Sojusz polsko-amerykański silny jak zawsze

Sojusz polsko-amerykański silny jak zawsze

Sojusz z USA jest silny. Wzmacniamy i nadal chcemy wzmacniać więzi współpracy i przyjaźni polsko–amerykańskiej, uważając je za ważną, może fundamentalną gwarancję naszego bezpieczeństwa, a również i rozwoju gospodarczego – Prezydent Andrzej Duda.

Prezydent RP od początku sprawowania urzędu podkreśla, że priorytetem Polski jest dążenie do ściślejszego partnerstwa strategicznego ze Stanami Zjednoczonymi we wszystkich obszarach, w tym szczególnie w wymiarze: obronnym, gospodarczym i energetycznym. Przejawem silnych więzi łączących nasze kraje są częste spotkania Prezydentów Polski i USA na przestrzeni ostatnich ponad 9 lat.

Stosunki pomiędzy Polską a USA charakteryzują się ciągłością i stabilnością. Potwierdzeniem tego jest nie tylko stały dwustronny dialog na różnych poziomach, ale także praktyczna współpraca: Andrzej Duda wielokrotnie podkreślał, że przez ponad dziewięć lat prezydentury jego relacje z każdym kolejnym Prezydentem Stanów Zjednoczonych układały się bardzo dobrze. – Polityka USA w zakresie budowania systemów bezpieczeństwa jest stabilna i ja, jako Prezydent Polski, niezwykle to cenię. To ma fundamentalne znaczenie – mówił.

Sprawna polityka zagraniczna Prezydenta RP doprowadziła do historycznie przełomowego utrwalenia sojuszu polsko–amerykańskiego, m.in. dzięki najczęstszym w historii dwustronnym rozmowom na szczeblu prezydentów.

W efekcie tych zabiegów w Polsce stacjonuje około 10 tysięcy żołnierzy amerykańskich, zarówno na zasadzie dwustronnej (np. w Rzeszowie–Jasionce, V Korpusie Armii USA w Poznaniu czy Grupie Bojowej Brygady Pancernej), jak i w ramach Wzmocnionej Wysuniętej Obecności w Orzyszu.

USA pozostają także najważniejszym partnerem w zakresie dostaw sprzętu wojskowego, w tym systemów przeciwlotniczych WISŁA/PATRIOT, systemów artyleryjskich HOMAR/HIMARS, samolotów F–16 i F–35 wraz z ich uzbrojeniem, rakiet Javelin i czołgów Abrams.

Waga współpracy Polski i Stanów Zjednoczonych niezmiennie podkreślana jest w kolejnych Strategiach Bezpieczeństwa Narodowego RP. W Rekomendacjach do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP, przekazanych przez Prezydenta RP stronie rządowej w lipcu br., wskazano: „Strategiczne partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi pozostaje istotnym zewnętrznym filarem bezpieczeństwa RP. Efektem współpracy obronnej z USA jest wzmocnienie obecności amerykańskich wojsk w Polsce. Polska staje się centrum obecności USA w regionie, co zwiększa wiarygodność całej sojuszniczej postawy odstraszania i obrony na flance wschodniej. Współpraca z USA ma również wymiar handlowy i energetyczny – oba są kluczowe dla zapewnienia dalszego rozwoju RP i utrzymania konkurencyjności polskiej gospodarki”. Jednocześnie Rekomendacje zalecały „kontynuować rozwój strategicznej współpracy z USA, mającej na celu utrwalenie amerykańskiego zaangażowania w bezpieczeństwo europejskie, w tym rozbudowę stałej obecności wojskowej USA w Polsce. Jednocześnie pogłębiać współpracę polsko–amerykańską w obszarach technologii, handlu i energetyki”.

Jakość relacji polsko–amerykańskich to dobitny dowód tego, że Stany Zjednoczone nie zostawią Europy – ale muszą mieć w Europie ambitnego partnera, z którym będą mogły współpracować.

