Morza, ulice, plaże, lasy i obszary naturalne – to miejsca, w których w Europie zbierają się co roku tony śmieci. I co roku miliony Europejczyków zbierają się w ramach dobrowolnych akcji, by posprzątać w najbliższej okolicy. „Posprzątajmy Europę” jest inicjatywą, której celem jest propagowanie podobnych akcji, nagłośnienie skali problemu odpadów i śmieci oraz zachęcenie do zmian w sposobie postępowania. Koordynacja tego wydarzenia odbywa się w ramach Europejskiego Tygodnia Redukcji Odpadów (ETRO).
Komisarz ds. środowiska Janez Potočnik powiedział: W Europie coraz więcej jest obywatelskich inicjatyw porządkowych. Chcemy, by ruchy te poczuły się częścią ogólnoeuropejskiej akcji. Stworzyliśmy sieć krajowych punktów kontaktowych w 21 państwach, aby ludzie mogli się dowiedzieć o inicjatywach podejmowanych w okolicy, w której mieszkają, i żeby ich poinformować, w jaki sposób mogą pomóc. Jest to inicjatywa praktyczna – trzeba zakasać rękawy i ruszyć w plener. Wszyscy chcemy, żeby miejsce, w którym mieszkamy, było czyste – tak więc posprzątajmy Europę razem.
W ostatnich latach zorganizowano w Europie szereg kampanii porządkowych mających zaradzić problemowi zaśmiecenia środowiska. „Posprzątajmy Europę” skupi te inicjatywy w ramach jednej akcji porządkowej, która odbędzie się w jednym dniu na całym kontynencie, docierając do jak największej rzeszy obywateli.
„Posprzątajmy Europę” jest prawdziwą inicjatywą oddolną, której celem jest informowanie obywateli oraz ich zmobilizowanie do tego, by sami posprzątali miejsce, w którym mieszkają. Z doświadczenia wynika, że ludzie są zaskoczeni tym, jak wielką ilość śmieci tworzy się i wyrzuca w ich najbliższym otoczeniu. A śmieci mogą być cenne. Zebrany papier, szkło, metale i plastik można wykorzystać ponownie lub poddać recyklingowi. Prowadzi to do zmniejszenia wpływu na środowisko, stwarza możliwości ekonomiczne i miejsca pracy, a jednocześnie przyczynia się do przekształcenia Europy w gospodarkę bardziej obiegową.
Komisja popiera tę inicjatywę, ale akcje porządkowe są prawdziwie niezależne, lokalne i kierowane oddolnie przez obywateli. W wielu przypadkach w samą akcję porządkowania lub w jej koordynację włączą się władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa i szkoły. Akcje odbywają się w 15 państwach członkowskich UE oraz w Andorze, Bośni i Hercegowinie, Norwegii, Serbii i Turcji. Lokalne akcje w swoim kraju znaleźć można na stronie internetowej organizatora krajowego w danym państwie członkowskim.
Projekt „Posprzątajmy Europę” objęty jest instrumentem finansowym LIFE i koordynowany przez Stowarzyszenie Miast i Regionów na rzecz Recyklingu i Zrównoważonego Zarządzania Zasobami, które jest organizacją odpowiedzialną również za Europejski Tydzień Redukcji Odpadów. Organizatorzy opracowali zestaw narzędzi komunikacyjnych, które zostaną udostępnione wszystkim uczestnikom za pośrednictwem koordynatorów.
W 2012 r. organizacja Let´s Do It World – z siedzibą w Estonii – koordynowała akcję „World Clean-up 2012” (Sprzątanie Świata 2012). W ramach tej akcji 7 milionów ochotników wzięło udział w 84 jednodniowych akcjach porządkowych w Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Południowej oraz w Europie. Podobne akcje zorganizowano w 2013 r. Podstawowym mechanizmem tych inicjatyw było łączenie ochotników za pośrednictwem mediów społecznościowych, co obejmowało również pozyskiwanie funduszy i sponsoring.
Organizacja „Surfrider Foundation Europe” (www.surfrider.eu/en/presentation/our-story.html) zrzesza 1,5 tys. ochotników, 10 tys. członków, około 40 lokalnych oddziałów i ponad 40 tys. sympatyków. Oprócz prowadzonych już dawniej akcji porządkowania plaż organizacja ta prowadzi obecnie też inicjatywy porządkowania obszarów nad rzekami i jeziorami.
Początki organizacji „Surfrider” sięgają 1984 r. a jej kolebką jest Malibu w Kalifornii, gdzie surferzy chcieli chronić swoje ulubione miejsca do surfowania przed zaśmieceniem. Organizacja ta działa w Europie od 1990 r. Komisja Europejska jest zdania, że uwaga opinii publicznej i zmiany w nastawieniu do odpadów są istotnym elementem w osiąganiu celów europejskiego prawodawstwa dotyczącego odpadów. Zapobieganie powstawaniu odpadów i gospodarowanie odpadami są w 2014 r. obszarem priorytetowym dla Komisji Europejskiej. Latem tego roku Komisja dokona przeglądu celów w zakresie składowisk i recyklingu odpadów w ramach szerzej zakrojonego pakietu dotyczącego gospodarki obiegowej.