Kupalnocka
Znów zbliża się Noc Kupały
A z nim śpiewy i zabawy
U wód brzegów ogniska płoną
W tym odwiecznym obrzędzie
Który znany jest wszędzie…..
Głowy w wianki panny ustroją
Gdy mrok otuli drzewa
Nocny ptak zacznie śpiewać
Ponad wodą rozleje się mgła
Paproć zakwita w lesie
Śpiewy piosenek wiatr niesie
I zabawa w najlepsze trwa…
By się znalazł kochanek
Panna w nurt rzuca wianek
Woda w barwny kobierzec zakwita
Aby w dłoń chwycić wianek
W wodę skacze kochanek
A na brzegu luba go wita
Ogień skrami się złoci
Pójdą szukać kwiat paproci
Czy znaleźli szczęście, nie spytam…..JACEK KWIECIEŃ autor z Osełkowa województwo świętokrzyskie
Noc Kupały, to słowiańskie święto związane z letnim przesileniem Słońca. Jest ono obchodzone w czasie najkrótszej nocy w roku, co przypada dzień około 22-23 czerwca. Kościół katolicki, nie mogąc wykorzenić corocznych obchodów pogańskiej Sobótki, wywodzącej się z wierzeń słowiańskich, podjął próbę zasymilowania święta z obrzędowością chrześcijańską. Stąd często Kupal Nocka, jest nazywana Świętem Janki, czyli Noc Świętojańska.
Na południu Polski
Na południu Polski, uroczystość o podobnym charakterze zwie się sobótką. Zaś na Warmii i Mazurach palinocką. Święto ognia, wody, słońca i księżyca, urodzaju, płodności, radości i miłości, powszechnie obchodzone jest na obszarach zamieszkiwanych przez ludy słowiańskie, ale również w podobnym charakterze na obszarach zamieszkiwanych przez ludy bałtyckie, germańskie i celtyckie, a także przez część narodów fińskich. Święto to jest często opisywane jako rodzima alternatywa wobec zachodnich walentynek, czyli święta miłości. A to dlatego, iż Kupała w czasach prasłowiańskich czczony był jako bóg miłości i kojarzenia par.
Sobótka czyli mały sabat
Z nazwą tą wiąże się również legenda, mówiąca, jakoby była to uroczystość ku czci pięknej dziewczyny o imieniu Sobótka. Jej narzeczony, Sieciech, powróciwszy z wojny, miał swą wybrankę pojąć za żonę, jednak ich wioska została nagle zaatakowana przez wroga. Podczas odpierania ataku Sobótka zginęła, trafiona w samo serce. Miało się to dziać w noc letniego przesilenia. Ponieważ podczas sobótki schodziły się nad pobliskie rzeki młode panny, tak jak podczas sabatu czarownic zlatywały się Łysą Górę czarownice, kupalnocka często też nosiła nazwę małego sabatu.
Znaczenie kupalnocki
Kupalnocka poświęcona jest przede wszystkim żywiołom wody i ognia, mającym oczyszczającą moc. To również święto miłości, płodności, słońca i księżyca. Na Litwie istnieje świętojańska pieśń pod tytułem M?nuo Saulužę ved? („Księżyc poślubił Słoneczko”), opowiadająca jak to pierwszej wiosny po stworzeniu świata, Księżyc wziął ślub ze Słońcem. Kiedy jednak Słońce po nieprzespanej nocy poślubnej wstało i wzniosło się ponad horyzont, Księżyc je opuścił i zdradził z Jutrzenką. Od tamtej pory oba ciała niebieskie są wrogami, które nieustannie ze sobą walczą i rywalizują, a dzieje się tak szczególnie podczas letniego przesilenia, kiedy noc jest najkrótsza, a dzień najdłuższy.
Współcześnie w różnych miastach Polski są organizowane obchody nawiązujące do dawnych rodzimych tradycji. Do najbardziej spektakularnych należą tak zwane wianki, które polegają na tym iż młode dziewczyny puszczają wianki uwite przez siebie na wodę i gdy taki się nie zatopi, oznacza to szybkie zamążpójście. Jest wiele spotkań historyczno – widowiskowych organizowanych podczas kupalnocki, na których przedstawiane są młode dziewczyny w wiankach na głowie, które śpiewają na cześć boga Kupały, czyli boga kojarzącego młode pary.
Ewa Michałowska -Walkiewicz
