pieczarkami
Kategoria: Wigilia
Składniki: 50 dag kwaszonej kapusty, półtorej szklanki wody, cebula, pół łyżeczki kminku, 3 łyżki oleju, 5 dag masła, 50 dag pieczarek, pieprz.
Przygotowanie: Zalewamy kapustę wrzącą wodą. Dodajemy kminek i gotujemy pod przykryciem 30 min. Pieczarki kroimy w paski, cebulę w drobną kostkę, smażymy razem kilka minut na oleju. Do kapusty dodajemy pieczarki, masło i pieprz. Gotujemy jeszcze 10 min bez przykrycia, aby odparowujemy wodę. Pod koniec gotowania można oprószyć łyżeczką mąki.
Kapusta z grochem
Kategoria: Wigilia
Wartość kaloryczna: 100 g – 120 kcal
Składniki: 50 dag kwaszonej kapusty, 3-4 suszone grzyby, szklanka grochu, średnia cebula, 2 łyżki oleju słonecznikowego, majeranek, pieprz, sól.
Przygotowanie: Groch moczymy przez noc, po czym gotujemy w tej samej wodzie, dodając majeranek, sól i pieprz. Umyte i namoczone poprzedniego wieczora grzyby gotujemy (również w tej samej wodzie, w której się moczyły), odcedzamy. Kapustę drobno siekamy, zalewamy wywarem z grzybów, wkładamy pokrojone grzyby i gotujemy. Pokrojoną w kostkę cebulę podsmażamy na oleju, dodajemy do kapusty, łączymy z grochem i jeszcze chwilę razem gotujemy.
Źródło: Poradnik Domowy
Kapusta z grzybami
Kategoria: Wigilia
Składniki: 1 kg kapusty kwaszonej, 10 grzybów suszonych, 4 łyżki oleju, 2 łyżki mąki, 2 cebule, łyżeczka cukru, pieprz, sól.
Przygotowanie: Kapustę gotujemy (nie powinna być zbyt kwaśna) w niewielkiej ilości wody. Grzyby myjemy, moczymy, gotujemy w wodzie, w której się moczyły, i dodajemy je do kapusty wraz z wywarem. Cebulę kroimy w kostkę, podsmażamy na łyżce oleju, wkładamy do kapusty. Mąkę rumienimy na oleju na złoty kolor, dodajemy do kapusty, mieszamy, przyprawiamy i zagotowujemy.
Źródło: Poradnik Domowy
Kapusta z grzybami i krokietami orzechowymi
Kategoria: Wigilia
Przygotowanie: 1 kg kiszonej kapusty (jeśli bardzo kwaśna, płuczemy szybko, na sitku pod bieżącą wodą) zalewamy 2 szklankami wody i gotujemy do miękkości. Podzielnie w niewielkiej ilości wody, gotujemy do miękkości 5-8 dag suszonych grzybów. Ugotowane grzyby kroimy na cienkie paseczki i wraz z wywarem dodajemy do kapusty. Kapustę podprawiamy jasną zasmażką z 2 łyżek masła i l łyżką mąki, dodając jeszcze l sporą drobno posiekaną i usmażoną w maśle na złoty kolor cebulę. Tak przyrządzoną kapustę solimy i pieprzymy do smaku i jeszcze przez chwilę gotujemy, ponieważ potrawa powinna być gęsta.
Krokiety: 30 dag świeżo ugotowanych, gorących ziemniaków tłuczemy na miazgę, dodajemy 10 dag zmielonych orzechów włoskich, l całe jajo, czubatą łyżkę tartej bułki oraz łyżkę najdrobniej posiekanej naci pietruszki. Solimy do smaku i ręką wyrabiamy na jednolitą masę. Formujemy małe krokiety, panierujemy je w jajku, bułce tartej, następnie smażymy na maśle na złoty kolor. Gorącymi krokietami obkładamy kapustę i natychmiast podajemy.
Kapuśniaczki, czyli pierożki z kwaszoną kapustą.
Kategoria: Wigilia
Składniki: Pół kg mąki, 5 dag drożdży, łyżka cukru, łyżeczka soli, 3 jaja, 10 dag masła, mleko, 40 dag kwaszonej kapusty, 5 dag suszonych grzybów, 10 dag cebuli, 3-4 łyżki soli lub oleju, pieprz.
Przygotowanie: Grzybki suszone myjemy, moczymy na kilka godzin w chłodnej przegotowanej wodzie, następnie gotujemy w tej samej wodzie do miękkości, odcedzamy.
Posiekaną kapustę kwaszoną wkładamy do rondla, podlewamy wywarem z grzybów, gotujemy do miękkości. Drobno posiekaną cebulę zarumieniamy na oliwie lub oleju, dodajemy pokrajane w drobniutką kostkę grzyby, mieszamy, chwilę podduszamy, dodajemy pod koniec gotowania do kapusty. Z ugotowanej kapusty płyn powinien całkowicie odparowujemy. Kapustę przyprawiamy do smaku pieprzem. Można dodać odrobinę cukru /gdyby była zbyt kwaśna/ ostudzamy.
Mąkę przesiewamy. Drożdże rozcieramy ż cukrem, rozprowadzamy mlekiem /około połowy szklanki/, dodajemy kilka łyżek mąki, aby powstała masa o konsystencji gęstej śmietany. Pozostawiamy w cieple do wyrośnięcia. Gdy rozczyn podwoi swoją objętość, dodajemy resztę mąki, sól, jaja i letnie masło stopione oraz ewentualnie parę łyżek mleka. Wyrabiamy ciasto drewnianą łyżką. Wyrabiamy tak długo, aż gęste ciasto zacznie odstawać od łyżki. Pozostawiamy w cieple do ponownego wyrośnięcia. Następnie wałkujemy placki na grubość około 1 cm, wykrawamy foremką kółka lub kroimy ciasto w kwadraty.
Na każdy wykrojony kawałek nakładamy łyżeczką odpowiednią ilość nadzienia z kapusty.
Uformowane pierożki układamy na posmarowanej olejem blasze, pozostawiamy do wyrośnięcia, piec wstawiając do nagrzanego piekarnika, rumienimy na złoty kolor. Podajemy bezpośrednio po upieczeniu jako przystawkę. Pierogi z kapustą jada się także na zimno. Można je podawać w czasie obiadu wigilijnego.
