August Emil Fieldorf

 

W Wojsku Polskim

Dnia 6 sierpnia 1914 roku, August Emil Fieldorf zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich. U boku marszałka Józefa Piłsudskiego, za cenę własnego życia, pragnął przywrócić ukochanej ojczyźnie wolność i niepodległość. Jako żołnierz, wyruszył na front rosyjski, gdzie służył w randze zastępcy dowódcy plutonu piechoty. Dwa lata od wybuchu I wojny światowej, Fieldorf został awansowany do stopnia sierżanta, a następnie skierowano go do szkoły oficerskiej. W sierpniu roku 1918, zgłosił się on do Polskiej Organizacji Wojskowej w Krakowie. Od listopada tegoż roku, służył w szeregach Wojska Polskiego, jako dowódca plutonu, a następnie jako dowódca Ciężkich Karabinów Maszynowych. Po wybuchu wojny polsko – bolszewickiej, brał udział w obronie Żytomierza. Od roku 1919, był żonaty z Janiną Kobylińską, z którą miał dwie córki: Krystynę i Marię. W marcu 1938 roku, August został mianowany dowódcą Pułku Strzelców Konnych, im. Giuseppe Garibaldiego w Brzeżanach. Podczas wojny obronnej w 1939 roku, przeszedł on cały szlak bojowy jako dowódca 51 Pułku Strzelców Kresowych. Po rozbiciu pułku, w którym służył Fieldorf, co miało miejsce w nocy z 8 na 9 września w bitwie pod Iłżą, przebił się on w cywilnym ubraniu do rodzinnego Krakowa. Stamtąd spróbował przedostać się do Francji. Został on jednak zatrzymany na granicy słowackiej, a tam został osadzony w areszcie. W kilka tygodni później zbiegł z obozu internowania i przez Węgry przedostał się na zachód, gdzie zgłosił się do tworzącej się polskiej armii.

Działalność konspiracyjna

Gdy powrócił do Polski, nie mógł pozostać on biernym człowiekiem, z boku przyglądającym się wojnie. Początkowo, Fieldorf działał w warszawskim Związku Walki Zbrojnej. a od roku 1941 działał on w konspiracji w Wilnie i Białymstoku. W sierpniu 1942 roku, został mianowany dowódcą KEDYWU KG AK. Służbę na tym stanowisku pełnił do lutego 1944 roku. Wydał on między innymi rozkaz zbrojnej likwidacji generała SS w Warszawie Franza Kutscherę. W kwietniu 1944 roku, powierzono Augustowi Fieldorfowi zadanie stworzenia i kierowania zakonspirowaną organizacją „Niepodległość” noszącą kryptonim NIE. Był to kadrowy odłam AK, przygotowujący się do walki w okowach okupacji sowieckiej. Na krótko przed upadkiem powstania warszawskiego, mającego miejsce w sierpniu 1944 roku, rozkazem Naczelnego wodza Kazimierza Sosnkowskiego, z 28 września tegoż roku, Fieldorf awansowany został na stopień generała brygady. Dwa miesiące później, został on zastępcą dowódcy Armii Krajowej, generała Leopolda Okulickiego, Niedźwiadka.

Represje i proces 1945-1953

W dniu 7 marca 1945 roku, August Fieldorf został aresztowany przez NKWD, w Milanówku pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki. Tam jednak go nie rozpoznano, ale na wszelki wypadek, został on odesłany do obozu w Rembertowie, a następnie został on wywieziony do obozu pracy na Uralu. Przebywał on sukcesywnie w trzech obozach: Bieriozówka, Stupino i Hudiakowo. Po odbyciu kary, w październiku 1947 roku, August Emil Fieldorf, powrócił do Polski i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Nie powrócił już do pracy konspiracyjnej. Z czasem przeniósł się on na stałe do Łodzi. W odpowiedzi na obietnicę amnestii, zgłosił się do Rejonowej Komisji Uzupełnień, gdzie podał on swoje prawdziwe imię i nazwisko oraz stopień wojskowy. Po wyjściu z siedziby RKU, natychmiast został on aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, a następnie przewieziono go do Warszawy do aresztu śledczego przy ulicy Koszykowej. Pomimo niesamowitych tortur, Fieldorf odmówił współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa.

Po sfingowanym procesie, Alicja Graff wicedyrektor Departamentu III Generalnej Prokuratury, zwróciła się do naczelnika więzienia o „wydanie niezbędnych zarządzeń co do wykonania egzekucji”. Wyrok na Auguście Fieldorfie wykonano w dniu 24 lutego 1953 roku, w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ul. Rakowieckiej.

Prokurator Witold Gatner moment egzekucji opisał następująco: „Byłem zdenerwowany, napięty. Czułem, że trzęsą mi się nogi. Skazany patrzył mi cały czas w oczy. Stał wyprostowany. Nikt go nie podtrzymywał. Po odczytaniu dokumentów zapytałem skazanego, czy ma jakieś życzenie. Na to odpowiedział: «Proszę powiadomić rodzinę». Oświadczyłem, że rodzina będzie powiadomiona. Zapytałem ponownie, czy jeszcze ma jakieś życzenia. Odpowiedział, że nie. Wówczas powiedziałem: «Zarządzam wykonanie wyroku». Kat i jeden ze strażników zbliżyli się (…). Postawę skazanego określiłbym jako godną. Sprawiał wrażenie bardzo twardego człowieka. Można było wprost podziwiać opanowanie w obliczu tak dramatycznego wydarzenia”

Miejsce spoczynku ciała Emila Fieldorfa, przez wiele lat pozostawało nieznane. W kwietniu 2009 roku, pojawiły się informacje, że pracownikom IPN udało się ustalić lokalizację grobu. Ciało generała spoczywa prawdopodobnie na Powązkach, blisko symbolicznego grobu wystawionego dla uczczenia jego pamięci.

My współcześni, nigdy nie zapomnimy Pana, Panie generale Nil. Cześć twojej pamięci.

Ewa Michałowska – Walkiewicz

[email protected]