W tym roku, mija 428 rocznica śmierci Stefana Batorego. Towarzystwo Patriotyczne z Gdańska, chce w szczególny sposób uczcić tę wybitną postać na tronie polskim. Na spacery po Gdańsku, w celu odszukiwania miejsc związanych z tym monarchą naszego kraju, zaproszono także redakcją Polish News.
Pochodzenie Batorego
Stefan Batory, urodził się dnia 27 września 1533 roku w Szilagysomolyo w Siedmiogrodzie. Zmarł on natomiast, dnia 12 grudnia 1586 roku w Grodnie. Był on synem Stefana Batorego i Katarzyny Telegdi, a także był mężem Anny Jagiellonki, księżniczki polskiej.
Koneksje z Habsburgami
Jako wcześnie osierocone dziecko, dla zachowania swoich dóbr dziedzicznych związał on swoją karierę polityczną z rodem Habsburgów. Dlatego też, w dniu 22 października 1549 roku w imieniu cesarza Ferdynanda, wziął udział w zaślubinach jego córki Katarzyny z Franciszkiem III Gonzagą. Prawdopodobnie te koligacje, pozwoliły mu dobrze opanować język włoski. Rozpoczął on zatem studia na Uniwersytecie w Padwie. Gdy poślubiony Annie Jagiellonce Henryk Walezy uciekł z Polski, w dniu 12 grudnia 1575 roku, Senat pod naporem nuncjusza apostolskiego Vinzenzo Lauro, obrał na kolejnego króla polskiego cesarza Maksymiliana II Habsburga. Maksymilian jednak, nigdy nie zdołał oficjalnie przywdziać polskiej korony. Na wieść o takim wyborze na polskiego króla, masy szlacheckie podburzone przez Jana Zamoyskiego, żądały Piasta i wybrały na króla córkę Zygmunta Starego i byłą żonę Walezego Annę Jagiellonkę. Z inicjatywy kasztelana Stanisława Szafrańca, wybrano jej także na małżonka księcia Siedmiogrodu, Stefana Batorego.
Gdańską ulicą przy Złotej Bramie, przejeżdżał Batory
Król grudniowy
W dniu 14 grudnia 1575 roku, Stefan Batory został ogłoszony królem Polski. W dniu 16 lutego roku następnego, książę siedmiogrodzki zaprzysiągł w Meggeszu, pacta convecta by na ich mocy, odebrać ziemie zagrabione Polsce przez Rosję. Bojący się wojny z Rosjanami Gdańsk, odmówił wpuszczenia monarchy, co było powodem wybuchu wojny Rzeczpospolitej z Gdańskiem. Batory rozpoczął blokadę ekonomiczną miasta, kierując cały spław polskiego zboża do portu w Elblągu. Po śmierci Maksymiliana II, dalszy opór gdańszczan stał się już praktycznie bezcelowy. Wkrótce wojska batoriańskie, pobiły Gdańszczan w bitwie pod Lubiszewem.
W tym samym czasie, car Iwan IV Groźny, uderzył na czele 40-tysięcznej armii na Inflanty. Stefan Batory, zmuszony był zaniechać dalszej presji na zbuntowane miasto Gdańsk. Niedługo też, Gdańsk uznał nowego władcę i wypłacał mu subsydia tak przecież potrzebne na nową wojnę z Moskwą. W dniu 16 grudnia 1577 roku, polski król uroczyście wjechał do miasta i przyjął przysięgę wierności od rady miejskiej.
Dojście do starego rynku Gdańska, najprawdopodobniej tędy ciągnął orszak króla
Wojna z Rosją
Wkrótce rozpoczęła się wojna z Rosją. Batory, skutecznie przeprowadził trzy zwycięskie kampanie zaczepne na terytorium państwa rosyjskiego, do których zmobilizował przeciwko 200-tysięcznej armii rosyjskiej, jedynie 48 tysięcy żołnierzy polskich wraz z silną artylerią oblężniczą. Batory zreorganizował wojsko, utworzył piechotę wybraniecką, wyposażoną w rusznice i toporki, wykorzystywane do budowy mostów i umocnień polowych. Korzystał on także z bardzo przydatnej w zdobywaniu twierdz, formacji piechoty węgierskiej i oddziałów saperskich. W czasie pierwszej kampanii zdobył w sierpniu 1579 Połock.
Dary papieskie
W dniu 29 maja roku następnego, Batory w Wilnie, za swoje dokonania militarne, otrzymał od papieża czapkę i miecz. Druga wyprawa przeciwko Moskwie, przeprowadzona została w roku 1580, doprowadziła do zdobycia Wielkich Łuk. Jednakże na skutek wyczerpania i odcięcia wojsk moskiewskich w Inflantach, car Iwan, zaproponował polskiemu królowi zawarcie pokoju. w wyniku którego Rzeczpospolita odzyskała prawie całe Inflanty i Połock, a wojska Iwana IV zmuszone były do opuszczenia terytorium Inflant. Plany Iwana IV dotyczące zdobycia przez Rosję dostępu do Bałtyku, legły w gruzach. Skutecznie opóźniło to proces wzrostu hegemonii państwa rosyjskiego, o prawie sto lat.
Ten wyśmienity król Polski, pokazał całemu światu jak wielka jest nasza ojczyzna, która z dnia na dzień rosła w potęgę militarną i ekonomiczną.
Stare miasto Gdańska
Stefan Batory zmarł w dniu 12 grudnia 1586 roku, prawdopodobnie na mocznicę. Został on pochowany w Katedrze Wawelskiej. Jak zatem widać, miesiąc grudzień był znaczącym miesiącem dla Stefana Batorego. Dlatego też, wraz z Towarzystwem Patriotycznym z Gdańska, w tym akurat miesiącu szukamy śladów tego znakomitego władcy polskiego.
Ewa Michałowska – Walkiewicz
[email protected]