Karp faszerowany pieczony
Kategoria: Wigilia
Kategoria: Ryby
Składniki: Karp (ok. 1,5 kg), 4 sucharki lub 2 czerstwe bułki, szklanka mielca, 2 łyżeczki sosu sojowego, 2 łyżki rodzynek, łyżka wyłuskanych pestek słonecznika, 2 żółtka, 3 łyżki oliwy, notka pietruszki, sól, pieprz
Przygotowanie: Karpia skrobiemy i po odcięciu głowy patroszymy (nie rozcinając brzucha), myjemy, kroimy na 3-centymetrowe dzwonka, oprószamy solą i pieprzem. Sucharki lub bułki moczymy w mleku, odciskamy i starannie rozcieramy lub mielimy. Dodajemy żółtka, rodzynki, sos sojowy, uprażone na patelni ziarna słonecznika oraz posiekaną natkę, dokładnie mieszamy i doprawiamy. Wypełniamy dzwonka farszem i układamy w żaroodpornym naczyniu wysmarowanym oliwą, skrapiamy resztą oliwy i wstawiamy do gorącego piekarnika. Upieczoną rybę podajemy na gorąco z pieczywem.
Źródło: Poradnik Domowy
Karp lub leszcz z pieczarkami
Kategoria: Wigilia
Składniki: Tuszka ryby wagi około kilograma, pół kg pieczarek, 10 dag cebuli, trzy łyżki oliwy, pół szklanki gęstej śmietany, łyżka mąki, sól, pieprz, trzy łyżki posiekanej zielonej pietruszki, tłuszcz (oliwa) do smażenia ryby.
Przygotowanie: Rybę czyścimy. Z umytej i osuszonej ryby wykrawamy filety i kroimy je w poprzek na porcje. Porcje ryby oprószamy solą i przesianą mąką, a następnie smażymy wkładając na patelnię z rozgrzanym tłuszczem. Rumienimy każdą porcję po obu stronach. Pieczarki oczyszczamy, myjemy, osuszamy, drobno szatkujemy i wraz z pokrajaną w kostkę cebulą lekko podrumieniamy na oliwie (3 łyżki), solimy, oprószamy pieprzem. W niskim rondlu układamy porcje ryby przekładając pieczarkami, polewamy śmietaną. Dusimy na małym ogniu przez około trzy minuty. Sprawdzamy smak pieczarek. Ewentualnie przyprawiamy do smaku solą czy pieprzem. Gotową potrawę ostrożnie przekładamy na półmisek, posypujemy posiekaną pietruszką. Podajemy z dodatkiem ziemniaków puree.
(Proporcje na 4-5 osób)
Źródło: Grzegorz Ostrowski – „Gotowanie to sztuka”
Karp pieczony
Kategoria: Wigilia
Składniki: 1 karp (ok. l kg), 2 ząbki czosnku, 2 łyżki oliwy lub 2 łyżki masła, soi, pieprz, l łyżka szałwi.
Przygotowanie: Myjemy karpia, czyścimy z łusek, sprawiamy, usuwamy płetwy, myjemy. Następnie albo kroimy w dzwonka albo pozostawiamy w całości. W tym ostatnim przypadku należy oczyścić głowę ryby, usuwając skrzela i oczy. Żaroodporny półmisek nacieramy czosnkiem, smarujemy tłuszczem. Na dnie naczynia układamy dzwonka ryby przekrojoną częścią ku górze lub kładziemy w całości. Oprószamy pieprzem i solą. Rybę przeznaczoną do pieczenia w całości trzeba natrzeć wewnątrz jamy brzusznej pieprzem i solą, a następnie szałwią. Powierzchnię ryby polewamy tłuszczem, wstawiamy do nagrzanego piekarnika, pieczemy lekko rumieniąc. Podajemy obłożony pieczonymi ziemniakami i ozdobiony zieleniną. Jako dodatek można podać sałatkę z czerwonej kapusty.
Karp pieczony z farszem
Kategoria: Wigilia
Składniki: Karp kilogramowy, 2 cebule, 20 dag kaszy manny, 2 kromki czerstwej bulki, szklanka wywaru z włoszczyzny, 2 łyżki śmietany, jajko, kilka pieczarek, 2 papryki, 2 łyżki oleju, pieprz, sól.
Przygotowanie: Sprawionego karpia nacieramy lekko solą i odstawiamy na godzinę w chłodne miejsce. Bułkę moczymy w niewielkiej ilości wywaru z włoszczyzny. W pozostałym wywarze gotujemy kaszę z łyżką oleju. Paprykę przypiekamy w piekarniku, aby skórka dała się usunąć, miąższ kroimy w kostkę. Kroimy też cebulę i pieczarki; wraz z papryką przesmażamy krótko na patelni. Dodajemy wszystko do ostudzonej kaszy i odciśniętej bułki, wbijamy jajko, dolewamy śmietanę, przyprawiamy solą i pieprzem. Wymieszanym farszem nadziewamy karpia. Zeszytą rybę układamy w wysmarowanej tłuszczem brytfannie lub na blasze i pieczemy w piekarniku około pół godziny.
Źródło: Gość Niedzielny
Karp po polsku w szarym sosie
Jest to słynny, staropolski przysmak wigilijny. Wprawdzie nie należy on do potraw najtańszych, a przyrządzanie jego wymaga sporo zachodu, lecz w okresie Bożego Narodzenia nie zawsze przecież słuchamy nakłaniającego nas do oszczędności głosu rozsądku. Z kilku istniejących wersji karpia w szarym sosie wybraliśmy, zdaniem naszym, najbardziej charakterystyczną dla kuchni staropolskiej.
