Wrześniowy triumf Gabriela Narutowicza

Pochodzenie Gabriela Narutowicza

Gabriel Narutowicz wywodził się ze żmudzkiej szlachty, pieczętującej się herbem własnym Narutowicz. Ojciec jego Jan, pełnił urząd sędziego powiatowego zasięgu ziemskiego, był on właścicielem wsi Brewik, leżącej na terenach Żmudzi. Za udział w zrywie powstania styczniowego rozpętanego w 1863 roku, został skazany na rok ciężkiego więzienia. Wcześnie osierocił on Gabriela, gdyż na skutek przeżyć podczas osadzenia w więzieniu, rozchorował się na serce. Zmarł on rok po przyjściu na świat synka Gabriela. Matką małego Gabriela, była Wiktoria ze Szczepkowskich, trzecia żona Jana Narutowicza. To ona przejęła ciężar wychowania dzieci po śmierci męża. Jako kobieta wykształcona, zakochana była ona w filozofii epoki oświecenia. Dzięki tej właśnie mentalności, wywarła ona duży wpływ na poglądy dzieci, a szczególnie Gabriela. W roku 1873, postanowiła ona przenieść się do miejscowości Lipawa, aby w ten sposób uchronić swych synów przed nauką w szkole rosyjskiej, gdzie po upadku powstania styczniowego nasiliła się rusyfikacja.

Lata nauki

Gabriel ukończył gimnazjum lipawskie. Podjął on następnie studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu w Petersburgu. Zmuszony jest on je przerwać, z powodu choroby. Dużą część życia spędził w Szwajcarii, gdzie w latach 1887–1891 studiował na Politechnice w Zurychu. W czasie studiów związany był też z partią „Proletariat”, założoną przez Polaków emigrantów. Uniemożliwiło mu to powrót do kraju, gdyż władze rosyjskie wydały nakaz jego aresztowania, zaraz po przybyciu do Polski. Przyjął on zatem obywatelstwo szwajcarskie, a po ukończeniu studiów pierwszą posadę otrzymał w biurze budowy kolei żelaznej w Sanki Gallen.

Józef Piłsudski i Gabriel Narutowicz

Zasłużony uczony

Był on wybitnym konstruktorem oraz inżynierem hydrotechnologii. W roku 1895, objął stanowisko szefa sekcji regulacji rzeki Ren, a następnie był on zatrudniony w biurze technicznym Kursteinera. Jego prace zostały nagrodzone na Wystawie Międzynarodowej w Paryżu. Zyskał on też sławę jako pionier elektryfikacji Szwajcarii. Kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in. w Monthey, Andelsbuch, a także w Kubel. Jego największym dziełem była elektrownia w Muhlebergu o mocy 48 MW.

W dowód uznania za jego pracę

We wrześniu rok rocznie na jego cześć, w Szwajcarii i w Polsce, odbywają się uroczystości poświęcone osobie Gabriela Narutowicza. W miesiącu tym w szwajcarskim miasteczku Oberhasli, w roku 1920, oddana była do użytku pierwsza elektrownia wodna, z użyciem najwyższej w ówczesnej Europie tamie. Konstruktorem tej elektrowni, był oczywiście Gabriel Narutowicz. My Polacy, będąc dumni z tak wybitnego rodaka, chcemy także przypomnieć czytelnikom Polish News, o jego zasługach i jego inżynierskich pracach.

Józef Piłsudski i Gabriel Narutowicz

Kilka dni po objęciu urzędu prezydenta Polski, Narutowicz zginął w galerii Zachęta, zastrzelony przez powiązanego z edecja malarza i fanatycznego nacjonalistę Eligiusza Niewiadomskiego.

Ewa Michałowska – Walkiewicz

[email protected]