Już pierwszy rok prezydentury Andrzeja Dudy przyniósł przełomowe decyzje z punktu widzenia polskiego bezpieczeństwa, a zawdzięczamy to Stanom Zjednoczonym, które – dzięki decydującej roli w Sojuszu Północnoatlantyckim – są najważniejszym gwarantem pokoju i stabilności w naszej części świata. Podczas wizyty Baracka Obamy, 44. Prezydenta Stanów Zjednoczonych w Warszawie w lipcu 2016 r. doszło do fundamentalnej dla Polski zmiany w dotychczasowej polityce sojuszu.

Na odbywającym się tu szczycie NATO zdecydowano o odejściu od dotychczasowej koncepcji obrony wschodniej flanki, opartej na planach szybkiego wzmocnienia, na rzecz obecności wojskowych sił sojuszniczych w naszym regionie. Była to bardzo wyczekiwana przez Polskę i sąsiadów odpowiedź na pogorszenie sytuacji międzynarodowej i wzrost agresywnej polityki Rosji, która m.in. dwa lata wcześniej dokonała nielegalnej aneksji Krymu.

Polska jest jednym z filarów wschodniej flanki, oddanym sojusznikiem – podkreślał Barack Obama na wspólnej konferencji z Prezydentem Andrzejem Dudą. Z jego ust padły też słowa o skuteczności art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego. – To nie są tylko słowa, to są również czyny – zapewnił podczas pobytu w Warszawie amerykański przywódca.

W efekcie tego spotkania obecność sojuszniczych wojsk w Polsce stała się faktem. Amerykanie przyjęli rolę państwa ramowego dla tworzonej grup batalionowej w Polsce i dodatkowo, na zasadzie polsko–amerykańskiego porozumienia, potwierdzili plany rozmieszczenia w Polsce pancernego brygadowego zespołu bojowego jako uzupełnienia działań NATO. Kilka miesięcy później pierwszy tysiąc amerykańskich żołnierzy w ramach misji sojuszniczej rozpoczął służbę na terenie Polski ramię w ramię z żołnierzami Wojska Polskiego.

Wpływ na dobre polsko–amerykańskie relacje niewątpliwie miał fakt, że Polska, zgodnie z zaleceniami wcześniejszego szczytu NATO w Walii w 2014 r., skrupulatnie wywiązywała się ze zobowiązań, jakie nałożyły na siebie państwa Sojuszu. Na wydatki związane z obronnością przeznaczaliśmy już wówczas 2 proc. Produktu Krajowego Brutto, dzięki czemu Polska znalazła się w wąskim gronie państw bardzo poważnie traktujących wcześniejsze ustalenia.

Konsekwentna realizacja naszej postawy przynosi wymierne rezultaty. Prezydent Donald Trump wielokrotnie pozytywnie oceniał starania Polski w dziedzinie podniesienia bezpieczeństwa, podając nasz kraj za wzór do naśladowania dla innych.

W 2018 r. Prezydenci podpisali wspólną deklarację o wzmocnionej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa energetycznego, w czerwcu 2019 r. deklarację obecności sił zbrojnych USA na terytorium RP, we wrześniu 2019 r. deklarację na temat pogłębiania współpracy obronnej a w sierpniu 2020 r. w obecności Prezydentów zawarto umowę o wzmocnionej współpracy obronnej, będącą kamieniem milowym w zakresie stacjonowania zwiększonych sił amerykańskich.

Bezpieczeństwo Polski jest dla mnie prawie tak ważne, jak dla Prezydenta Andrzeja Dudy – deklarował Prezydent USA Donald Trump podczas jednej z rozmów w Waszyngtonie.

