Śladami Gabriela Narutowicza

Gabriel Narutowicz w rozmowie z Józefem Piłsudskim (1922)
pl.wikipedia.org/

Śladami Gabriela Narutowicza

Gabriel Narutowicz, przyszedł na świat dnia 17 marca 1865 roku w Telszach. Zginął tragicznie dnia 16 grudnia 1922 roku w Warszawie. Był to polski inżynier hydrotechnik, profesor Politechniki w Zurychu. A przede wszystkim pierwszy prezydent wolnej Rzeczpospolitej Polskiej.

Pochodzenie

Pochodził on ze Żmudzi. Był przedstawicielem polskiej szlachty herbu własnego.  Ojciec Gabriela Jan, pełnił urząd sędziego powiatowego ziemskiego, był właścicielem wsi Brewika na Żmudzi. Za udział w powstaniu styczniowym, Jan Narutowicz został skazany na rok więzienia. Trudy więzienia odbiły się na zdrowiu pana Jana. Wcześnie zatem osierocił on Gabriela, mającego wówczas zaledwie rok. Matką Gabriela Narutowicza była pani Wiktoria ze Szczepkowskich. Była to już trzecia żona pana Jana. To ona przejęła ciężar wychowania synów po śmierci męża. Była to kobieta dobrze wykształcona i zafascynowana filozofią doby oświeceniowej. To właśnie ona wywarła ogromny wpływ na małego Gabriela.

Życie w Lipawie

W 1873roku, postanowiła wraz z synami przenieść się do Lipawy, aby tym sposobem uchronić synów przed nauką w szkole rosyjskiej, która kładła ogromne restrykcje wobec rodzin polskich powstańców. Gabriel ukończył gimnazjum na Łotwie, a potem jako wybitnie zdolny uczeń podjął studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym na Uniwersytecie w Petersburgu. Dużą część życia spędził on w Szwajcarii, gdzie w latach 1887–1891 studiował na tamtejszej politechnice.

Pomoc rodakom

W czasie studiów Narutowicz pomagał Polakom, ściganym przez carat. Był on też związany z emigracyjną partią „Proletariat”. Uniemożliwiło mu to oczywiście powrót do kraju, gdyż władze rosyjskie wydały nakaz jego aresztowania. Przyjął zatem obywatelstwo szwajcarskie, a po studiach pierwszą posadę otrzymał w biurze budowy kolei żelaznej w Sankt Gallen. Był inżynierem konstruktorem, a w roku 1895 objął stanowisko szefa sekcji regulacji rzeki Ren.

W szwajcarskiej komisji

Był on także, członkiem szwajcarskiej komisji gospodarki wodnej. W roku 1915 brał udział w pracach Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, zbliżył się jednocześnie do koncepcji realizowanych przez Józefa Piłsudskiego. We wrześniu 1919 roku, na zaproszenie polskiego rządu, przybył do kraju, gdzie aktywnie zaangażował się w odbudowę odrodzonego po rozbiorach państwa polskiego. W dniu 23 czerwca 1920 roku, Narutowicz objął tekę ministra robót publicznych w rządzie Władysława Grabskiego. W pierwszym rządzie polskim Wincentego Witosa, Narutowicz był ministrem robót publicznych, wykorzystywał on zatem swoje bogate doświadczenia wyniesione z pracy w Szwajcarii.

Wybory w 1922 roku

W wyborach z roku 1922 Narutowicz poparł Unię Narodowo Państwową.

Po przegranych wyborach parlamentarnych Gabriel Narutowicz dalej pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w rządzie Juliana Nowaka.

Na prezydenta

Pierwsza tura głosowania na prezydenta RP nie przyniosła rozstrzygnięcia, a w niej to kandydował właśnie Gabriel Narutowicz. W kolejnej turze, wygrał Narutowicz. Wówczas to rozprzestrzeniła się w Polsce fala protestów. Eskalacja agresji wymierzonej przeciwko nowemu prezydentowi sięgnęła zenitu w dniu 16 grudnia 1922 roku, kiedy to podczas wizyty pana Gabriela w gmachu Towarzystwa warszawskiej Zachęty, Narutowicz został zastrzelony przez powiązanego z endecją Eligiusza Niewiadomskiego, który był malarzem.

Mimo wszystko

Uroczystość pogrzebowa Narutowicza odbyła się w dniu 19 grudnia 1922 roku. Niewiadomskiemu wytoczono proces, który był sfinalizowany wydaniem wyroku śmierci. Wyrok wykonany został dnia 31 stycznia 1923 roku.

Redakcja Polish News, wybrała się do Szwajcarii do Zurychu gdzie mogła zobaczyć dom, w którym mieszkał Gabriel Narutowicz oraz gmach politechniki, którą tam ukończył pierwszy prezydent Polski.

Ewa Michałowska- Walkiewicz