Przygotowanie: Pięknego karpia wagi około l kg zabijamy i skrzętnie zbieramy krew do filiżanki, do której uprzednio wcisnęliśmy sok z 1/2 cytryny lub po prostu trochę gotowego soku cytrynowego. Po oczyszczeniu rybę kroimy poprzecznie na porcje i po nasoleniu pozostawiamy w chłodnym miejscu przez 20 minut. Następnie wkładamy rybę do płaskiego rondla i „zalewamy wywarem (1/21) z l średniego pokrajanego w paseczki selera, dużej cebuli, l kieliszka czerwonego wytrawnego wina, kawałeczka cieniutko obranej skórki cytrynowej, kilku ziarenek pieprzu, 2 łyżeczki zmielonego imbiru i soku z 1/2 cytryny. Ugotowaną rybę przekładamy ostrożnie na ogrzany półmisek i trzymamy w cieple. Wywar przecieramy przez gęste sitko metalowe, dodajemy krew z karpia, szklankę ciemnego piwa, 2-3 kostki cukru, łyżkę powideł ze śliwek, 5 dag ususzonego i utartego piernika (pieczonego na miodzie!), 5 dag obranych i posiekanych migdałów, 5 dag rodzynek oraz czubatą łyżkę masła. Sos ten gotujemy na małym ogniu przez 10-15 minut, a gdy nieco ostygnie, sprawdzamy jego smak (ew. dodajemy odrobinę soli) i gorącym polewamy rybę ułożoną na półmisku
Karp prababci
Kategoria: Wigilia
Kategoria: Ryby
Składniki: Karp (ok. l kg), porcja włoszczyzny bez kapusty, półtorej łyżki masła, łyżka mąki, 5 dag rodzynek, kilka migdałów, sok z połowy cytryny, 3/4 szklanki czerwonego wytrawnego wina, listek laurowy, cukier, sól, pieprz
Przygotowanie: Karpia sprawiamy, myjemy i dzielimy na dzwonka. Obraną włoszczyznę kroimy w plastry, zalewamy dwiema szklankami wody, dodajemy listek laurowy, gotujemy na małym ogniu. Gdy warzywa będą miękkie, wkładamy rybę i gotujemy na wolnym ogniu około 20 min. Z masła i mąki robimy rumianą zasmażkę i dodajemy do wywaru z ryby. Kilka migdałów sparzamy, obieramy ze skórki i kroimy w piórka, rodzynki myjemy i razem z migdałami dodajemy do sosu. Całość doprawiamy do smaku sokiem z cytryny, cukrem i pieprzem. Na końcu wlewamy czerwone wino i dusimy potrawę na wolnym ogniu jeszcze około 10 min.
Źródło: Poradnik Domowy
Karp wigilijny
Kategoria: Wigilia
Składniki: 1 kg karpia, 2 łyżki mąki, 4 łyżki drobno utartej bułki, 2 jaja, pół kostki margaryny, cytryna, sól
Przygotowanie: Rybę oczyszczamy, dzielimy na dzwonka, solimy, lekko skrapiamy sokiem z cytryny, odstawiamy na 30 min. Panierujemy kolejno w mące, roztrzepanym jaju i w tartej bułce. Rozgrzewamy margarynę i smażymy rybę na średnim ogniu, aż się zrumieni. Układamy kawałki ryby w rondlu, kładziemy na wierzch odrobinę margaryny i dopiekać w piekarniku 15 min. Podajemy z frytkami, pszennym lub razowym pieczywem oraz surówką z kwaszonej kapusty.
Źródło: Tadeusz Barowicz „Karp na sto sposobów”
Karp w galarecie I
Ilość porcji: 4
Składniki: 1 kg sprawionego karpia, 1 litr rosołu, 2 jajka, 2 białka, 1 cebula, sok z 1 cytryny, 1-2 łyżki koncentratu pomidorowego, 6 łyżek octu z białego wina, 1 łyżka ziarenek białego pieprzu, 2-3 listki laurowe, 5 łyżeczek żelatyny, 1 łyżeczka ziarenek ziela angielskiego, 1 łyżeczka soli, mielony biały pieprz.
Przygotowanie:
1. Karpia dzielimy na 4-6 dzwonek, płuczemy. Cebulę obieramy, siekamy. Do rosołu dodajemy ocet, cebulę, listki laurowe, ziarenka pieprza i ziela angielskiego oraz sól, gotujemy 2 minuty. Wkładamy rybę, zmniejszamy ogień. Podgrzewamy 10-15 minut, nie dopuszczając do silnego wrzenia.
2. Rybę wyjmujemy z wywaru, przestudzamy. Wywar przecedzamy, wlewamy z powrotem do garnka. Białka roztrzepujemy, mieszamy z koncentratem pomidorowym, dodajemy do wywaru. Ciągle mieszając, gotujemy dwie minuty na małym ogniu.
3. Do sitka wkładamy lnianą ściereczkę, ostrożnie przecedzamy wywar. Mieszamy z namoczoną żelatyną, doprawiamy do smaku sokiem z cytryny, solą oraz mielonym białym pieprzem.
4. Z kawałków ryby usuwamy ości. Jajka gotujemy na twardo (około 10 minut), Zalewamy zimną wodą. Obieramy ze skorupek, kroimy w plasterki. Rybę i jajka układamy naprzemiennie w szklanej formie. Posypujemy po wierzchu wyjętymi z wywaru listkami laurowymi, ziarenkami pieprzu i ziela angielskiego. Polewamy przestudzoną, gęstniejącą galaretą, wstawiamy na pięć godzin do lodówki.
Karp w galarecie II
Kategoria: Wigilia
Kategoria: Ryby
Wartość kaloryczna: 100 g – 85 kcal
Składniki: Karp (ok. l kg), włoszczyzna, cytryna, jajo, pomidor, zielenina, 4 dag żelatyny, 2 białka, łyżeczka koncentratu pomidorowego, liść laurowy, kilka ziarenek ziela angielskiego, kwasek cytrynowy, cukier, sól.
Przygotowanie: Do wrzącego wywaru przygotowanego z litra wody, głowy i kręgosłupa ryby, włoszczyzny oraz przypraw wkładamy oczyszczoną, pokrojoną na porcje rybę i gotujemy na wolnym ogniu 15-20 min, następnie zestawiamy z ognia. Gdy wywar ostygnie, ostrożnie wyjmujemy rybę, usuwamy z niej ości i układamy porcje na półmisku. Do wywaru dodajemy białka, koncentrat pomidorowy i namoczoną żelatynę, mocno roztrzepujemy, przykrywamy i wstawiamy do piekarnika (nagrzanego do około 100°C) na pół godziny. Gdy na powierzchni wywaru zgromadzi się szumowina, wyjmujemy naczynie z piekarnika, zbieramy szumowinę, a płyn przecedzamy przez płótno lub gazę (nie mieszamy ani nie wstrząsamy). Dekorujemy rybę kawałkami cytryny i jaja ugotowanego na twardo, pomidorem, zieleniną, zalewamy połową płynu, studzimy i wstawiamy do lodówki. Po kilkunastu minutach polewamy resztą tężejącej galarety.
