Posąg Zeusa w Olimpii/ https://www.greelane.com
Znaczenie Olimpii w starożytnej Grecji.
Góra Olimp to siedziba bogów nieśmiertelnych, wiecznie żyjących. Tu zapadały wyroki kar, życia i śmierci dla ludzi i półbogów, którzy z ojca boga dziedziczyli częściowo nadprzyrodzone siły.
Pokój boży-Ekecheira oznaczały wieczysty sojusz między trzema królami greckimi. był to kodeks praw dla zawodników. Na czas dwóch miesięcy odbywania igrzysk były ogłaszany czas pokoju.
Olimpiada to czteroletni okres między Igrzyskami Olimpijskimi.
Olimpia, miejsce starożytnych igrzysk olimpijskich https://pl.wikipedia.org/wiki
OLIMPIA leży w niewielkiej dolinie u stóp wzgórza Kronosa, była jednym z najważniejszych ośrodków kulturowych, gdzie odbywały się ogólnogreckie igrzyska starożytne. Miały charakter religijny, trwały pięć dni. Pierwszego i trzeciego dnia oprócz zawodów sportowych składano ofiary ku czci Zeusa. Początek odbywał sią zawsze w okresie trzeciej pełni księżyca po przesileniu letnim.
Parandowski w “Dysku Olimpijskim” pisze, że pierwszego dnia ofiarowano na ołtarzu Zeusa krew Dzika, zawodnicy składali przysięgę oraz odbywały się pierwsze zawody. Trzeciego dnia Grecy z różnych stron Hellady składali ofiary bogom. Piątego dnia było zakończenie Igrzysk.
W OLIMPII czczono Zeusa i jego siostrę małżonkę Herę.
Zbudowany Święty Gaj był poświęcony Zeusowi, otoczony murem a w nim świątynie Hery-Herajon, Zeusa boga niebios i ziemi z jego słynnym posągiem dłuta Fidjasza zaliczanym do siedmiu cudów świata oraz wiele innych świątyń, jak Metroon -świątynia Matki Bogów, świątynia Aleksandra Wielkiego, 12 skarbców oraz oddzielna sala tz. prytanejon gdzie goszczono olimpijczyków.
Statua Zeusa osiągnęła 10 metrów, jak wielu archeologów pisze była zbudowana z kości słoniowej i złota.
W Świętym Gaju płonął również święty wieczny ogień. Obiekty sportowe znajdowały się poza Świętym Gajem. Oprócz stadionu były zbudowane łaźnie. Pierwsze Igrzyska notowane są w 1183rokuw czasie oblężenia Troi, zorganizowane przez Achillesa dla uczczenia pamięci poległego Patroklesa. Pierwsze igrzyska na cześć Zeusa, gdzie zanotowano zwycięzcę odbyły się w 776r.p.n.e.
Tylko zwycięzca swojej konkurencji był nagradzany gałązką dzikiej oliwki, nazywano go Olimpionikiem. Olimpionik miał prawo umieścić swój posąg w Swiętym Gaju/Altis/.
https://pl.wikipedia.org/wiki
Legenda Wawrzynu opowiada o odrzuconej miłości Apollina do Dafne, aby jej nie prześladował Dafne poprosiła boga, aby pozbawił ją kobiecego wyglądu. Bóg przemienił ją w drzewo wawrzynowe. Zrozpaczony Apollo zerwał gałązki z tego drzewa uwił wieniec i nosił go stale na skroni.
Zwycięzców czczono w ich miastach rodzinnych jak bohaterów, otrzymywali nagrody pieniężne i wiele przywilejów. Grecy udział i zwycięstwo w Igrzyskach uważali za patriotyczny obowiązek.
Tylko niewielu Olimpioników szczyciło się zdobyciem więcej jak jednego wieńca laurowego i chwały wiecznej. Leonidas z Rodos był zwycięzcą w czterech kolejnych igrzyskach w latach 164 do 152 p.n.e. Herodos z Megary w czasie dziesięciu kolejnych igrzyskach zwyciężał w zawodach Trębaczy. Milon z Krotony zwyciężył w sześciu kolejnych Igrzyskach w Zapasach.