Współpraca z administracją Donalda Trumpa zaowocowała ponad 2 tysiącami jednostek sprzętu z USA, utrzymaniem wysokiej rotacyjnej i ćwiczebnej obecności amerykańskiej w naszym kraju, w ramach wzmocnionej wysuniętej obecności NATO na wschodniej flance (eFP) rozmieszczono w Polsce batalionową grupę bojową (to ok. 900 żołnierzy w Orzyszu/Bemowie Piskim), której państwem ramowym były Stany Zjednoczone. W ramach podpisanych w 2019 roku deklaracji o pogłębianiu współpracy obronnej, zwiększono obecność żołnierzy amerykańskich w Polsce o tysiąc (łącznie do ok. 5500 żołnierzy), ustanowiono ówcześnie trwałą obecność wojsk USA na terytorium RP, m.in. wyznaczając Poznań na siedzibę Wysuniętego Dowództwa Dywizyjnego USA.

Podpisane w 2020 roku umowy umożliwiły pozyskanie przez Polskę samolotów F–35 (32 sztuki). Umowa z 2018 r. dotyczyła zakupu dwóch baterii systemu Patriot a z 2019 r. – zakupu 18 wyrzutni HIMARS.

W 2020 roku przeprowadzono również jedne z największych od ponad 25 lat ćwiczeń wojskowych w Europie pod kryptonimem „Defender–Europe 2020”. Pomimo pandemii udało się przeprowadzić najważniejszą część ćwiczeń koordynowanych przez Dowództwo Armii USA w Europie, polegającą na przemieszczeniu sił USA do Europy.

Obecność żołnierzy armii Stanów Zjednoczonych w naszym kraju i ich wspólne – z naszymi polskimi żołnierzami – uczestnictwo w ćwiczeniach jest bez wątpienia znakiem z jednej strony przyjaźni polsko–amerykańskiej, a z drugiej – wyraźnym znakiem rzeczywistej amerykańskiej odpowiedzialności za pokój na świecie, także w naszej części świata – mówił Andrzej Duda.

Spotkanie z polskimi i amerykańskimi żołnierzami, biorącymi udział w ćwiczeniu Defender–Europe 20 Plus [lipiec 2020]

Szczególnie wyraźnym dowodem bliskich polsko–amerykańskich relacji za prezydentury Donalda Trumpa była decyzja o zniesieniu wiz dla polskich obywateli, którzy chcieli złożyć wizytę w USA. Mimo kilkudziesięciu lat starań i mimo bardzo bliskich stosunków dwustronnych żadna poprzednia administracja amerykańska nie zdecydowała się na ten krok, choć ruch bezwizowy obowiązywał wówczas już w 23 krajach Unii Europejskiej, w tym u wszystkich naszych sąsiadów.

Dopiero Donald Trump złożył taką obietnicę Andrzejowi Dudzie i słowa dotrzymał. – Obiecał mi osobiście, że sprawa zniesienia wiz dla Polaków zostanie załatwiona w okresie jego kadencji i cieszę się, że to następuje – mówił Prezydent RP.

W czasie trwania kadencji Prezydenta USA Donalda Trumpa obaj przywódcy spotykali się wielokrotnie. W lipcu 2017 r. w Polsce oraz w Stanach Zjednoczonych: we wrześniu 2018, w czerwcu 2019 r. i w czerwcu 2020 r. Poza tym Andrzej Duda i Donald Trump spotykali się kilkakrotnie przy okazji rozmów wielostronnych, m.in. szczytów NATO, posiedzeń Zgromadzenia Ogólnego ONZ lub spotkań Forum Ekonomicznego w Davos.

W tym roku Polska i Stany Zjednoczone obchodzą 100–lecie odzyskania niepodległości przez Polskę i bez mała 100 lat więzów dyplomatycznych między Polską i USA. To długi okres, zatem jestem bardzo szczęśliwy, że sojusz między naszymi krajami nie był nigdy tak mocny – mówił amerykański Prezydent podczas rozmów w Białym Domu.

Andrzej Duda wyrażał zadowolenie z uczestnictwa Donalda Trumpa w Szczycie Inicjatywy Trójmorza w Warszawie i wskazywał na pozytywne skutki: – Obecność Prezydenta Stanów Zjednoczonych dała silny impuls do rozwoju współpracy w ramach Trójmorza, która przyniosła wiele sukcesów infrastrukturalnych w postaci rozbudowy dróg, linii kolejowych, połączeń gazowych, co później uratowało nas przed rosyjskim szantażem gazowym w czasie wojny na Ukrainie – wskazywał Prezydent RP.

