Historia boga mórz
Wizytówką starego Gdańska, jest fontanna, która przypomina mitycznego Neptuna. W roku 1549, w Gdańsku tuż przed Dworem Artusa, istniała bliżej nieznana studnia, z metalowymi dekoracjami. Mogli z niej czerpać wodę wszyscy mieszkańcy miasta, jak też i krzepili swoje siły wędrowcy i pielgrzymi. Była ona centralnym punktem miasta jak też i jego elementem reprezentacyjnym.
Decyzja rajców
Gdańscy rajcy miejscy, postanowili zatem wznieść piękniejszą fontannę, która nawiązywałaby do pobliskiego morza Bałtyckiego. Jako pierwszy do stworzenia nowej fontanny, zgłosił się mieszkający w Lubece Jakub Kordes. Niestety rajcy gdańscy, nie bardzo go lubili, zatem Jakub nie otrzymał zlecenia. Nowa fontanna stanęła w nowym miejscu wybudowana przez kilku mistrzów dłuta i metalu. Usytuowana ona została w pobliżu Dworu Artusa, Ratusza, a także tuż obok Zielonej Bramy.
Fontanna w godzinach wieczornych
Neptun
Wspomniana fontanna, miała wygląd mitycznego boga mórz. Musiał on mieć pochyloną do przodu głowę, aby zdaniem rajców gdańskich, symbolicznie oddawał on hołd ich mądrości i piastowanemu stanowisku. Fontanna miała być podłączona do podziemnych rur, tak aby woda mogła być pompowana z Potoku Siedleckiego przez działający przy Targu Siennym kunszt wodny, czyli inaczej mówiąc akwen zasobny w wodę. Jednak tak się nie stało, gdyż ciśnienie okazało się zbyt niskie, aby woda mogła tryskać z Neptuna.
Prace konstrukcyjne w toku
W latach 1606-1615, nieprzerwanie trwały prace konstrukcyjno – projektowe, odnośnie wyglądu ostatecznego gdańskiej fontanny. Dokładny projekt Neptuna, stworzył Abraham van den Blocke, Model figury, według wspomnianego projektu, odlał Flamand Piotr Husen. Rzeźba została odlana z brązu, w roku 1615 roku, w miejskiej odlewni w Gdańsku, z użyciem formy ludwisarza Gerdta Benninga. Istotnym faktem jest to, iż ciężar figury wynosi 650 kilogramów. Czasza oraz figura Neptuna tworząca tak zwany trzon fontanny, noszą nazwę magicznych. Podobno odlewane były one po zachodzie słońca, aby uśpione strzygi wodne, nie miały nad tą figurą swej złej pieczy. A każda całująca się pod tą fontanną para, była błogosławiona darem niebios. Czasza została wykonana z czarnego kamienia belgijskiego oraz z czarno-niebieskiego marmuru, a także z czarnego tufu, nadając Neptunowi połysk i delikatny poblask. Elementy architektoniczne fontanny, nawiązują do tak zwanego manieryzmu flamandzkiego. Czyli pokazania danej postaci historycznej, w sposób najbardziej doskonały i piękny.
Instalacje wodne
Wszelkiego typu instalacje wodne, zamontował Ottmar von Wettner, nowy układ zasilania wodą opracował natomiast Adam Wijbe. Zbiorniki wodne, zasilające tą fontannę, zostały umieszczone na poddaszu Ratusza Głównego Miasta i Dworu Artusa. Początkowo fontanna była czynna tylko w niektóre dni lata. Wynikało to z konieczności bardzo częstego napełniania wspomnianych zbiorników. Jednakże, tuż po założeniu w Gdańsku nowoczesnego wodociągu, podłączono go do Neptuna. Początkowo fontanna była kolorowa. Jej uruchomienie nastąpiło dopiero dnia 9 października 1633 roku. Fundament wymurował Reinhold de Clerk, rzeźbiarz Wilhelm Richter zmontował postać Neptuna jako fontannę. Rok później powstała żelazna krata, ochraniająca wodotrysk, a zarazem otaczała ona basen wlewowo – wylewowy fontanny. Inauguracja działania gdańskiego Neptuna, odbyła się dnia 23 marca 1634 roku.
Nieprawdopodobnie piękna
Manierystyczna w swoim wyglądzie figura rzymskiego boga mórz i oceanów, zbudowana jest w oparciu o łamaną linię, umożliwiającą oglądanie Neptuna ze wszystkich stron. Wygląd rzeźby nawiązuje do antycznych herosów i bohaterów mitologicznych. Głowa Neptuna, przypomina głowę Marka Aurelisza, z Torsem Belwederskim, jaki wykonywał mistrz rzeźbiarski Apollonios, nadając rzeźbie sprężystość i wirtualny ruch.
Nowe fragmenty fontanny
W latach 1757-1761, Jan Karol Stender wykonał nowe fragmenty basenu znajdującego się wokół Neptuna. Natomiast mistrz kowalski Jakub Barren, odnowił zniszczoną kratę. Fontanna otrzymała wtedy bogato zdobiony styl, jaki znany jest pod nazwą rokoko. Uszkodzona w czasie działań II wojny światowej, została wywieziona do Parchowa. W roku 1954 odkuto z piaskowca brakujące części fontanny, by na powrót oddać ją do użytku. Na stałe uruchomiono fontannę przypominającą Neptuna, dnia 22 lipca 1957 roku.
Jak mawiają turyści napływający do Gdańska, jest to najpiękniejsza fontanną w Europie.
Tekst i zdjęcia Ewa Michałowska – Walkiewicz
[email protected]
