Historia strzykawki

Historia strzykawki

Sprzęt z pęcherza zwierzęcego

Strzykawka, to po prostu instrument medyczny, posiadający pojemnik z podziałką i tłoczek. Jest on używany do do iniekcji lub pobierania płynów ustrojowych. Redakcja Polish News miała okazję zobaczenia w Radomiu wystawy dawnego sprzętu medycznego i wysłuchania prelekcji o historii strzykawki.

Czasy Hipokratesa

Już w czasach Hipokratesa używano takiego przyrządu, który składał się z pęcherza zwierzęcego, stanowiącego zbiornik wstrzykiwanego leku w płynie i rurki potocznie zwanej kaniulą, którą to wypływał strumień płynu. Pierwowzory dzisiejszych znanych nam strzykawek, znaleziono w wykopaliskach w Pompei. Ich zastosowanie było ograniczone, ponieważ nie znano wtedy jednego z najważniejszych układów fizjologicznych, czyli tak zwanego krążenia.

Siedemnasty wiek

W roku 1616 William John Harvey, opisał pierwszy prawidłowy krwiobieg ludzkiego ciała. Opublikowany on został w 1623 roku. Według niego był to układ zamknięty, wypełniony w całości krwią, której ruchy są wywołane skurczami serca. Odkrycie to, stanowiło możliwość podawania leków bezpośrednio do układu krążenia.

A w Oxfordzie

Doświadczenia nad krwioobiegiem prowadził w Oxfordzie w latach 1656-1657 Christopher Wren. Razem z fizykiem Robertem Boyle’em wlewali oni dożylnie zwierzętom wino, piwo, mleko lub krew, stosując w tym celu strzykawkę z pęcherza zwierzęcego, która była zakończona rurką z pióra gęsiego. Richard Lower z Oxfordu przetaczał krew od jednego osobnika do drugiego. Łączył on wówczas, srebrną rurką ich naczynia krwionośne to znaczy tętnicę dawcy z żyłą biorcy.

Leki dożylne

Lekarze niemieccy D. Major, J. S. Elsholz i M. Ettmüller, wprowadzili osobie chorej leki bezpośrednio dożylnie. W roku 1664 wykonano pierwszy zastrzyk dożylny u psa, a wiosną roku 1668 u człowieka. Używano do tego specjalnej kaniuli metalowej, połączonej z pęcherzem wypełnionym lekiem w płynie. Kaniulę wprowadzono do żyły po jej specjalnym wypreparowaniu i nacięciu.

Leki podskórne

Pierwsze próby podskórnych zastrzyków, zapoczątkowano dopiero w roku 1845, a uczynił to Francis Rynd z Edynburga, który wstrzykiwając leki podskórnie, wykreślił drogę podawania ludziom szczepionek. Zastosowanie pierwszej tłokowej strzykawki, która stała się prototypem tej z czasów nam obecnych, przypisuje się francuskiemu lekarzowi Karolowi Pravazowi. Lekarz ten w roku 1853 badał możliwość leczenia tętniaków, poprzez wstrzykiwanie do nich chlorku żelazowego, by tym sposobem spowodować powstanie tam skrzepu krwi. Wyniki okazały się niekorzystne, ale po jego wieloletnich badaniach pozostała metalowa strzykawka w kształcie walca, mająca tłok oraz końcówkę przypominającą trójgraniastą kaniulę. Strzykawką Pravaza zainteresował się szkocki lekarz Alexander Wood, który skonstruował cienką, ściętą na końcu igłę. Podobno pierwsze wstrzyknięcie zastosowano u pacjenta z neuralgią, któremu podano podskórnie morfinę.

Ubiegły wiek

Do połowy lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku, używano strzykawek metalowo-szklanych lub całych szklanych. Były to instrumenty wielorazowe, wymagające regularnej sterylizacji. Jednorazowa strzykawka wykonana z tworzywa sztucznego została wynaleziona w roku 1956, przez nowozelandzkiego farmaceutę i lekarza weterynarii Colina Murdocha.

Redakcja Polish News dziękuje panu Rafałowi Dysińskiemu, za umożliwienie nam zobaczenia wystawy sprzętu medycznego w Radomiu.

Ewa Michałowska -Walkiewicz