Źródło: Poradnik Domowy
Karp w sosie miodowym
Kategoria: Wigilia
Składniki: Karp (ok. 1,5 kg), pęczek włoszczyzny, 5 ziaren ziela angielskiego, 10 ziaren pieprzu, listek laurowy. Sos: po 1/3 szklanki rodzynków i posiekanych migdałów, 3 łyżki miodu, 4 małe pierniczki, 2 łyżki masła, sok z jednej cytryny, cukier, sól.
Przygotowanie: Karpia sprawiamy, kroimy na dzwonka, nacieramy solą i odstawiamy w chłodne miejsce. Z włoszczyzny i przypraw gotujemy wywar, wkładamy do niego kawałki ryby wraz z głową i częścią ogonową. Gotujemy na małym ogniu około 25 min. Ostrożnie wyjmujemy kawałki ryby i układamy je tak, jak pokazano na zdjęciu. W rondlu rozpuszczamy masło z miodem, dodajemy pokruszone pierniki. Gdy masa ściemnieje, wlewamy dwie szklanki przecedzonego wywaru z ryby, sok z cytryny, dodajemy bakalie, cukier, sól i gotujemy 4-5 min. Gotowym sosem polewamy rybę. Podajemy z ziemniakami, łazankami lub kaszą krakowską.
Źródło: Poradnik Domowy
Karp ze śliwkami
Kategoria: Wigilia
Kategoria: Ryby
Wartość kaloryczna: 100 g – 120 kcal
Składniki: 1 kg karpia, 25 dag mrożonych śliwek, pół szklanki czerwonego wytrawnego wina, 3-4 łyżki oliwy, łyżka mąki, cynamon, goździki, imbir, sok z cytryny, cukier, sól.
Przygotowanie: Oczyszczonego i sprawionego karpia myjemy, kroimy na dzwonka, solimy, odstawiamy na pół godziny w chłodne miejsce. Śliwki płuczemy, drylujemy i miksujemy z winem i przyprawami. Rybę obtaczamy w mące, rumienimy na oliwie z obu stron. Układamy w żaroodpornym naczyniu, polewamy sosem i zapiekamy. Podajemy z ziemniakami z wody i surówką z cykorii.
Źródło: Poradnik Domowy
Pstrąg w orzechach z migdałami
Kategoria: Wigilia
Składniki: 1 kg pstrągów, sól, mleko, mąka, oliwa, po 10 dag migdałów i łuskanych orzechów, szczypta pieprzu, masło, cytryna, natka pietruszki.
Przygotowanie: Oczyszczone ryby moczymy w mleku przez 5 godzin, po czym suszymy, solimy, lekko oprószamy pieprzem, posypujemy mąką i smażymy w oliwie na złoty kolor lub dusimy w naczyniu żaroodpornym z niewielkim dodatkiem wody albo rosołu warzywnego. Możemy też upiec w folii lub na grillu. Migdały i orzechy parzymy i obieramy ze skórki. Migdały możemy zemleć lub utłuc, czy drobno posiekać, a następnie lekko poddusić w niewielkiej ilości masła. Dodajemy orzechy włoskie w całości. Gotowe ryby smarujemy po wierzchu tym farszem, posypujemy posiekaną natką pietruszki, przyprawiamy solą i pieprzem, układamy w naczyniu do zapiekanki i skrapiamy oliwą lub masłem. Wstawiamy do gorącego piekarnika na 20 minut. Podajemy na półmisku obłożonym zieloną sałatą, przekładamy plasterkami świeżej cytryny.
Ryba w chrzanie
Kategoria: Wigilia
Składniki: 80 dag filetów rybnych (z mintaja lub dorsza), łyżka soku z cytryny, łyżka mąki, 3 łyżki oleju, 10 dag chrzanu, kieliszek białego wytrawnego wina, łyżeczka masła roślinnego, szklanka śmietany, półtorej łyżeczki mielonego imbiru, natka pietruszki, pieprz, sól.
Przygotowanie: Filety skrapiamy sokiem z cytryny, posypujemy solą i pieprzem, zostawiamy na pół godziny w chłodnym miejscu, po czym obtaczamy w mące i obsmażamy z obu stron na oleju. Żaroodporny półmisek smarujemy masłem, układamy filety, posypujemy grubymi wiórkami chrzanu, skrapiamy winem i dusimy pod przykryciem 20-25 min. Śmietanę dokładnie mieszamy z imbirem, solą i pieprzem. Pod koniec duszenia zalewamy rybę śmietaną i zagotowujemy. Przed podaniem posypujemy posiekaną natką pietruszki. Podajemy z ziemniakami z wody lub piure i surówką, np. z białej kapusty.
Źródło: Poradnik Domowy
Sałatka wigilijna winegret
Kategoria: Wigilia
Składniki: 3-4 filety solonych śledzi, szklanka ugotowanej fasoli „jasiek”, 3 jaja ugotowane na twardo, 3 ziemniaki ugotowane w łupinach, 15 dag ogórków kwaszonych, 25 dag cebuli, 10 dag grzybków marynowanych lub korniszonów, 2 gotowane w łupinach buraki, 3 łyżki musztardy, 2-3 łyżki octu winnego, pół szklanki oliwy, sól, pieprz, cukier, 4-5 łyżek posiekanej zielonej pietruszki i szczypiorku.
