RYBY

Ryby stanowią przede wszystkim źródło pełnowartościowego białka. Zjada jąć 100-gramowy filet, pokrywamy połowę naszego dziennego zapotrzebowania na ten składnik. Takie białko jest znacznie lepiej przyswajalne niż zawarte w wołowinie czy wie­przowinie i daje bardzo wiele energii. W rybach jest też sporo witamin: A, D oraz B12 i koniecz­nej dla prawidłowej pracy ukła­du nerwowego.

Natura nie poskąpiła rybom mikroelementów, głównie wap­nia i fosforu, od których zależy zdrowie naszych kości. Gatunki morskie zawierają ponadto dużo jodu, niezbędnego do prawidło­wego funkcjonowania tarczycy.

Na ogół dietetycy przestrzega­ją przed tłustymi produktami, dla ryb robią jednak wyjątek.

Im bardziej tłuste, tym lepiej.

Tłuszcz ryb żyjących w zim­nych morskich wodach jest źró­dłem substancji, która zastąpić może niejeden lek: nienasyco­nych kwasów tłuszczowych, wśród których najcenniejsze są tzw. Omega-3. Obniżając po­ziom cholesterolu, zmniejsza­jąc krzepliwość krwi oraz wpły­wając na spadek jej ciśnienia, chronią przed groźnymi choro­bami: zawałem serca i udarem mózgu. Kwasy Omega-3 redu­kują też dolegliwości osób cier­piących na reumatyzm i łuszczycę. Mają działanie przeciwzapal­ne i podnoszą odporność. Po­nieważ są niezbędne dla prawidłowego rozwoju mózgu, po­winny je obowiązkowo jadać ko­biety spodziewające się dziecka.

Tran to wcale nie przeżytek

Otrzymywany z wątroby dor­sza jest doskonałym źródłem witamin A i D. Zawarte w natural­nym produkcie są lepiej przy­swajalne niż te w tabletkach. Tych, którym tran kojarzy się z nie­przyjemnym smakiem i zapa­chem, zapewniamy, że produ­kowany obecnie jest pozbawio­ny niemiłej woni.

Które gatunki ryb i dlaczego są najzdrowsze

Dobroczynne kwasy zawie­rają wyłącznie tłuste ryby mor­skie. Te, hodowane w stawach (np. karpie), sztucznie karmio­ne, są ich pozbawione. Nie mają ich także rybne paluszki i kotle­ty, robione przeważnie z mie­lonego mięsa chudych ryb.

Tłuste ryby są wprawdzie naj­zdrowsze, ale nie oznacza to jednak, że powinniśmy zrezy­gnować z chudych, które są do­skonałym źródłem białka.

Jak przyrządzać

Najlepsze są gotowane na parze, pieczone w folii lub na grillu. Smażenie na oleju lub duszenie na maśle sprawia, że nasiąkają tłuszczem i stają się ciężko strawne. Nieraz można spotkać się z poglądem, że do­broczynne tłuszcze zawarte w rybach niweczą niekorzystne działanie innych tłuszczów. Opi­nia ta jest jednak fałszywa.

Ryby bywają siedliskiem pa­sożytów – giną one dopiero w trakcie gotowania czy piecze­nia. Dlatego lepiej być ostroż­nym z jedzeniem ryb surowych – są one np. składnikiem ja­pońskiego sushi.

Niektórzy lekarze przestrze­gają przed jedzeniem dużych ilości ryb sztucznie wędzonych

– nie w dymie, lecz za pomocą środków chemicznych, które na­dają im „przydymiony” smak. Mogą mieć działanie rakotwór­cze. Wędzenie nie wpływa jed­nak ani na utratę witamin, ani kwasów tłuszczowych.

Dla osób, które powinny ogra­niczyć spożycie soli (nadciśnieniowcy, cierpiący na schorzenia nerek), niewskazane są ryby so­lone oraz konserwy rybne. Ryby w puszkach mają jednak pewną istotna zaletę – zawierają dużo wapnia. Zjadamy je bowiem wraz z ośćmi, które w trakcie konserwowania miękną i stają się jadalne. Niektóre są przed zakonserwowaniem pozbawia­ne tłuszczu (np. tuńczyk) – tracą więc to, co mają najcenniejsze­go, czyli kwasy tłuszczowe.

Uwaga, szybko się psują

Choć najsmaczniejsze są ry­by świeżo i własnoręcznie zło­wione, częściej kupujemy je w sklepie. Zawsze sprawdzajmy, czy nie zaszkodził im zbyt długi transport. Świeżą rybę pozna­my po błyszczących, wyłupia­stych oczach, jędrnym mięsie i charakterystycznym, lecz przy­jemnym zapachu.

Jeśli przyrządzamy ryby mro­żone, zwróćmy uwagę na datę ważności. Nawet w stanie za­mrożonym ryb nie wolno prze­chowywać dłużej niż pół roku. Nie wolno zamrażać ponownie ryby raz już rozmrożonej.