Historia serwetki

Delikatne i piękne

Gdy zbliżają się święta grudniowe, ważne jest przypomnienie sobie jak w dawnych czasach dekorowano stoły wigilijne i jaką tam rolę pełniła serwetka. Możemy uznać, że pierwszą „serwetką”, była grecka warstwa ciastowa. W starożytnej Grecji, Spartanie wykorzystywali do wycierania rąk po jedzeniu odrobiny ciasta. Dopiero w Imperium Rzymskim wprowadzono dwa typy tkanin, dziś nam przypominające serwetki. Pierwsza z nich nosiła nazwę ‚sudaria’ i była to kieszonkowa serwetka wykorzystywana do wycierania czoła. Druga o nazwie „maapae” była sporym kawałkiem materiału grubo tkanego, który rozścielano się na stole, do każdego miejsca przy którym zasiadał gość do posiłku. Często na nią podawano jadło i dlatego bardziej przypominała ona mały obrus, w który jednocześnie można było wytrzeć sobie ręce i usta.

Aby w nie coś zawinąć

Wykorzystywało się również serwetki, do owinięcia resztek jedzenia i zabrania ich sobie do domu. W dobie wieków średnich, serwetki nagle zniknęły ze stołów. Rolę ich pełniło wszystko to, w co dało się wytrzeć ręce i usta. Często był to obrus, ubranie czy też kawałek chleba. Obrus serwetowy pojawiający się na pańskich średniowiecznych stołach, to nic innego jak szeroka tkanina, zawieszona na krawędzi stołu i była ona wspólna dla wszystkich. Nie tyle stroiła ona stół, ale była ona pewnego rodzaju serwetą do wycierania U schyłku epoki średniowiecza, u bogatszych mieszczan pojawił się sługa, który nosił naczynie z wodą i dużą materiałową serwetkę na ramieniu, aby każdy z gości mógł umyć sobie po posiłku dłonie i je wytrzeć.

Wiek czternasty

W czternastym stuleciu, serwetki stały się elementem każdej eleganckiej jadalni, a ich rozmiary zmieniały się w zależności od uroczystości. Standardowa serwetka miała wtedy rozmiar 35 x 40 cali. Ta wielkość została mocno zredukowana dwa wieki później, gdy do domów wszystkich klas społecznych wprowadzono zwyczaj używania widelca. Faktem jest, że w tym samym wieku sąd francuski nałożył na arystokrację, specjalną etykietę zachowania się przy stole, w której jest opisany sposób korzystania z serwetek Z biegiem lat, koszt wytwarzania serwetek wzrósł, zatem zaczęto wytwarzać serwetki z papieru. Zaś serwety tkane na szydełku, stały się jedynie ozdobą stołów sporadycznie. W szesnastym stuleciu, nakrywano serwetami nicianymi stoliki do zimnych napojów, natomiast prawie wiek później nakrywano nimi stoły dla ucztującej magnaterii.

Serwetki z papieru przywrócone do łask

Ozdobne nadruki na serwetkach papierowych pojawiły się dopiero po roku 1887, kiedy to John Dickenson, producent wyrobów papierniczych z Anglii, pokazał je światu na dorocznej kolacji wigilijnej organizowanej w jego firmie. Stało się to mniej więcej w tym samym czasie, kiedy narodziły się chusteczki higieniczne oraz papier toaletowy, bez którego nie wyobrażamy sobie teraz codziennego życia.

 

Do preferansa i pasjansa

Należy jednak pamiętać, iż serwetki wykonane z nici na szydełku były początkowo ozdobą stołów do preferansa, a także do pasjansa. Z czasem wykorzystywano je do szczególnych spotkań rodzinnych takich jak spotkania jubileusze, obiady świąteczne a przede wszystkim wigilie. Często na szydełku wykonywano także kolorowe kwiatuszki, które pasowały do stylizacji rozkładanej na stole serwety. W wieku dwudziestym, rzadko kto posiadał serwetkowy obrus na stole. Często takie serwety można było spotkać w kościołach i najlepszych restauracjach. Teraz powracają już serwety na każdy stół, nadając takiemu domowi splendoru i klasy. Często też znane są małe serwetki pokojowe, które stanowią nieodłączny element ozdobny najlepszych mebli.

Dzisiaj każdy wigilijny stół, powinien być udekorowany serwetami nicianymi, stwarzającymi specyficzny klimat świąt.

Ewa Michałowska – Walkiewicz