Przygotowanie: Filety z wymoczonych i oczyszczanych z ości śledzi kroimy w drobną kostkę. W ten sam sposób kroimy jaja na twardo, kwaszone ogórki, grzybki marynowane lub korniszony, ugotowane ziemniaki i buraki. Cebulę obieramy, płuczemy, kroimy w piórka, przesypując lekko solą i cukrem, skrapiamy winnym octem. Na półmisku układamy pasami składniki sałatki /każdy oddzielnie, jeden obok drugiego/. Fasolę i ziemniaki oprószamy lekko solą i pieprzem. Ziemniaki i śledzie posypujemy szczypiorkiem, fasolę i jaja zieloną pietruszką, buraczki skrapiamy octem i oprószamy solą z cukrem. Całość zalewamy sosem winegret lub sos podajemy oddzielnie w sosjerce.
Sos winegret: Musztardę rozcieramy z dwiema łyżkami octu, ubijać, dodając stopniowo oliwę, przyprawiamy do smaku pieprzem, solą i odrobiną cukru. Sałatkę winegret podaje się na wigilii jako przystawkę przed zupą.
Sandacz z grzybami
Kategoria: Wigilia
Kategoria: Ryby
Składniki: 75 dag filetów z sandacza, 5 dag grzybów suszonych, 2 cebule, 15 dag śmietany, 3 łyżki mąki, olej do smażenia, notka pietruszki, sól, pieprz
Przygotowanie: Filety płuczemy, osuszamy, dzielimy na porcje, oprószamy solą, pieprzem, mąką i smażymy. Opłukane i namoczone wcześniej grzyby gotujemy w niewielkiej ilości wody i kroimy w paseczki. Cebule kroimy w kostkę i podsmażamy na oleju, dodajemy grzyby i dusimy ok. 15 minut na małym ogniu, często mieszając. Śmietanę mieszamy z łyżką mąki, łączymy z grzybami, zagotowujemy i doprawiamy. Sandacza wkładamy do rondla, przykrywamy grzybami i dusimy kilka minut. Gorącą rybę posypujemy posiekaną natką. Podajemy z pieczonymi ziemniakami oraz surówką z marchwi i chrzanu.
Źródło: Poradnik Domowy
Śledzie
Kategoria: Ryby
Kategoria: Wigilia
Składniki: Śledzie marynowane, ocet, oliwa.
Przygotowanie: Śledzie rozbieramy na dwie połowy, wybrawszy zupełnie z ości składamy z powrotem, przekrawamy na trzy części, układamy na talerzu jako całe, dodając ogony i główki ładnie poobcinane. Na talerz kładziemy trzy śledzie, ubieramy je np. kawiorem, łososiem wędzonym, rydzami, korniszonami i jabłkiem posiekanym z mleczkiem śledziowym. Tak przyrządzone skrapiamy octem i oliwą. Można także połowy śledzi oczyszczonych z ości przesmarować powyższym jabłkiem z mleczkiem i zwijać w ślimaczki, ułożyć na talerzu i ubierać ( np. pośrodku róża z rydzów, na zwiniętych śledziach korniszony skierowane do środka).
Źródło: Poradnik Domowy
Śledź w sosie śmietanowym
Kategoria: Wigilia
Składniki: 6 śledzi mleczaków (12 porcji), 1/2 szklanki majonezu. 1/2 szklanki kwaśnej śmietany, l średnio kwaśne jabłko, l cebula, sok z cytryny, sól, cukier puder, szczypiorek, pietruszka, jajka na twardo.
Przygotowanie: Śledzie moczymy przez całą dobę w często zmienianej zimnej wodzie. Następnie ściągamy skórkę, dzielimy na filety i bardzo dokładnie usuwamy ości. Mleczko ucieramy w garnuszku porcelanowym (usuwając błonkę), dodajemy majonez i śmietanę, utarte na grubej tarce jabłko oraz drobniutko posiekaną cebulę (może być też posiekany szczypiorek). Doprawiamy do smaku sokiem z cytryny, odrobiną cukru pudru i soli. Filety zwijamy jak rolmopsy, układamy na półmisku i na kwadrans przed podaniem zalewamy sosem, dekorujemy ćwiartkami jajek na twardo i gałązkami pietruszki.
Szczupak na biało
Kategoria: Wigilia
Składniki: 1 szczupak, włoszczyzna, cebula, liść bobkowy, pieprz w ziarnkach, 3 łyżki masła, garść mąki, 1 cytryna lub kwaterka kwaśnej śmietany, koper (zielona pietruszka).
Przygotowanie: Oczyszczonego i posolonego szczupaka kroimy w dzwonka i układamy w rondlu. Na to kroimy w plasterki włoszczyznę, cebulę, dodajemy liść bobkowy i pieprz, zalewamy wodą i gotujemy przez godzinę. Potem wkładamy masło do rondelka, dodajemy mąkę i mieszamy dobrze, aby zbielało. Mieszając, rozprowadzamy smakiem od ryby i zagotowujemy, aby sos był zawiesisty. Dodajemy soku z cytryny, a kto chce kwaśną śmietanę. Wszystko razem zagotowujemy, polewamy tym szczupaka na półmisku i posypujemy koprem lub zieloną pietruszką.
Źródło: Poradnik Domowy
Szczupak po żydowsku (na zimno)
Kategoria: Wigilia
Przygotowanie: Szczupaka o wadze ok. l kg dokładnie pozbawiamy łuski i oczyszczamy, a następnie, w poprzek, kroimy na porcje szerokości ok. l 1/2 cm. Z każdej porcji wycinamy ostrym nożem mięso nie uszkadzając przy tym skóry. Po usunięciu ości mięso ze szczupaka siekamy bardzo drobno, dodając 25 dag najdrobniej posiekanej cebuli, 2 łyżki tartej bułki, 1/2 łyżeczki cukru, łyżkę utartego chrzanu oraz l surowe białko. Z powyższych składników wyrabiamy ręką jednolitą, pulchną masę, solimy ją do smaku i nakładamy ciasno w skórę szczupaka, nadając porcjom ich pierwotny kształt. Faszerowane porcje układamy w płaskim rondlu, po czym zalewamy przecedzonym esencjonalnym wywarem z jarzyn – ugotowanych z dodatkiem 6 ziarenek pieprzu czarnego, 5 ziarenek ziela angielskiego oraz odpadków ze szczupaka (głowa, ości, ogon, płetwy). Teraz dodajemy do wywaru 4 spore, pokrajane na cieniutkie talarki cebule, kawałek listka laurowego oraz soli do smaku. Rondel przykrywamy (niezbyt szczelnie) i rybę gotujemy na malutkim ogniu przez l godzinę. Po ugotowaniu rybę pozostawiamy w wywarze aż do zupełnego wystygnięcia, po czym układamy ją na półmisku i zalewamy wywarem przetartym wraz z cebulą przez gęste sitko. Półmisek ustawiamy na parę godzin na parterze lodówki, by sos nabrał konsystencji delikatnej galaretki.
