Ikona Aleksa Pietrowa z 1294 roku. pl.wikipedia.org
Legenda i zwyczaje
Zeświecczona nazwa dnia Świętego Mikołaja, czyli tak zwane Mikołajki dotyczą święta co roku kultywowanego 6 grudnia. Jest ono obchodzone ku czci świętego Mikołaja, biskupa Miry. Do XIX stulecia, był to w Polsce dzień wolny od pracy.
Zniesiono święto
W 1969 roku w kościele katolickim zniesiono to święto, ograniczając się jedynie do wspomnienia tego świętego. Od lat średniowiecza kultywuje się obchody tego świętego, obdarowując swoje dzieci i bliskich, drobnymi prezencikami. Współcześnie przynajmniej w naszym kraju, nocą podkłada się dzieciom drobne zabawki, a przede wszystkim słodycze.
Przełom wieków
W XIX i XX wieku święty Mikołaj został przekształcony we wręcz baśniową postać, który grzecznym dzieciom i dobrym ludziom rozdaje prezenty w dzień swoich imienin oraz podczas świąt Bożego Narodzenia. Od IX wieku Mikołaj był wielbiony w kościele wschodnim jako święty i cudotwórca. W Konstantynopolu święto Mikołaja, zawsze traktowano jako szczególne przygotowanie do Bożego Narodzenia. Najstarszy przekaz o wspomnianym świętym, pochodzi z akt synodów w Neapolu z lat 821 i 842. Na synodzie biskupim mającym miejsce w Oksfordzie w roku 1222, podniesiono rangę tego święta do najwyższej.
Dramaty liturgiczne
Już w X wieku w Mikołajki czyli w dniu 6 grudnia, w kościołach katolickich wystawiano dzieciom dramaty liturgiczne, opowiadające historię świętego. Zwyczaj wręczania prezentów związany był początkowo z tymi przedstawieniami, bowiem właśnie na nich go celebrowano. XII-wieczne przekazy ze środkowej Francji mówią nam, że w wigilię święta Mikołaja zakonnice roznosiły prezenty dla dzieci z biednych rodzin. Prezenty te były zostawiane pod drzwiami, a znajdowały się w nich głównie pomarańcze, cukierki i orzechy.
Kult Mikołaja
Kult świętego Mikołaja od XVI wieku w kalendarzach protestanckich, nazwano Dniem Mikołaja lub Dniem Biskupim. W XVII-wiecznych niemieckich pismach wyrażano zaniepokojenie zwyczajem wręczania dzieciom prezentów w tym dniu. Niektórzy duchowni z Berlina uważali, że upominki przynosiło Dzieciątko Jezus w Boże Narodzenie, a nie jakiś święty w czerwonym płaszczu.
Sobór Watykański II, nakazał dokładnie sprawdzić kult tego święta w kościele katolickim. Powołano zatem specjalną komisję złożoną z teologów i historyków, która miała zasugerować wiernym z tego kościoła, usunięcie tego obyczaju i święta. Papież Paweł VI zadecydował, że należy znieść to święto jako obowiązkowe, ale będzie można je jedynie obchodzić zwyczajowo.
Legenda
Podobno młody Mikołaj, tuż przed wyborem na biskupa, miał chciwego i bogatego sąsiada. Naśmiewał się on z gorliwości modlitewnej Mikołaja. Los jednak szybko ukarał wspomnianego sąsiada ponieważ sprawił, że stracił on majątek popadając w skrajną biedę. Gdy nie miał już z czego utrzymać siebie i córek, postanowił sprzedać swoje dzieci na targu niewolników. Mikołaj po długiej modlitwie, postanowił uratować trzy córki złego sąsiada. Trzykrotnie pod osłoną nocy, wrzucał on przez okno pieniądze, które miały stanowić posag dla dziewcząt. Gdy zły sąsiad wydał już dwie córki za mąż obdarowując je posagiem, postanowił dowiedzieć się, skąd biorą się pieniądze na ten cel dla jego dzieci. Czatował on całą noc, gdy dostrzegł kto podrzuca tajemnicze pieniądze przez okno. Zawstydzony zły sąsiad, podziękował Mikołajowi z postanowieniem totalnej zmiany swojego życia.
pl.wikipedia.org/ Scena z Trzech córek. Święty Mikołaj wrzuca przez okno pieniądze na posag dla córek sąsiada. Tempera na desce Fra Angelico z 1437 roku.
Dlatego też właśnie nocą, podrzuca się do dnia dzisiejszego dzieciom mikołajkowe prezenty.
Ewa Michałowska- Walkiewicz