Prezydenci utrzymywali kontakt również po zakończeniu pełnienia funkcji 45. Prezydenta Stanów Zjednoczonych przez Donalda Trumpa.

Spotkanie z Prezydentem Donaldem Trumpem w Nowym Jorku [kwiecień 2024]

W kolejnych latach, już po przejęciu władzy w Waszyngtonie przez Demokratów, Andrzej Duda wielokrotnie podkreślał solidarną i konstruktywną postawę Polski jako sojusznika, na którego USA mogą liczyć.

Stoimy przy Stanach Zjednoczonych, chcemy wspólnie z nimi realizować tę politykę i liczymy na zdecydowane oraz twarde przywództwo Stanów Zjednoczonych w NATO – podkreślił Prezydent RP podczas wizyty Joe Bidena w Warszawie.

Okres prezydentury Joe Bidena to kontynuacja współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa. W 2023 r. ustanowiono pierwszy stały garnizon wojsk amerykańskich w Polsce U.S. Army Garrison Poland, który zajmuje się wsparciem infrastrukturalnym żołnierzy USA stacjonujących w Polsce, zwiększono nakład na modernizację Sił Zbrojnych RP, podpisując umowy m.in.: na zakup czołgów Abrams (umowa ze stycznia 2023 r.), samolotów F–35, których pierwsze dostawy zaplanowano na 2026 rok czy śmigłowców Apache (umowa z sierpnia 2024 r.).

Po 2022 roku i pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę nasza współpraca wojskowa z USA jeszcze wzrosła. W momencie rosyjskiego ataku na Ukrainę Joe Biden podjął natychmiastową decyzję o wysłaniu tysięcy amerykańskich żołnierzy oddziałów specjalnych tutaj, do Polski, by pilnowali naszych granic. Wzmocniona została obrona powietrzna terytorium Polski, a prezydent podczas rekordowo częstych wizyt w Polsce podkreślał, że „każda piędź ziemi Sojuszu Północnoatlantyckiego będzie broniona”. W ciągu dwunastu miesięcy Prezydent Joe Biden odwiedził nasz kraj dwukrotnie (marzec 2022 i luty 2023). Dodatkowo, w lutym 2022 wizytę w Polsce złożyła wiceprezydent Kamala Harris.

Z uwagi na obecną sytuację bezpieczeństwa w regionie, a także skalę prowadzonych przez stronę polską donacji dla Sił Zbrojnych Ukrainy, trwają konsultacje ze stroną amerykańską (zarówno przedstawicielami administracji, jak i firmami zbrojeniowymi) w kwestii ewentualnego przyspieszenia realizacji dostaw już zakontraktowanego sprzętu wojskowego oraz w ramach uzupełniania braków po przekazaniu sprzętu wojskowego dla Sił Zbrojnych Ukrainy.

W marcu 2024 roku Prezydent Duda i Premier Tusk złożyli wspólną wizytę w Waszyngtonie z okazji 25. rocznicy obecności Polski w NATO. Andrzej Duda podkreślał wówczas, że ta wizyta wskazuje, że „sojusz Polski i USA jest i będzie silny bez względu na to, kto rządzi w obu krajach”. – Polska, wydając 4% PKB na obronność, jest wiarygodnym sojusznikiem i wzorem dla innych państw Sojuszu – napisał.

W kwietniu tego roku Andrzej Duda wystosował list do wszystkich przywódców państw Sojuszu i Sekretarza Generalnego NATO Jensa Stoltenberga, w którym sformułował propozycję wzrostu wydatków na obronność i ustanowienie progu 3 proc. PKB w państwach Sojuszu.