Kasza z grzybami
Kategoria: Wigilia
Składniki: Kasza jęczmienna, grzybki suszone, dużo czosnku, sporo masła i sól.
Przygotowanie: Grzybki moczymy w wodzie. Kaszę gotujemy na miękko. Rozmiękczone grzybki siekamy drobno lub przepuszczamy przez maszynkę do mielenia. Czosnek siekamy albo zgniatamy praską. Grzybki i masło dodajemy do ugotowanej kaszy i przez chwilę gotujemy na małym ogniu. Czosnek dokładamy pod koniec gotowania. Danie to można przygotować również z pieczarkami i olejem, ale lepsze jest tradycyjne.
Źródło: Gość Niedzielny (Eugeniusz Sztyler z Włoszczowej)
Kisiel żurawinowy
Kategoria: Wigilia
Kategoria: Desery
Składniki: 50 dag żurawin, 6-8 dag mąki ziemniaczanej, 10 dag cukru.
Przygotowanie: Żurawiny starannie płuczemy, rozgniatamy drewnianą łyżką, zalewamy trzema szklankami wody, zagotowujemy i przecedzamy. Mąkę rozprowadzamy w szklance zimnej wody i – ciągle mieszając – wlewamy do osłodzonego, gotującego się wywaru z żurawin (jeśli kisiel będzie za gęsty trzeba dolać odrobinę wrzątku). Rozlewamy do opłukanych zimną wodą salaterek.
Źródło: Poradnik Domowy
Kluski z makiem
Kategoria: Potrawy mączne
Kategoria: Wigilia
Składniki: 1 szklanka maku, ½ szklanki cukru, 3 łyżki miodu, 0,5 kg maki, 1 jajko, 1 łyżeczka masła, sól do smaku.
Przygotowanie: Mak wsypujemy do miski i zalewamy na noc wrzątkiem. Rano mak osączamy z wody i ucieramy w donicy z cukrem i miodem, lub mielimy dwukrotnie w maszynce do mięsa.
Zagniatamy ciasto z maki, jajka i szczypty soli, wyrabiamy i jak najcieniej rozwałkowujemy. Po wyrobieniu pozostawiamy na pewien czas do przeschnięcia. Po upływie godziny ciasto kroimy w paseczki i gotujemy w lekko osolonej wodzie, odcedzamy, a po ostygnięciu mieszamy z utartym makiem.
Źródło: Maria Smalec
Kompot tradycyjny z suszu owocowego
Przygotowanie: Wszystkie suszone owoce, jak jabłka, gruszki, śliwki, a także czarne jagody, wiśnie, maliny zalewamy w naczyniu emaliowanym, nieobitym przegotowaną letnią wodą i pozostawiamy co najmniej na 10 godzin. Następnie kompot krótko zagotowujemy dodajemy cukier i miód do smaku, wystudzamy. Namoczonych owoców nie trzeba długo gotować, natomiast muszą wcześniej dobrze nasiąknąć wodą.
Źródło: Przyjaciółka (inż. K. Pyszkowska)
Kompot z suszonych owoców
Kategoria: Wigilia
Składniki: Po dużej garści suszonych jabłek, śliwek, gruszek, fig (nie suszonych), 5 goździków, pół łyżeczki cynamonu, sok z cytryny, opcjonalnie cukier.
Przygotowanie: Wszystkie owoce myjemy i zalewamy dwoma litrami przegotowanej wody. Dodajemy do nich cynamon i goździki i odstawiamy na dwie – trzy godziny.
Po tym czasie kompot gotujemy, aż owoce będą miękkie, ale nie za bardzo rozgotowane. Kiedy kompot wystygnie dodajemy do niego sok z cytryny i ewentualnie słodzimy.
Kutia wigilijna I
Kategoria: Wigilia
Składniki: 2 szklanki dorodnej pszenicy, 1 szklanka maku, 1 szklanka cukru, 5 łyżek miodu, 15 dag orzechów włoskich, 10 dag rodzynek, ½ szklanki (lub więcej) słodkiej śmietany.
Przygotowanie: Mak zalewamy na noc wrzątkiem, a rano odcedzamy i ucieramy w donicy lub mielimy dwukrotnie w maszynce z dodatkiem cukru i miodu. Orzechy włoskie sparzamy wrzątkiem, obieramy ze skórki i drobno siekamy. Pszenicę sparzamy wrzątkiem i stawiamy na ogniu. Gotujemy przez kilka minut, zlewamy wodę a pszenicę przekładamy do garnka (najlepiej kamiennego), zalewamy niewielką ilością gorącej wody i gotujemy na wolnym ogniu pod przykryciem tak długo, aż zmiękną ziarna zboża. W czasie gotowania często mieszamy ostrożnie, by nie rozgniatamy ziaren. Kiedy pszenica stanie się miękka a woda wyparuje, odstawiamy ją do ostygnięcia i łączymy z utartym makiem, orzechami i rodzynkami, zarabiamy śmietanką, mieszamy i przekładamy go głębokiej salaterki. Stawiamy w chłodzie na parę godzin. Przed podaniem do stołu posypujemy siekanymi orzechami.
Źródło: Maria Smalec
Kutia wigilijna II
Składniki: pół szklanki pozbawionej łuski pszenicy, pół szklanki maku, po łyżce miodu, rodzynków, posiekanych migdałów lub orzechów i posiekanej smażonej skórki pomarańczowej, 2 figi, 2 daktyle.
Przygotowanie: Pszenicę zalewamy 1,25 szklanki osolonego wrzątku, gotujemy na wolnym ogniu, aż woda wyparuje, a ziarna rozkleją się. Mak płuczemy, sparzamy, odsączamy, mielimy w maszynce (kilka razy), ucieramy z miodem. Mieszamy z ostudzoną pszenicą wraz z rodzynkami (uprzednio namoczonymi) i pokrajanymi w paseczki figami i daktylami.
