Szare Szeregi, to konspiracyjna nazwa Organizacji Harcerzy Polskich, działająca w okresie okupacji niemieckiej podczas toczącej się na naszych ziemiach działań wojennych. Szare Szeregi, zostały powołane do istnienia dnia 27 września 1939 roku w Warszawie przez grono Naczelnej Rady Harcerskiej. Jednakże ich pierwsze sabotażowe akcje, wymierzone przeciwko naszemu okupantowi, miały miejsce w czerwcu roku 1940.
Akcja harcerzy
Pamiętać należy, iż organizacja ta, współpracowała z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz z Komendą Główną Armii Krajowej. Całością konspiracyjnego ZHP, kierowało Naczelnictwo z księdzem harcmistrzem Janem Mauersbergerem, a po jego śmierci obowiązki te pełnił doktor Tadeusz Kupczyński. Nazwa Szare Szeregi, została przyjęta w całym kraju w 1940 roku. Geneza powstania tego kryptonimu, związana jest z przeprowadzoną przez poznańskich harcerzy akcją informacyjną, podczas której roznoszono w godzinach wieczornych ulotki, które wrzucano do skrzynek listowych mieszkań zasiedlonych przez rodziny niemieckie. Rodziny polskie, były wówczas przymusowo wysiedlane do Generalnego Gubernatorstwa, a do informacji publicznej podano, że Polacy dobrowolnie opuścili swoje mieszkania. Prostujące tą informację ulotki, napisane były w języku niemieckim, a podpisane one zostały inicjałami SS. Skrót ten, rozwinięto szybko w kryptonim Szare Szeregi, a pomysłodawcą tego był harcmistrz dr Józef Wiza i harcmistrz Roman Łuczywek.
Służba dla Polski
Oddziały Szarych Szeregów, pełniły służbę w małym sabotażu, będącym akcją propagandową skierowaną do ludności polskiej. Służba ta, obejmowała pisanie na murach propagandowych haseł, rozlepianie afiszy i nalepek, rozdawanie ulotek, a także kolportowanie fikcyjnych dodatków nadzwyczajnych do gazet, podłączenie się do niemieckich megafonów, zrywanie niemieckich flag, usuwanie z wystaw i gablot niemieckich fotografii, gazowanie kin itp. Do najgłośniejszych akcji, należało zdjęcie niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie. W ramach przygotowań do obrony ojczyzny, drużyny harcerskie przechodziły przeszkolenie wojskowe, otrzymywały przydziały do jednostek AK, jako służba rozpoznawcza.
Grupy Szturmowe
Spośród Szarych Szeregów, wyodrębniono tak zwane Grupy Szturmowe, w których służbę pełnili starsi harcerze. W Warszawie, w sierpniu 1943 roku, ze wspomnianych Grup Szturmowych utworzono batalion Zośka, którego 3 kompanię wydzielono do zadań specjalnych. Wiosną następnego roku, powstał z niej batalion Parasol, a jego członkowie wykonali wiele akcji bojowych, w tym wysadzanie mostów kolejowych, pociągów, odbijanie więźniów ( słynna akcja pod Arsenałem, w której odbity został ich kolega Janek Bytnar pseudonim Rudy), akcja w Celestynowie, likwidacja funkcjonariuszy aparatu terroru ( zamach na Kutscherę ). Inne oddziały GS, walczyły w oddziałach partyzanckich oraz prowadziły sabotaż kolejowy. Wszystkie oddziały GS, przygotowywały się do swych akcji poprzez szkolenie w szkołach podchorążych oraz na kursach niższych dowódców. Tajna organizacja harcerzy, prowadziła ponadto akcję mobilizacyjno- propagandową, usiłując tym samym oddziaływać na całą młodzież niezorganizowaną. Wydawała ona wiele pism, w tym pisma Głównej Kwatery: „Źródło”, później „Dęby”, „Drogowskaz”, „Pismo Młodych”, „Brzask”, wydawała liczne broszury i książki, m.in. „O powołaniu naszego pokolenia”, „Wielka gra”, „Przodownik” i „ Kamienie na szaniec”.
Śmierć zaglądała w oczy
Organizacja harcerzy, walcząc z okupantem niemieckim w czasie trwającej II wojny światowej, poniosła bardzo duże straty w wśród swoich członków, m.in. dnia 21 lutego 1944 roku, zginął w obozie koncentracyjnym w Gross – Rosen twórca i pierwszy Naczelnik Florian Marciniak. W powstaniu warszawskim natomiast, poległ zastępca Naczelnika Edward Stasiecki. Szare Szeregi zostały rozwiązane dnia 17 stycznia 1945 roku, gdy nastąpił dzień wyzwolenia miasta stołecznego Warszawy.
W miesiącu czerwcu, kiedy to ma miejsce 76 rocznica powołania do życia Konspiracyjnej Jednostki Harcerskiej pod nazwą Szare Szeregi, redakcja Polish News, miała zaszczyt być zaproszona na cmentarz w Skarżysku – Kamiennej, gdzie spoczywa wielu harcerzy, którzy walczyli z niemieckim okupantem. Tu na cmentarnych błoniach, czytane były zapiski historyczne, dotyczące powstania tej tajnej organizacji.
EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