Do XV Igrzysk zawodnicy biegali z przepaską na biodrach, na tych Igrzyskach zawodnik w biegu krótkim na długość jednego stadionu zgubił przepaskę i nagi zwyciężył. Od tej pory start nago stał się prawem.
Kobiety nie miały prawa udziału oraz prawa wstępu na obiekty sportowe w czasie Igrzysk, ale miały prawo zgłosić do zawodów swoje zaprzęgi i zdobyć wieniec laurowy. W powieści Lucjana Rydla czytamy o matce imieniem Ferenika, która w męskim przebraniu chciała oglądać syna, w walce o Laur, po jego zwycięstwie z emocji obnażyła swoją kobiecość. Według prawa miała być strącona z wysokiej skały do morza, jednak podarowano jej winę.
Dziewczęta miały swoje własne Igrzyska Heraja ku czci Hery. Odbywały się co cztery lata jednak w innym roku niż igrzyska ku czci Zeusa. W programie był jeden bieg na ¾ stadionu rozgrywany w trzech grupach wiekowych.
Początkowo Igrzyska były organizowane tylko dla państw leżących na Peloponezie. Ateńczycy i Grecy z podbitych państw -miast mogli wziąć udział dopiero w igrzyskach XII Olimpiady.
W Igrzyskach mogli brać udział tylko rodowici Grecy ze sfer elitarnych z białą Tabula Raza. Ideą przewodnią było wychowanie człowieka pięknego fizycznie i dobrego duchem, Dobro oznaczało cechy moralne i umysłowe. Harmonia ducha i ciała.
Igrzyska były organizowane z różnych okazji w różnych częściach Gecji, takich jak uroczystości pogrzebowe na cześć uczczenia poległych wojowników. W ówczesnym czasie istniejące miasta-państwa prowadziły ze sobą bardzo często wojny.
Zeusowi były poświęcone igrzyska w Olimpii oraz nemejskie.
Igrzyska istmijskie ogólnogreckie na cześć boga mórz Posejdona odbywały się co dwa lata. Rozgrywano tylko pięciobój, zawody pływackie, żeglarskie i konkursy muzyczne.
Igrzyska pytyjskie. Legenda mówi, że Apollo bóg słońca i wyroczni, patron poezji, sztuki i nauki zabił węża Pytona strzegącego wyroczni w Delfach. Dla upamiętnienia tego wydarzeni zorganizował pierwsze Igrzyska. Pierwotnie miały program muzyczny z czasem dołączono zawody gimnastyczne i wyścigi rydwanów. To były jedyne Igrzyska w Grecji w których udział brały dziewczęta i chłopcy.
Biegacze na Stadionie Panathenaic- co. 530b.c. THE MET Muzeum, Nowy Jork. Fot: PN
W Atenach odbywały się Panatenaje, igrzyska ku czci bogini i patronki miasta-Ateny.
Grecy zbudowali jej olbrzymi posąg przesycony złotymi ozdobami, który z Agropolis był widoczny nawet dla żeglarzy. Drzwi do świątyni Ateny były ze złota.
Ateńczycy organizowali Dionizje na cześć boga Dionizosa. Odbywały się też igrzyska dla Demeter poświęcone płodom ziemi.
W okresie rozkwitu Hellady udział w Igrzyskach brali nie tylko zawodnicy klasycznych konkurencji. Było to święto dla wszystkich Greków, którzy składali w ofierze bogom dary wotywne.
Świat artystyczny prezentował swój dorobek sztuki, nauki, myśli filozoficznej, kunsztu architektury. Poeci recytowali Ody dla zwycięzców, krasomówcy prezentowali swoje nowatorskie myśli. Wystawiano sztuki teatralne, Kupcy ofiarowywali swoje towary.
Romulus po założeniu miasta Rzymu około 753r. p.n.e. zorganizował igrzyska ku czci Neptuna
w czasie których rzymianie porwali Sabinom kobiety i uczynili je własnymi żonami.
Po czasach zwycięstw w prowadzonych wojnach nastał czas powolnego upadku.
Persowie, Bizantyjczycy niszczyli dorobek kultury i wysoko rozwiniętej sztuki architektonicznej. Wspaniałe świątynie przystosowywali do swoich wierzeń religijnych.
