W Gdańsku, przy dawnym ujściu Wisły do Zatoki Gdańskiej, znajduje się nieopodal Portu Północnego Twierdza Wisłoujście. W konstrukcji tej twierdzy, zauważyć można różnego rodzaju style architektoniczne. Począwszy od gotyku, aż do dwudziestowiecznej techniki budowlanej.
Historia powstania twierdzy
Historia twierdzy, wiąże się z naszymi rodowymi zawirowaniami dziejowymi. Była ona zatem odbudowywana po każdym zniszczeniu, zaistniałym w wyniku wojen i prowadzonych bitew. Jej baza fundamentalna, opiera się na drewnianych skrzyniach zwanych potocznie kaszycami, które znajdują się pod wodą. Na nich to właśnie, usypano gruz, co dało możliwość na tej podstawie zbudować twierdzę. Serce tej twierdzy, stanowi cylindryczna wieża, która służyła do roku 1758, jako latarnia morska. Jest ona otoczona ceglanym wieńcem, zwanym potocznie rondlem.
Fort Carre
Wokół wspomnianego rondla, zbudowano czterobastionowy Fort Carre, do którego wnętrza prowadzi brama pochodząca z roku 1609. Od strony północnej Twierdza Wisłoujście, przylega do Martwej Wisły, zaś z pozostałych stron opasana jest przez szaniec zwany Szańcem Wschodnim. W skład tego szańca, wchodzi pięć potężnych bastionów.
Późnobarokowy hełm
Do 1889 roku, zwieńczeniem wieży był późnobarokowy hełm, pobudowany w około 1721 roku. Po jego spaleniu w zaistniałym od uderzenia pioruna pożarze, hełm został odbudowany w formie stożka krytego łupkiem, który przetrwał aż do 1945 roku. Na wieży znajdował się także zegar osiemnastowiecznej konstrukcji.
Czasy krzyżackie
Jak czytamy w opracowaniach historycznych Andrzeja Pietruszki, już w czasach krzyżackich, w miejscu dziś nam znanej twierdzy, znajdowała się drewniana wartownia, spalona przez husyckie sierotki w roku 1433, podczas prowadzonych wojen religijnych między papiestwem i husytami. Rzeczą istotną jest fakt, iż w roku 1482, wybudowano w tym miejscu ceglaną wieżę latarnianą. Jej zadaniem była kontrola ruchu statków na rzece oraz bronienie dostępu do gdańskiego portu. Wokół wieży, szybko powstał wieniec artyleryjski , który z czasem ufortyfikowano. Twierdza Wisłoujście, wielokrotnie była celem kampanii wojennych. W roku 1577, oblegał ją Stefan Batory, w czasie szwedzkiej bitwy pod Oliwą- czytamy w literaturze historycznej. W latach 1622-29, twierdza ta, stała się regularną bazą polskiej floty. W nocy z 5 na 6 lipca 1628 roku, polskie okręty zaatakowane zostały przez wojska szwedzkie, w wyniku czego zatopiono polskie okręty o nazwie Złoty Żółw oraz galeon Święty Jerzy.
Lata Napoleońskie
W roku 1807, Napoleon rezydował w tej twierdzy, biorąc udział w ostrzeliwaniu Prusaków. Podobno na polecenie polskiej linii obrony, walczącej w barwach napoleońskich, pobudowano na Szańcu Zachodnim Twierdzy Wisłoujście, dwa półbastiony, potrzebne do zadania nieprzyjacielowi pierwszego oporu. W czasach wojen napoleońskich, fort ten nosił nazwę Montebello. W XX wieku, na terenie zlikwidowanego szańca wybudowano bazę paliwową, która została zamknięta w roku 1985.
Redakcja Polish News, dziękuje za możliwość wykonania zdjęć tego zabytkowego obiektu.
Ewa Michałowska – Walkiewicz
[email protected]
