Mogiła z powstania styczniowego
Śladami polskich powstańców styczniowych
Pan Zbigniew Ścisłowicz, podróżnik i poeta należący do Grupy Literackiej „Wiklina” w Skarżysku- Kamiennej, zasugerował Redakcji Polish News wycieczkę do Kierza Niedźwiedziego, aby przedstawić naszym Czytelnikom historię tego miejsca, wplecioną w okres powstania styczniowego.
Historia Kierza Niedźwiedziego
Kierz Niedźwiedzi, to świętokrzyska wioska położona w powiecie skarżyskim a dokładnie w gminie Skarżysko- Kościelne. Niegdyś wioska ta była własnością biskupstwa krakowskiego. Pierwsza pisana wzmianka o Kierzu Niedźwiedzim, pochodzi z roku 1529. Wzmianka ta wpisana jest w księgę Uposażeń Biskupstwa Krakowskiego, a brzmi ona tak…. zapisano wtedy wieś pod nazwą Nyeihyedy Kyer:.. Wieś w okresie szesnastego stulecia, należała do klucza iłżeckiego, również pozostającego pod jurysdykcją biskupów krakowskich.
Pochodzenie nazwy miejscowości
Nazwa tej wioski, pochodzi od słowa „kierz”, oznaczającego „krzak”. Początkowo wieś tę nazywano Niedźwiedzi Kierz, dopiero w dziewiętnastym stuleciu, nastąpiła inwersja członów nazwy wspomnianej wsi. Jak głosi stara legenda, jeden z biskupów krakowskich, szukający ukojenia w leśnej głuszy, zobaczył jak wyleguje się niedźwiedź pod ogromnym krzakiem tarniny. Stąd właśnie wzięła się nazwa wspomnianej miejscowości. Osadę tę założono między 1480 a 1529 rokiem. Wiemy to z kolei z notatek jakie spisywał Jan Długosz, które są zawarte w jego dziele zatytułowanym „Liber Beneficiorum”. Według spisu poborowego z roku 1560, wieś Kierz Niedźwiedzi liczyła dwa łany ziemi. Tutaj był też obszar należący do wójta, co stanowiło o zamożności tutejszych mieszkańców.
Okres potopu szwedzkiego
W roku 1668, obszar gruntów uprawnych Kierza Niedźwiedziego, zajmował tylko l łan. Co świadczy o zubożeniu tego miejsca, które nastąpiło po zniszczeniach wojennych po tej wojnie północnej. Kierz Niedźwiedzi był dużym ośrodkiem kowalstwa w całej okolicy. W roku 1645 zanotowano, iż we wsi działały trzy kuźnie zatrudniające minimum po 5 kowali. Podobno śródleśne położenie Kierza, przyczyniło się do rozwoju tego właśnie zawodu.
Dalsze losy wsi
W roku 1789, Kierz Niedźwiedzi stał się własnością rządową. Włączono ją na początku XIX wieku do dóbr rządowych miasteczka Mirzec. Wówczas to według spisu danych na 1884 rok, we wsi obok gruntów chłopskich, był też folwark rządowy liczący około 406 mórg. Miejscowość ta we wspomnianym czasie rozwijała się powoli, ale bardzo znacząco.
Okres zrywu styczniowego z 1863 roku
Gdy rozebrana została przez okoliczne mocarstwa Ojczyzna Polaków, nasi Rodacy z dziewiętnastego wieku nigdy nie poczuli się narodem przegranym. Sukcesywnie zatem walczono z zaborcami rodzimą literaturą i muzyką, która przypominała wszystkim o naszych piastowskich korzeniach. Pierwsze polskie organizacje spiskowe, powstawały w 1856 roku. Na Uniwersytecie Kijowskim, utworzono tak zwany tajny związek „Ogół’, z którego wyłonił się Związek Trójnicki. Związek ten, szukał kontaktów z uczącą się i pracującą młodzieżą na terenach wszystkich trzech zaborów i opowiadał się za zbrojnym powstaniem. Drugim ośrodkiem, w którym powstały polskie organizacje konspiracyjne, był Petersburg. Najważniejszą komórkę konspiracyjną powołali tam oficerowie studiujący w Akademii Sztabu Generalnego. Wobec narastających nastrojów patriotycznych, nowy rosyjski namiestnik generał Karol Lambert dnia 14 października 1861 roku wprowadził stan wojenny, ograniczający przygotowania powstania. Tego samego roku, dnia 15 października, mimo wszelkich rosyjskich zakazów, ludność Warszawy wzięła udział w obchodach rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki, co było doskonałym odbiciem uczuć narodowo-wyzwoleńczych. Uroczystość ta, miała zakończyć się w katedrze świętego Jana, śpiewem polskich pieśni narodowych. Wojska rosyjskie dowodzone przez generał-gubernatora warszawskiego Aleksandra Daniłowicza, bestialsko dokonały pacyfikacji warszawiaków zebranych w katedrze świętego Jana. Dnia 17 października, Apollon Korzeniowski zawiązał Komitet Miejski, który zajął się przygotowaniem wybuchu powstania. Hrabia Lambert ugiął się przed tym oporem i uwolnił większość zatrzymanych Polaków, a następnie podał się do dymisji. Nastroje te, zagościły również w regionie Kierza Niedźwiedziego i okolic.
Cicha mogiła polskich patriotów
Powstanie styczniowe, wybuchło dnia 22 stycznia 1863 roku, a trwało ono do początku października roku następnego. Zryw ten, był wymierzony przeciwko Rosji, która jako jeden z naszych zaborców, dotkliwie terroryzowała naród polski. Redakcja Polish News, dotarła do leśnej mogiły powstańców z 1863 roku, by w cichej modlitwie oddać cześć wiernym Ojczyźnie Polakom. Brak jest dokumentów, które mogą jednoznacznie wskazać na pochodzenie mogiły. Ustne przekazy ludności miejscowej, wskazują na pochówek nieznanej ilości powstańców styczniowych w tym miejscu. Powstanie tej mogiły można wiązać z bitwą oddziału powstańców polskich, rozegranej pod dowództwem kapitana Michalskiego w dniu 20.IV. 1863 roku pod niedaleko położoną Grzybową Górą. Potyczka ta dla strony polskiej była bardzo udana, ale niestety śmierć poniosło 19 powstańców.
…W szczerym polu nieznana mogiła
otulona śniegowym kożuchem
bohaterów Ojczyzny ona skrywa
w lesie cichym, ponurym i głuchym….
Ewa Michałowska -Walkiewicz.
