Z siedmiu wojen w jakich uczestniczyły Stany Zjednoczone w XX i w XXI wieku niepełna dziewięcioletnia wojna w Iraku była najkosztowniejszą oprócz drugiej wojny światowej operacją wojenną. Pochłonęła oprócz ofiar ludzkich ponad 800 mld dolarów. Kiedy George W. Bush w marcu 2003 r. inicjował tę wojnę Stany Zjednoczone żyły w blasku zwycięzcy w zimnej wojnie i jedynego supermocarstwa. Były przekonane o swojej potędze. Nic więc dziwnego, że już w maju 2003 prezydent z dumą publicznie ogłosił o zwycięskim zakończeniu misji w Iraku. Jak się okazało uczynił to przedwcześnie.
Wojna w Iraku wykazała, że Stany Zjednoczone są potężne, ale nie wszechpotężne. Jak pisał znany amerykański komentator wojskowy Andrew J. Bacevich wycofanie wojsk amerykańskich z Iraku “sygnalizuje mijającą erę”, a sama wojna w Iraku “ujawniła wyrażne ograniczenie potęgi amerykańskiej”.
Konsekwencje wycofania wojsk amerykańskich z Iraku, które w szczytowym okresie liczyły 140 tysięcy i miały do dyspozycji w Iraku ok. 500 baz i instalacji wojskowych są wielorakie. W niniejszym komentarzu wskażę tylko niektóre w trzech grupach.
1) Skutki dla polityki zagranicznej USA.
2) Konsekwencje dla Iraku i polityki USA w regionie bliskowschodnim.
3) Skutki wewnętrzne w USA.
1. Skutki dla polityki zagranicznej USA.
Wojna w Iraku nie przyspożyła prestiżu Stanom Zjednoczonym. “Koalicja chętnych” nie obejmowała m. in. takich sojuszników jak Niemcy czy Francja. Wycofanie wojsk amerykańskich z Iraku oznacza, że prezydent Barack Obama dotrzymał wyborczej obietnicy co zwiększa jego wiarygodność w polityce zagranicznej. Ameryka zbyt szeroko rozciągnęła swoje zobowiązania globalne. Teraz po wycofaniu swych wojsk z Iraku będzie mogła przeznaczyć więcej środków tam gdzie uzna, że ma żywotne interesy. Tym regionem z pewnością jest Azja Południowo-Wschodnia, gdzie Amerykanie będą starać się powstrzymać nasilającą się ekspansję wpływów chińskich. Niedawno Obama podpisał porozumienie z premierem Australii o budowie w Australii bazy wojskowej USA, gdzie docelowo ma stacjonować 2500 amerykańskich marines. W Europie w związku z tym nasiliły się obawy, że Ameryka coraz wyrażnej odwraca się twarzą ku Pacyfikowi, co może odbić się niekorzystnie na więzach euroatlantyckich. Po doświadczeniach w Iraku Ameryka nie wyrzeknie się interwencji zbrojnych za granicą. Ale będą one bardziej ostrożne, bardziej wyważone, a decyzje o udziale wojsk amerykańskich zapadną po konsultacji z sojusznikami i zapewnieniu udziału ich wojsk we wspólnych operacjach.
2. Konsekwencje dla Iraku i polityki USA w regionie bliskowschodnim.
W czasie grudniowej wizyty w Waszyngtonie prezydent Obama i premier Iraku al-Maliki ogłosili , że po wycofaniu wojsk amerykańskich i oficjalnym zakończeniu wojny w Iraku stosunki między USA i Irakiem oparte będą na “postwojennym partnerstwie”. Stany Zjednoczone wycofają swoje wojska z Iraku, ale nie wycofają się z tego kraju. Zachowają największą swoją ambasadę na świecie strzeźoną przez źołnierzy amerykańskich . Rozwijają swoje interesy ekonomiczne i dostarczają rządowi irackiemu broni i sprzętu wojskowego. Wycofanie wojsk amerykańskich może jednak przyczynić się do wzmożenia działalności sił radykalnych w Iraku np. Muqtada al-Sadra i naruszyć kruchą obecnie stabilność wewnętrzną kraju. Prawdopodobne jest zaostrzenie konfliktów regionalnych między różnymi odłamami szyitów i sunnitów. Mogą nasilić się akty terrorystyczne skierowane dotąd przeciw obcym wojskom, a obecnie po ich wycofaniu atakujące przeciwników wewnętrznych. Uwaźa się, że po opuszczeniu Iraku przez źołnierzy amerykańskich zwiększą się w tym kraju wpływy Iranu. Pojawiły się również komentarze, że Izrael może także odważyć się na atak na irańskie instalacje nuklearne. Dotąd Waszygton powstrzymywał Izrael od takiego ataku poniważ odwetowe uderzenie Iranu mogło być skierowane na wojska amerykańskie stacjonujące w Iraku. Wycofanie wojsk USA z Iraku może zachęcić zwolenników przemian w krajach arabskich do polityki bardziej samodzielnej, proislamskiej po obaleniu proamerykańskich reżymów w Tunezji, Egipcie i Jemenie, a tym samym osłabieniu wpływów amerykańskich w tym ważnym strategicznie rejonie.
3. Skutki wewnnętrzne w USA.
Wycofanie wojsk amerkańskich z Iraku zbiegło się w czasie z kampanią wyborczą w USA. Republikańscy politycy juź zaatakowali Obamę za tę decyzję. John McCain stwierdził, że wycofanie wojska z Iraku oznacza “zwycięstwo Iranu”. Kandydat republikański na prezydenta Mitt Romney określił decyzję Obamy jako “pochopną” i opowiedział się za pozostaniem 10-30 tysięcy żołnierzy amerykańskich w Iraku. Rzecznik innego republikańskiego pretendenta do prezydentury Jona M. Huntsmana oświadczył, że wycofaniw wojsk USA z Iraku oznacza porażkę polityki Obamy w regionie Blskiego Wschodu. Republikanom bedzie jednak trudno uczynić z wycofania wojsk jeden z głównych tematów kampanii wyborczej ponieważ większość społeczeństwa amerykańskiego popiera decyzję prezydenta Baracka Obamy. Natomiast zaoszczędzone środki z operacji irackiej ułatwią prezydentowi redukcję wydatków na obronę i zmniejszenie horrendalnego deficytu budżetowego wynoszącego 1,5 bln dolarów.
Longin Pastusiak,
członek Rady Wykonawczej Stowarzyszenia Euro-atlantyckiego,
profesor w Akademii Finansów,
marszałek Senatu V kadencji.
Materiał powstał przy współpracy Busines Centre Club.
http://www.bcc.org.pl/