Katarzynki, to oczywiście polski zwyczaj ludowy, szczególnie celebrowany przez panów. Jest on kultywowany w zastępstwie Andrzejków, bo już w nocy 25 listopada. Tego dnia, uskutecznia się wróżby dla młodych mężczyzn dotyczące ożenku, lub chociażby doboru odpowiedniej partnerki. Święto to zostało wyparte przez Andrzejki, ale jest ono jeszcze żywe na zachodzie Polski. Podobno, więcej się sprawdza wróżb Katarzynkowych niż Andrzejkowych, zatem sukcesywnie święto to przechodzi an inne rejony naszego kraju.
Patronka cnotliwych kawalerów
Święta Katarzyna, jest patronką cnotliwych kawalerów, którzy pragną poznać pannę, no i jak się nie trudno domyśleć w najbliższej przyszłości wejść w szczęśliwy związek małżeński. Największe nasilenie kultu wspomnianej świętej, przypadało na wieki średnie. Kawalerowie przed wszelkimi wróżbami, zbierali się wcześniej zdjąwszy obuwie w jednym miejscu i przed przystąpieniem do wróżb, wspólnie recytowali wiersz….
- Hej! Kasiu, Katarzynko
- Gdzie szukać cię dziewczynko
- Wróżby o ciebie zapytam
- Czekaj – wkrótce zawitam
- Bawmy się więc w Katarzyny
- Szukajcie chłopaki dziewczyny
- Zapytać więc trzeba wróżby
- A nuż potrzebne już drużby
Pod poduszką dziewczyny
W noc wróżebną przypadającą na święto Katarzyny, każda dziewczyna musiała włożyć sobie pod poduszkę coś, z czego rano mogła sobie odczytać wróżbę. Były to najczęściej części jej osobistej garderoby czy nawet ptasie piórko, które to miały na śpiącą pannę sprowadzić proroczy sen. Panienki wkładały sobie też karteczki z literami alfabetu, by rano wyciągnąć jedną z nich z literą na jaką miało zaczynać się imię ukochanego. Starsze matrony mogły też obejrzeć dany przedmiot włożony pod poduszkę i z niego także mogły odczytać przyszłość dziewczynie. Pannom podczas wspomnianego wróżenia, także towarzyszył wierszyk….
- Wskaż proszę wróżbo wybranka
- Męża i mego kochanka
- Wyciągam karteczki cztery
- Są na niej jego litery
- Więc te karteczki przełóż
- Niech będzie to Ireneusz……..
Wróżby z kubków
Wróżenie z kubków polegało na losowaniu ukrytych pod nimi przedmiotów symbolizujących na przykład zamążpójście (obrączka), dobrobyt ( monety), dobrą pracę (zboże), chwilowy zastój dotyczący amorów (pusty kubek), a różaniec oznaczał staropanieństwo lub starokawalerstwo. Losowaniu także towarzyszył wierszyk:
- …Kasiu daj znać, co się będzie ze mną dziać…
- Ewa Michałowska- Walkiewicz