Źródło: „Przyjaciółka”
Łamańce z makiem
Kategoria: Wigilia
Tradycyjny polski deser wigilijny z odpowiednio przyprawionego maku, udekorowanego podłużnymi kruchymi ciasteczkami (domowej roboty!). Najeżony ciasteczkami półmisek wygląda bardzo efektownie i nieodmiennie wywołuje zachwyt najmłodszych uczestników wigilii.
Przygotowanie: Szklankę maku zalewamy 2 szklankami wrzącego mleka i przez 15-20 minut gotujemy na najmniejszym ogniu najlepiej na azbestowej płytce. Dokładnie osączamy (na sitku) mak trzy razy przepuszczamy przez maszynkę do mielenia mięsa. Zmielony mak łączymy z 2/3 szklanki płynnego miodu pszczelego, dodajemy 1/2 laski tłuczonej wanilii, 10 dag namoczonych w rumie lub koniaku rodzynków oraz 10 dag obranych z łupek i posiekanych migdałów. Gdyby masa makowa była zbyt gęsta, można ją rozrzedzić (ale umiarkowanie!) małą ilością słodkiej śmietanki. Jeśli łamańce są przeznaczone tylko dla dorosłych, mak można „uperfumować” kieliszkiem dobrego koniaku. Masę makową ochładzamy w lodówce. Bezpośrednio przed podaniem przekładamy ją do kryształowej salaterki i gęsto „szpikujemy” kruchymi ciastkami.
Ciasto na łamańce
1) Wersja „chuda”: zagniatamy tęgie ciasto z 12 dag mąki, 12 dag cukru pudru i l całego jaja. Z cienko rozwałkowanego ciasta wycinamy wąskie prostokąty (2 x 7 cm) i pieczemy je w piekarniku, na natłuszczonej blasze, na jasnozłoty kolor.
2) Wersja krucha: ciasto zagniatamy z 13 dag mąki, 6 dag masła, 3 dag cukru pudru oraz l surowego żółtka. Dobrze wyrobione ciasto powinno „odpocząć” w chłodnym miejscu przez 30 minut. Po tym czasie rozwałkowujemy je cienko i postępujemy dalej jak w poprzednim przepisie.
Źródło: Poradnik Domowy
Łazanki z kapustą
Kategoria: Wigilia
Składniki: 25 dag mąki, 3 jaja, 2 łyżki masła, główka kapusty, cebula, pieprz, sól.
Przygotowanie: Kapustę dzielimy na ćwiartki, gotujemy, osączamy na sicie. Drobno pokrojoną cebulę rumienimy na maśle, dodajemy posiekaną kapustę, doprawiamy solą i pieprzem, dusimy ok. 15 min pod przykryciem. Z mąki, jaj i niewielkiej ilości wody zagniatamy twarde ciasto, cienko je rozwałkowujemy, a gdy przeschnie, kroimy na łazanki, gotujemy w osolonej wodzie, odcedzamy, mieszamy z masłem. Żaroodporny półmisek smarujemy masłem, układamy na nim warstwami łazanki i kapustę, obkładamy plasterkami masła, zapiekamy w piekarniku. Do kapusty można dodajemy pokrojone, ugotowane grzyby.
Źródło: Poradnik Domowy
Paszteciki z grzybami w kruchym cieście
Kategoria: Wigilia
Ilość porcji: 4-5
Składniki: 30 dag mąki, 15 dag masła, 1 żółtko, 2-3 łyżki gęstej śmietany, sól, 10 dag suszonych grzybów, 15 dag cebuli, cztery łyżki oliwy, łyżka tartej bułki, dwa jaja ugotowane na twardo, sól, jedno surowe żółtko, pieprz.
Przygotowanie: Grzyby myjemy, zalewamy chłodną przegotowaną wodą, pozostawiamy na kilka godzin, następnie gotujemy w tej samej wodzie, w której się moczyły. Ugotowane grzyby odcedzamy, kroimy w drobną kostkę. Cebulę obieramy, płuczemy, kroimy w drobną kostkę, solimy, wsypujemy na patelnię, ogrzewamy na małym ogniu, mieszając. Gdy cebula zmięknie i zacznie żółknąć, dodajemy tłuszcz, lekko zarumieniamy. Do zrumienionej cebuli dodajemy grzyby, mieszamy, chwilę podduszamy, podlewamy wywarem z grzybów, dodajemy tartą bułkę, dusimy kilka minut, odstawiamy, mieszamy z surowym żółtkiem, dodajemy roztarte widelcem jaja ugotowane na twardo, przyprawiamy do smaku solą i pieprzem. Ostudzić. Mąkę przesiewamy, dodajemy masło, oprószamy solą. Starannie siekamy nożem tak, aby powstały jak najdrobniejsze grudki masła otoczone mąką. Wówczas dodajemy żółtko i śmietanę, zarabiamy ciasto nożem i szybko zagniatamy ręką. Gotowe ciasto wkładamy do miseczki, przykrywamy, wstawiamy do lodówki lub chłodnej spiżarni na około pół godziny do “wypoczęcia”. Ciasto cienko rozwałkowujemy, kroimy w kwadraty o boku około pięciu cm. Na kwadraty nakładamy grzybowe nadzienie, zlepiać boki. Uformowane pierożki układamy na blasze posmarowanej tłuszczem. Napełnioną blachę wstawiamy do nagrzanego piekarnika, pieczemy rumieniąc na jasnożółty kolor. Podajemy do barszczu wigilijnego lub do rosołu z ryby.
Zofia Zawistowska – “Potrawy wigilijne”. Wyd. specjalne “Zwierciadła” 1985
Pierożki kruche do barszczu
Kategoria: Wigilia
Składniki: Kruche ciasto: 20 dag mąki, 12 dag masła, l małe jajo lub dwa surowe żółtka, łyżka śmietany oraz 1/2 łyżeczki soli.
