Katarzynki to polski zwyczaj, kultywowany poprzez szereg wróżb dotyczących znalezienia sobie partnera. Celebrują go raczej kobiety, ponieważ panowie wolą sobie wróżyć 30 listopada. Katarzynki obchodzone są zawsze w nocy z 24 na 25 listopada, w czas imienin św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
Geneza święta
Pochodzenie Katarzynek jako zwyczaju wróżebnego, właściwie nie jest znane. Niektórzy historycy sądzą, że to przedchrześcijański zwyczaj wróżenia sobie z darów natury. Są nimi najczęściej owoce głogu, śnieguliczki, jarzębiny czy nawet też blask księżyca, odbity w pobliskiej rzece lub jeziorze. Niektórzy zaś sądzą, że katarzynkowy zwyczaj polega przede wszystkim na stawianiu sobie kart i interpretowania snów, które akurat miały miejsce podczas imieninowej nocy wspomnianej swiętej.
Święta Katarzyna z Aleksandrii – obraz pędzla Caravaggia-
pl.wikipedia.org
Kim była Katarzyna
Nie wiemy kiedy urodziła się święta Katarzyna. Przypuszcza się, że było to w roku 287 n.e. w Aleksandrii w Egipcie. Była córką króla Kustosa. Była ona bogatą i wykształconą chrześcijanką, toteż wielu kawalerów starało się o jej rękę. Katarzyna jednak postawiła im bardzo wysokie wymagania. Jej przyszły mąż musiał być młody, zgrabny oraz musiał on dorównywać jej w czterech aspektach: współczuciu, bogactwie, mądrości i urodzie.
Jej stosunek do wyznawców Jezusa
Bardzo sprzeciwiała się wspomniana Katarzyna prześladowaniu chrześcijan. Podobno żonę cesarza Maksymiana, nawróciła ona na chrześcijaństwo. Jednakże w bardzo młodym wieku bowiem gdy miała ona 18-lat, poniosła męczeńską śmierć. Wyrok na jej życie zapadł po rozmowie teologicznej, w której brała udział Katarzyna i niechrześcijańscy mędrcy. Przyszła święta jak nie trudno się domyśleć okazała się bieglejsza od nich. Niezadowolony z takiego obrotu sprawy cesarz, skazał Katarzynę na śmierć, którą poprzedzały okrutne tortury. Śmierć ta polegała na obcięciu jej głowy mieczem.
Zwyczaje katarzynkowe
Kawalerowie i panny ścinali w dzień imienin Katarzyny gałązkę wiśni i wstawiali ją do flakonu z wodą. Gdy ta gałązka zakwitła na Wigilię Bożego Narodzenia, oznaczało to, że ślub tego kawalera na pewno będzie miał miejsce w kolejnym roku. Wróżono także ze schowanych pod kubkami przedmiotów o różnej symbolice. Była to na przykład obrączka jako symbol małżeństwa, pierścionek jako symbol zaręczyn, moneta symbol dostatku i różaniec symbol wolnego stanu.
Interpretacja snów
Podczas Katarzynek zwracano też uwagę na sny przypadające akurat w tę jedyną noc w roku. I tak na przykład gdy mężczyźnie przyśniła się kura to oznaczało, że spotka pannę ze wsi. A gdy śnił kurę z kurczętami oznaczało to, że jego partnerka będzie miała dzieci z poprzedniego związku. Za dobry znak uważano sen o sowie, koniu i ptasim piórze. Panny wyciągały też sobie karteczki z imionami ewentualnych swoich partnerów. Karteczki te z wieczora podkładano sobie pod poduszkę, a rano jedną taką kartkę wyciągano. Zwyczaj ten, pojawił się się po raz pierwszy na ziemiach polskich w XVI wieku.
Ewa Michałowska -Walkiewicz
