Reasumując rządy króla Polski Zygmunta Starego oraz jego żony królowej Bony, możemy śmiało mówić o tak zwanym Złotym Wieku w Polsce. W roku 1521, zażegnana była ostatnia inwazja na nasz kraj zakonu krzyżackiego, a wszelkie wrogie usposobienia ze strony ościennych krajów, zostały ułaskawione należytymi koneksjami i politycznymi ugodami. Redakcja Polish News, miała okazję posłuchać dawnych wierszy, które zachowały się z tamtego okresu, a które recytowało Towarzystwo Historyczne Reduta,.
Lutowe sprzysiężenie
Już w miesiącu lutym, szlachta polska była mało zadowolona z postanowień królewskich odnośnie polityki naszego kraju i zamiast cieszyć się pokojem, poczęła knuć przeciwko postanowieniom pokojowym króla, spiskowe intrygi. Uważała ona bowiem, że tylko na drodze prowadzonych wojen, można się będzie dorobić większego majątku.
…dalej szlachto do rokosza,
lepszy indyk niż kokosza…
Ten spisek szlachty, jak widać z recytowanego wiersza nosi nazwę wojny kokosza, lub rokoszu szlacheckiego.
Zawiązanie lwowskie
Szlachta polska, zgromadzona we Lwowie w roku 1537, parła za wszelką cenę, aby zmienił się front rządów króla Zygmunta.
….hej Zygmuncie rostomiły
na twe rządy nie mam siły….
Rokosz lwowski, dotyczył wielu często anachronicznych, aspektów polityki wewnętrznej. Najważniejsze postulaty reform wysuwanych przez szlachtę, dotyczyły władzy sądowniczej oraz polityki administracyjnej. Choć istniało kilka skodyfikowanych praw, do których na przykład należał Kodeks Łaskiego, lub Formuła Processus, to jednak były one według ówczesnej szlachty przestarzałe, a przede wszystkim niepełne bądź przyjęte tylko na małym obszarze państwa.
Szlachta lwowska
Manipulacja prawem
Jak sądziła szlachta szesnastowieczna, taki stan rzeczy, prowadził do manipulowania prawem. Szlachtę raziło w oczy łączenie niektórych nadanych ludziom godności i urzędów, co powodowało zaniedbywanie przez nich zajmowanych stanowisk. Gdy ktoś piastował wiele funkcji, to tak naprawdę nie wiele robił i nie wiele mógł ogarnąć. Szlachta sądziła, że taki dostojnik nie wywiązywał się należycie ze swoich obowiązków. Z oburzeniem była przyjmowana ekonomiczna polityka królowej Bony, która dotyczyła skupowanych dóbr królewskich. Krytykowano króla i królową za przeprowadzoną elekcję młodego Zygmunta na równoczesnego króla Polski, jako tak zwanego regenta.
…mały król i duży
da to wiele burzy
wiele deszczu huraganu
nie ma nigdzie po dwóch panów….
Wychowany przez panie….
Szlachcie nie podobało się również wychowanie młodego króla Zygmunta Augusta, przez kobiety. A tym samym, król regent odsuwany był od spraw państwowych.
…chłopak mało ma ogłady
gdy chowany wciąż przez baby….
Królowi Zygmuntowi Staremu, przedstawiono także 36 postulatów związanych z ruchem egzekucyjnym dotyczącym między innym: kodyfikacji prawa oraz poniechania skupu dóbr przez królową, zwolnienia z ciężarów podatkowych na rzecz kościoła, wprowadzenia zakazu łączenia niektórych urzędów, a także ustanowienia stałych doradców królewskich
Sukces szlachty
Sukcesem szlachty było doprowadzenie do dwóch sejmów w Piotrkowie i Krakowie, na których król zobowiązał się egzekwować prawa, co godziło w interesy bogatej magnaterii, która często bezprawnie posiadała majątki i mnóstwo tytułów i urzędów. Mimo to rokosz nie przyniósł żadnego ważniejszego skutku. Śmiano się jedynie, iż gdy zebrała się szlachta we Lwowie, celem zawiązania rokoszu, wyjedzony został z tego miasta prawie cały drób. Na tę okoliczność również znaleziono stosowne wiersze.
….dla rycerza i dobosza
dobra lwowska jest kokosza….
….zjedz se gęsi ze dwie kury
wraz ze szlachtą wejdź do dziury
no i spiskuj na Zygmunta
co ci nie dołoży funta…..
Redakcja Polish News, dziękuje Towarzystwu Historycznemu Reduta, za wieczór czytania wierszy, dotyczących rokoszu lwowskiego polskiej szesnastowiecznej szlachty.
Ewa Michałowska – Walkiewicz
[email protected]