Z archeologicznych wykopalisk dowiadujemy się, że Turcy świątynie Ateny przebudowali na meczet a część na Harem. Marmury i mozaiki rozkradziono.
W 393roku rzymski cesarz Teodoziusz I po zwycięstwie przeszedł na katolicyzm i zakazał urządzania igrzysk olimpijskich jako barbarzyńskich uroczystości. W 395r. Goci opanowali Peloponez obrabowali i zniszczyli całkowicie Olimpię. Resztę dokonały klęski żywiołowe i trzęsienia ziemi. Jedynie w dużej części literatura starogrecka pozostawiła świadectwo 1200 letniego istnienia tej wysoko rozwiniętej kultury duchowej, która stała się prekursorem dla czasów nowożytnych.
Wykopaliska archeologiczne zainteresowały współczesnych myślicieli i w latach 1880 -1893 Francuski pedagog i historyk baron Pierre de Coubertin podjął się wskrzeszenia starożytnej idei Igrzysk olimpijskich. W 1896 roku zorganizowane zostały pierwsze nowożytne igrzyska Olimpijskie w Atenach.
Głowa Zeusa Ammon. THE MET Muzeum w Nowym Jorku. Photo: PNA
Mitologia
Z wykopalisk archeologicznych wiemy, że życie ludzi w Starożytnej Grecji miało początek około 30.000 tysięcy lat temu. Przez tyle tysięcy lat rozwijała się kultura starożytniej Grecji pozastawiając nam w spadku legendy, mity.
HOMER oraz HEJOD spisali ustne przekazy o narodzeniu świata, życia na Ziemi, i bogów wiecznie żyjących oraz ludzi.Czytamy: że Swiat powstał z chaosu tj. bezkształtnego boga ciemności, wody, ognia, powietrza i ziemi.
Z tej mieszaniny wyłonił się EROS personifikacja MIŁOSCI następnie zrodziła się GAJA niestrudzona rodzicielka nowych pokoleń bogów, bogin oraz licznej rzeszy GIGANTOW, TYTANOW, CYKLOPOW. Równocześnie z Gają zrodził się URANOS-niebo, TARTAR bóg podziemi, POSEJDON bóg morza. Wiele pokoleń bogów wiekami toczyło ze sobą krwawe walki o władzę.
GAJA patrząc na rządy Uranosa uknuła spisek z najmłodszym synem KRONOSEM, który w walce o tron pokonał ojca, raniąc go. Uranos rzucił klątwę na syna przepowiadając mu, że jego dzieci też pozbawią go władzy nad światem. Z krwi Kronosa zrodziły się bogine ZEMSTY. Władcą całego świata na długi czas został Kronos z żoną Reją.
KRONOS CHCIWY PANOWANIA ZJADAŁ SWOJE NOWO NARODZONE DZIECI. Reja podstępnie uratowała ostatniego syna Zeusa chroniąc go w niedostępnych górach. Zeus, kiedy stał się pełnoletni wrócił i w walce o tron uwolnił swoje zjedzone siostry i braci, którzy mu pomagali stoczyć niezwykle ciężkie długotrwałe walki z Tytanami i Gigantami. Na cześć zwycięstwa Zeus nieśmiertelny bóg bogów zasiadający na górze Olimp zorganizował zawody sportowe w których udział wzięli oprócz Zeusa tylko bogowie. Zeus po pokonaniu Atlasa skazał go na trzymanie niebios na swoich barkach. Apollo pokonał Aresa boga wojny w trudnej walce na pięści.
Od tego pierwszego współzawodnictwa sportowego bogów nastał czas OLIMPIJCZYKOW i tradycja organizowania co cztery lata Igrzysk w starożytnej Grecji. Inna legenda opowiada historię półboga, umiłowanego syna Zeusa, Heraklesa. Za zabicie żony i dzieci został skazany na dwanaście kar.
Po pokonaniu wszystkich niezwykle trudnych zadań urządził na cześć zwycięstw pierwsze igrzyska olimpijskie. W tych zawodach nikt nie odważył się walczyć z niezwykle silnym Heraklesem. Zeus stąpił z Olimpu i stoczył remisową walkę z synem. Ta walka dała początek pierwszym igrzyskom na cześć Zeusa.
Zofia Kuśmierczyk, Wideń, Austria
