Ludzkim głosem
(Z cyklu Świąteczne historie)
Janek śpieszył się, aby z choinką zdążyć do domu jeszcze przed zmrokiem. Głodny był i pachniał mu już wigilijny barszcz i pierogi.
– Tata będzie zły, czemu wracam tak późno, będzie pytać, gdzie byłem i co robiłem – pomyślał. A późno było faktycznie, słońce już zaszło, zaraz zacznie się ściemniać, a on jeszcze ma spory kawałek do domu. Jeszcze by tylko brakowało, aby go ojciec skrzyczał…
Bo też jakoś tak dziwnie mu szło przez cały dzień: najpierw to siekiery zapomniał, potem nie mógł znaleźć dobrej choinki – bo ta za mała, a ta nieładna, i tak w koło – a jeszcze potem, jak już choinkę znalazł i wyciął, to musiał się przyczaić i przeczekać tego pana Władysława, bo też się gajowemu chce przy Wigilii chodzić po lesie i pilnować, żeby mu kto jakiej choinki nie wyrąbał!
Spieszył Janek jak mógł i nie bardzo oglądał się za siebie. Toteż zaskoczenie było niemałe, kiedy spoza stojącego obok drogi chojara wytoczyło się jakieś wielkie, bure, kosmate zjawisko. Jankowi zrobiło się gorąco.
Drain 12 – 16 oz. jar of marinated herring, discarding onions and spices. Plunge into cold water for no more than 1 min. and drain well in colander. Place in clean jar or bowl and drench with salad oil to cover. Refrigerate over night or longer. When ready to serve, remove herring with fork to serving platter. Top each piece with a little half a spoonful of very finely-chopped onions. Decorate platter with parsley sprigs, pickled mushrooms and/or gherkins. 
The abundance of lights, color, good spirits and above all, of course, “goodies” which we will shop for until we drop, until we can no longer remember what was it that we wanted to purchase in the first place, irritated by the crowds of other shoppers we return home, tired beyond the point of wanting to talk or smile or even look at those we share our lives with. And all that will happen regardless of how often we promised ourselves that this year none of that would take place. Like many other emigrants in this country who desire to preserve some of their native Christmas foods and traditions, I will face an additional excursion to a far – away Polish store where I would purchase some “real” sauerkraut, some “real” dried mushrooms and many other “real” foods without which my Christmas table would not be the “real” thing. And then, on just that one magical evening, I will be transported back to my Polish home the way it was years ago, and especially on Christmas 1982. 
Z chwilą pierwszego rozbioru naszej ojczyzny, datującego się na rok 1772, obrzędy Bożonarodzeniowe, wiązały się z szerzeniem wartości narodowo – patriotycznych, które były zauważalne w domostwach bogatej szlachty. 