Przygotowanie: Wymienione składniki łączymy siekając je nożem, a następnie szybko zagniatamy ciasto, które powinno „odpocząć” w chłodnym miejscu przez 30 minut. Z dość cienko rozwałkowanego ciasta wycinamy kieliszkiem do wina kółka, na każde kółko nakładamy nieco farszu grzybowego (przygotowanego według przepisu na farsz do uszek) i ze złożonych przez pół kółek formujemy zgrabne pierożki, dokładnie zlepiając ich brzegi. Pierożki układamy na blasze i pieczemy w gorącym piekarniku na złoty kolor. Podajemy ciepłe lub odgrzane (w piekarniku).
Pierożki z kapustą i grzybami
Kategoria: Wigilia
Składniki:
Ciasto: 1,2 kg mąki, 5 dag drożdży, 5 dag masła roślinnego, 15 dag gęstej śmietany, szklanka ciepłego mleka, trochę startej gałki muszkatołowej, sól Farsz: 50 dag kiszonej kapusty, 2 cebule, ugotowane grzyby, 2 jaja, łyżka tłuszczu, pieprz, sól; surowe białko, tłuszcz, kminek.
Przygotowanie: Mleko rozcieńczamy szklanką ciepłej wody. Z drożdży, niewielkiej ilości płynu i łyżeczki mąki robimy rozczyn. Wyrabiamy wszystkie składniki ciasta, dodając po trochu resztę rozcieńczonego mleka i rozczyn. Przykrywamy ciasto czystą ściereczką, odstawiamy w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Kapustę siekamy, wkładamy do rondla, podlewamy wodą i gotujemy pod przykryciem pół godziny. Cebulę drobno kroimy, szklimy na tłuszczu, łączymy z ugotowaną kapustą, posiekanymi grzybami, przyprawiamy i smażymy, aż farsz zbrązowieje. Wówczas dodajemy posiekane jaja na twardo, mieszamy, przestudzamy. Z niewielkich kawałków ciasta robimy placuszki, nakładamy na nie farsz i zlepiamy podłużne pierożki. Następnie układamy je co 2 cm na wysmarowanej tłuszczem blaszce, smarujemy białkiem, posypujemy kminkiem, wstawiamy do nagrzanego do 170°C piekarnika i pieczemy na złoto. Można też pierożki upiec wcześniej i tuż przed podaniem podgrzać je w gorącym piekarniku, przykrywając blaszkę folią aluminiową.
Źródło: Poradnik Domowy
Pieróg z kapustą
Kategoria: Wigilia
Składniki:
Ciasto: 2 szklanki mąki, 25 dag margaryny, jajo, pół szklanki śmietany, kminek, sól.
Farsz: 50 dag kiszonej kapusty, kilka suszonych grzybów, cebula, łyżka oleju, pieprz.
Przygotowanie: Margarynę siekamy z mąką, żółtkiem, śmietaną i szczyptą soli, szybko zagniatamy ciasto i wkładamy je do lodówki. Starannie umyte grzyby moczymy, a następnie gotujemy w tej samej wodzie. Kapustę siekamy, podduszamy na oleju 15 min, dodajemy posiekane grzyby, doprawiamy pieprzem, po czym krótko przesmażamy na patelni wraz z drobno pokrojoną cebulą. Ciasto dzielimy na dwie równe części, rozwałkowujemy dwa prostokąty długości blachy do pieczenia i szerokości 15-20 cm. Na środek każdego nakładamy farsz, zawijamy brzegi i dokładnie zlepiamy ciasto. Układamy na blasze spojeniem do dołu, wierzch smarujemy rozmąconym białkiem, posypujemy kminkiem i wstawiamy do gorącego piekarnika na 20-25 min.
Źródło: Poradnik Domowy
Potrawa wigilijna z kapusty kwaszonej
Kategoria: Wigilia
Składniki: 60 dag kwaszonej kapusty, 3-4 dag suszonych grzybów, 2 łyżki masła lub 3 łyżki oliwy /oleju/, łyżka mąki, 1 cebula średniej wielkości, ewentualnie 3 łyżki gęstej śmietany, pieprz, cukier.
Przygotowanie: Grzybki myjemy, moczymy na kilka godzin a następnie gotujemy w tej samej wodzie, w której się moczyły, odcedzamy, kroimy w bardzo cienkie paski. Kwaszoną kapustę wkładamy do rondla, podlewamy wywarem z grzybów, gotujemy do miękkości. Cebulę obieramy, kroimy w drobną kostkę i lekko zarumieniamy na oliwie lub oleju. Dodajemy przesianą mąkę i pokrojone grzybki, chwilę podduszamy, dodajemy do gotującej się kapusty wówczas, gdy zmięknie. Mieszamy, chwilę gotujemy, odstawiamy, przyprawiamy do smaku pieprzem i odrobiną cukru. Kapustę można mieszamy ze śmietaną. Podajemy na wigilię jako dodatek do ryb smażonych.
Potrawa wigilijna z kapusty kwaszonej, duszonej z grzybami
Kategoria: Wigilia
Składniki: 1 kg kwaszonej kapusty, 2 stołowe łyżki tłuszczu, 3 dag suszonych grzybów, 1 cebula, 1 łyżka mąki, pół szklanki śmietany, pół szklanki smaku grzybowego, pieprz do smaku.
Przygotowanie: Kapustę wyciskamy, wkładamy do rondla, zalewamy smakiem grzybowymi i dusimy na półtwardo. Podsmażamy posiekaną cebulę, następnie dodajemy ugotowane i posiekane grzyby. Całość podsmażamy i posypujemy mąką. Smażymy jeszcze kilka minut, doprawiamy pieprzem, śmietaną, dobrze mieszamy i dusimy do zagotowania.
Precelki z makiem
Kategoria: Wigilia
Składniki: 25 dag mąki, 6 dag masła, 6 dag cukru pudru, skórka otarta z połowy cytryny, jajo, mak.
Przygotowanie: Siekamy masło z mąką, dodajemy cukier, skórkę z cytryny, żółtko i zagniatamy ciasto. Wstawiamy na 2-3 godz. do lodówki. Na stolnicy posypanej mąką toczymy cienkie wałeczki z ciasta, formujemy precelki (zwijamy w ósemkę). Układamy je na wysmarowanej tłuszczem blasze, smarujemy białkiem, posypujemy makiem, wstawiamy do nagrzanego piekarnika i pieczemy na złoty kolor.
Źródło: Poradnik Domowy