W Niedzielę Miłosierdzia Bożego 27 kwietnia, kiedy Franciszek będzie kanonizował w Rzymie dwóch papieży, bp Clemens Pickel poświęci w mieście Tolgiatti (Tolyatti-Ros) kamień węgielny pod pierwszy kościół pw. św. Jana Pawła II w Rosji. Zaczęto go budować w maju 2012 r. i dotychczas wzniesiono czterometrowe mury.
“Przede wszystkim ze względów finansowych budowa świątyni potrwa jeszcze dwa lata” – powiedział w rozmowie z niemiecką agencją katolicką KNA biskup diecezji św. Klemensa w Saratowie, położonym 400 km od Togliatti. W diecezji, której obszar jest równy powierzchni Niemiec, Francji i Portugalii razem wziętych, mieszka ponad 21 tys. katolików wśród 45 mln mieszkańców tego regionu Rosji.
“Jako Kościół w Rosji mamy wiele do zawdzięczenia Janowi Pawłowi II” – podkreślił hierarcha. Przypomniał, że to właśnie przyszły święty zapoczątkował odbudowę struktur kościelnych już w osiem miesięcy po historycznej wizycie Michaiła Gorbaczowa w Watykanie 1 grudnia 1990 a jeszcze przed rozwiązaniem Związku Sowieckiego. 13 kwietnia 1991 Ojciec Święty utworzył dwie administratury apostolskie dla katolików obrządku łacińskiego: w europejskiej części Rosji (z siedzibą w Moskwie) i w części azjatyckiej w Nowosybirsku). W 1999 obie te rozległe jednostki kościelne papież podzielił na dwie mniejsze: Północ i Południe Części Europejskiej oraz Wschód i Zachód Części Azjatyckiej. “Proces ten zakończył się ustanowieniem czterech diecezji 11 lutego 2002” – podkreślił bp Pickel.
Zwrócił następnie uwagę, że Jan Paweł II wykonał wiele znaczących pojednawczych gestów wobec Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP). Na przykład w 2004 przekazał mu jedną z najcenniejszych kopii ikony Matki Bożej Kazańskiej, która 11 lat znajdowała się w papieskich apartamentach. W 1904 r. skradziono ją w Kazaniu. Papież chciał ją osobiście przekazać, ale nie udało się tego zrealizować. “Niestety, jego marzenie o podróży do Rosji nie spełniło się” – powiedział bp Pickel.
Dla katolików w Togliatti nowy kościół to wielkie wydarzenie. Od początku lat dziewięćdziesiątych XX w. zbierali się oni na mszach św. w prywatnych mieszkaniach. W 1998 r. bp Pickel poświęcił mały drewniany kościółek, do którego każdej niedzieli na trzy msze św. przychodzi ponad 100 wiernych. Biskup podkreślił, że to, aby nowy kościół nosił imię św. Jana Pawła II, było m. in. życzeniem miejscowego proboszcza Polaka ks. Artura Wilczka.
Katolicka parafia w Togliatti, którą od 2004 roku prowadzą polscy redemptoryści, poświęcona jest Matce Bożej Fatimskiej, kościół zaś będzie zadedykowany bł. Janowi Pawłowi II.
Pierwszy kościół pw. bł. Jana Pawła II znajduje się w amerykańskim Bigfork w stanie Montana w parafii liczącej 1,5 tys. wiernych. Został on poświęcony 1 maja 2011 r. – w dniu beatyfikacji papieża Polaka.
Podczas swojego ponad 26-letniego pontyfikatu Jan Paweł II odwiedził prawie 130 państw na wszystkich kontynentach, ale co najmniej jeden ważny kraj pozostał jednak dla niego niedostępny – Rosja. Ojciec Święty bardzo pragnął tam pojechać i wielokrotnie powtarzał, że Europa, aby zachować swoją tożsamość, musi oddychać dwoma płucami: wschodnią i zachodnią tradycją chrześcijańską. Niestety Patriarchat Moskiewski widział w zaproszeniu papieża więcej strat niż korzyści i odmawiał swej zgody na jego przyjazd, mimo że wielokrotnie zapraszali go przywódcy rosyjscy: M. Gorbaczow i Borys Jelcyn.
RKP tradycyjnie uważa zarówno obecną Rosję, jak i byłe republiki sowieckie za swe “terytorium kanoniczne” i patrzy z niechęcią na inne Kościoły i wspólnoty chrześcijańskie. Po podniesieniu przez Jana Pawła II w 2002 r. czterech administratur apostolskich (a więc struktur tymczasowych) do rangi diecezji doszło do poważnego kryzysu w stosunkach między Moskwą a Watykanem. Patriarchat zarzucał katolikom m.n. prozelityzm – nawracanie na swoją wiarę.
Miasto Togliatti, którego nazwa pochodzi od nazwiska wieloletniego przywódcy Włoskiej Partii Komunistycznej Palmiro Togliattiego (1893-1964), było niegdyś dużym portem nad Wołgą w środkowej części Rosji, noszącym do 1964 nazwę Stawropol. W połowie lat pięćdziesiątych XX w. przesunięto je nieco w związku z budową tam wielkiej elektrowni wołżańskiej. W latach 1967-72 wzniesiono tu największe w ówczesnym ZSRR zakłady samochodowe (na licencji Fiata) i wtedy to nadano mu obecną nazwę. Obecnie mieszka tu ponad 700 tys. osób. W czasach sowieckich było wzorcowym miastem komunistycznym, w którym nie przewidywano miejsca na jakiekolwiek świątynie.