Herb Czartoryskich pl.wikipedia.org/wiki/
Wielcy Polacy urodzeni w styczniu- Adam Jerzy Czartoryski
Polski książę herbu Toulouzan
Adam Jerzy Czartoryski, przyszedł na świat dnia 14 stycznia 1770 roku w Warszawie. Ta niezwykła w dziejach polskiego narodu postać, zmarła w dniu 15 lipca 1861 roku Montfermeil we Francji. Był to rzecz jasna polski mąż stanu, minister do spraw zagranicznych Imperium Rosyjskiego, wielki podkomorzy dworu królewskiego Mikołaja I Romanowa, a także był on wiceprezesem Rządu Tymczasowego Królestwa Polskiego w 1815 roku, prezesem Rządu Tymczasowego Królestwa Polskiego po powstaniu listopadowym, prezesem Senatu, a przy okazji pisarzem, mecenasem sztuki i kultury, odznaczony Orderem Orła Białego.
Adam Jerzy Czartoryski
Pochodzenie i rodzina
Urodzony był on ze związku małżeńskiego księcia generała Adama Kazimierza Czartoryskiego ziem podolskich oraz Izabeli Czartoryskiej z domu Fleming. Adam Jerzy był mężem z kolei księżnej Anny Zofii Sapiehy, która była córką Aleksandra Antoniego Sapiehy, pełniącego obowiązki adiutanta cesarza Napoleona I. Adam Jerzy to także ojciec Władysława, który z biegiem czasu został fundatorem Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Był on też ojcem księcia Witolda oraz Izabeli Elżbiety. Ona to była żoną Jana Kantego Działyńskiego.
Wykształcenie
Adam Jerzy otrzymał staranne wykształcenie, odbywające się w jego domu rodzinnym. Jego nauczycielem był Gotfryd Ernest Groddeck. Swoje wykształcenie Adam należycie uzupełnił licznymi podróżami zagranicznymi. W roku 1786 Adam Jerzy wyruszył w 2-letnią podróż do Niemiec, a tam spotkał Johanna Wolfaganga Goethego, który wpłynął na jego dalsze życie.
Jako ochotnik
Jako ochotnik Adam Jerzy wstąpił w roku 1792 do armii litewskiej. Był tam 4 Pułku Koronnym Przedniej Straży. Zdobył on także Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari, za brawurowe akcje podczas bitwy pod Grannem, odbyte ze wspomnianym pułkiem. Wraz z armią litewska, oskarżał on władze i króla Poniatowskiego o ewidentną zdradę stanu, a także za to, że król kolaborował z carycą Katarzyną II. W dniu 16 sierpnia roku 1792, Czartoryski odszedł ze służby wojskowej, wyjeżdżając do Wiednia, a następnie do Londynu.
Rok 1794
W czasie insurekcji kościuszkowskiej, Adam Jerzy Czartorsyki był za granicą, a dokładnie w Belgii. Po zniszczeniu miasta Puławy przez Rosjan, rodzice za radą generał-gubernatora-litewskiego Nikołaja Repnina wysłali swoich synów do Petersburga. Wraz z bratem pojechał też tam i Adam. Podróż ta miała być ratunkiem dla zasekwestrowanych przez Rosjan dóbr Czartoryskich.
Adam w Rosji
Adam Jerzy przebywając w Rosji został kamerjunkrem Pułku Gwardii Konnej. A następnie awansował on do stopnia brygadiera. Potem był on nawet adiutantem Aleksandra I. Głośno było nie tylko w całej Rosji o jego romansie z żoną Aleksandra, wielką księżną Elżbietą. Zaraz po narodzinach ich córki, Adam został mianowany posłem rosyjskim w Królestwie Sardynii. W 1801 roku, powrócił on do Rosji. W 1802 roku, przeprowadzono reformę władz imperium według zaleceń polskiego księcia Adama Jerzego. Utworzono wówczas 8 ministerstw i komitet ministrów pod przewodnictwem cara.
Adam Jerzy Czartoryski, przywódca arystokracji. Obraz autorstwa Paula Delaroche (1797-1756
Zastępca Woroncowa
Czartoryski został zastępcą Aleksandra Woroncowa, w ramach rady do spraw szkolnych. Był on także członkiem komitetu do spraw „urządzania Żydów”. W czasie kongresu wiedeńskiego, był doradcą cara Aleksandra I. W dniu 23 listopada 1814 roku, został przyjęty do loży masońskiej o nazwie „świątynia Izis”. W dniu 15 czerwca 1815 roku, został wiceprezesem Rządu Tymczasowego.
Rok 1830
Po wybuchu listopadowego zrywu powstańczego, książę Adam Jerzy Czartoryski wszedł w skład Rady Administracyjnej. W początkowym okresie liczył on na ugodę z carem Mikołajem, a następnie na poparcie państw zachodnich. Po upadku powstania udał się na przymusową emigrację. Za udział w powstaniu car Mikołaj skazał go na karę śmierci, poprzez ścięcie głowy toporem. Był członkiem sejmu powstańczego na emigracji.
Rok 1832
Dnia 25 lutego 1832 roku, w czasie pobytu w Anglii powołał on do istnienia, „stowarzyszenie mobilizujące brytyjską opinię publiczną wokół sprawy polskiej”. W roku 1833 osiadł w on na stałe Paryżu, kupując dziesięć lat później Hôtel Lambert. Stanął na czele stronnictwa konserwatywnego o tej samej nazwie „Hotel Lambert”. Z całego serca popierał on antyrosyjską politykę państw europejskich, a także ruchy rewolucyjne, w których upatrywał odzyskania przez Polskę niepodległości.
Teofil Kwiatkowski – BAL W HÓTEL LAMBERT
Wielka Emigracja – po upadku powstania listopadowego- stała się głównym ośrodkiem polskiej politykii kultury. Jeden z emigrantów malarz Teofil Kwiatkowski w serii obrazów zatytułowanyc’h` „Bal w Hotel Lambert” lub „Polonez Chopina” ukazuje zgromadzenie Polaków, pośród których odnajdujemy księcia Adama Czartoryskiego, Adama Mickiewicza, Fryderyka Chopina, a także różne postacie w strojach historycznych, np. husarzy, które wiodą. dziwny, na pół senny taniec w rytm chopinowskiej muzyki.
Ewa Michałowska- Walkiewicz