Sojusz musi się umacniać jako całość. Potężną armię powinny mieć nie tylko Stany Zjednoczone, Wielka Brytania czy Francja, ale wszystkie inne kraje powinny realizować jasną i klarowną politykę umacniania bezpieczeństwa, bo bezpieczeństwo NATO jest bezpieczeństwem kolektywnym – podkreślił Prezydent, uzasadniając propozycję, która spotkała się z pozytywnym odbiorem wśród wielu przywódców Sojuszu, a także w społeczeństwie polskim.

https://youtu.be/UvPwl4B2McY

Polska jest pierwszym w Europie odbiorcą amerykańskiego gazu LNG, który już od lat przypływa do naszego gazoportu w Świnoujściu, wspierając dywersyfikację źródeł dostaw do Polski tego gazu. To ogromnie ważne w kontekście dzisiejszej agresji rosyjskiej na Ukrainę i szantażu energetycznego, który już od lat uprawia Rosja. Zbudowaliśmy ten gazoport w Świnoujściu właśnie po to, by z tym szantażem walczyć, by go uniknąć, i jesteśmy wdzięczni za amerykańskie wsparcie w tym zakresie.

Poprzez Inicjatywę Trójmorza jesteśmy też bardzo ważnym partnerem w rozwoju amerykańskiej obecności energetycznej w rynku środkowoeuropejskim. To jest nasz obopólny interes.

Prezydent Andrzej Duda i amerykański Sekretarz ds. Energii Rick Perry podczas czerwcowego spotkania w gazoporcie Sabine Pass należącym do firmy Cheniere [czerwiec 2019]

Prezydent w licznych rozmowach zabiegał też o kontynuację programu współpracy w zakresie pokojowej energii nuklearnej, budowy amerykańskich elektrowni atomowych w Polsce. W marcu Andrzej Duda złożył wizytę w Georgii, w najnowszej elektrowni atomowej zbudowanej przez firmę Westinghouse, gdzie znajduje się reaktor tej samej technologii, która ma być budowana w Polsce.

To właśnie w okresie prezydentury Joe Bidena podjęto decyzję o wyborze amerykańskiej firmy Westinghouse Electric Company na partnera technologicznego pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Mamy nadzieję, że dzięki tym inwestycjom w przyszłości Polska będzie mogła osiągnąć niezależność energetyczną, a nasza gospodarka będzie oparta o stabilne zasoby energii.

Andrzej Duda z wizytą w elektrowni atomowej im. Alvina W. Vogtle w stanie Georgia [marzec 2024]

Wizytom Prezydenta RP w Stanach Zjednoczonych często towarzyszy komponent biznesowy. Andrzej Duda promuje polski biznes wśród Amerykanów i zaprasza inwestorów do naszego kraju, przekonując, że Polska rozwija się bardzo dynamicznie i posiada coraz lepsze możliwości inwestycyjne.

Polsko–amerykańska współpraca gospodarcza w ostatnich latach zintensyfikowała się, co znajduje odzwierciedlenie w rosnących z roku na rok danych dotyczących handlu. W 2022 roku odnotowaliśmy rekordowe obroty handlowe pomiędzy Polską a Stanami Zjednoczonymi, które wyniosły 27,2 mld USD (wobec 19,5 mld USD w 2021 r.; eksport w 2022 r. wyniósł 10,8 mld USD, a import 16,4 mld USD).

Polska jest głównym odbiorcą amerykańskich inwestycji w Europie Środkowo–Wschodniej – to 40% całkowitego kapitału zainwestowanego przez amerykańskie firmy w regionie.

Prezydent podczas każdej swojej wizyty w USA spotyka się z przedstawicielami żyjącej tam Polonii, za każdym razem dziękując rodakom za podtrzymywanie polskości, ale też za zaangażowanie w życie społeczne Stanów Zjednoczonych. – Pamiętamy, że to dzięki amerykańskiemu środowisku emigracyjnemu pielęgnowana była idea niepodległości; tu powstał potężny impuls poparcia dla członkostwa Polski w NATO, tu działają prężne organizacje polonijne, które wnoszą ważny wkład w życie publiczne Stanów Zjednoczonych – mówił na spotkaniu zorganizowanym w Waszyngtonie z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.